۱. مصطفی مستور ۱۱ سپتامبر ۱۹۶۴ در اهواز زاده شد. او در سال ۱۹۸۸ در رشتهٔ مهندسی عمران فارغ‌التحصیل شد و سپس در رشته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی به تحصیل ادامه داد. «داستان کوتاه و انگارهٔ موقعیت»، عنوان پایان‌نامهٔ او در این مقطع بود که تحسین استادانش را برانگیخت.
۲. وی اولین داستان کوتاه خود را در سال ۱۹۹۱ در مجلهٔ فلسفی‌ادبی «کیان» منتشر کرد و در سال ۱۹۹۸ اولین مجموعه‌داستانش را در کتابی به نام «عشق روی پیاده‌رو» منتشر کرد. این کتاب در آن زمان پخش مناسبی نداشت، اما این روزها شناخته‌شده و محبوب است و مکرر تجدید چاپ می‌شود.
۳. دو سال بعد (در سال ۲۰۰۰)، نشر مرکز، ناشر برجستهٔ ایرانی، رمانِ کوتاه «روی ماه خداوند را ببوس» را منتشر کرد که بلافاصله خوانندگان و منتقدان را به خود جذب کرد؛ اثری که در پی‌جویی «معنا» همواره از سوی منتقدان موردبحث بوده است. این کتاب که مشهورترین اثر مستور است، فهرست بلندی از موفقیت‌ها را برای او به ارمغان آورد: کسب جایزهٔ «قلم زرین ایران» به‌عنوان بهترین رمان سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ و مصطفی مستورحدود نود مرتبه تجدید چاپ ظرف هجده سال.
۴. در سال ۲۰۰۴ مجموعه‌داستانِ دیگر او با نامِ «چند روایت معتبر» و سپس در سال ۲۰۰۵ «من دانای کل هستم» منتشر شد. دو اثری که بارها و بارها منتشر شده‌اند و راه را برای رمان دیگری که یکی از فنی‌ترین آثار مستور است، می‌گشایند.
۵. «استخوان خوک و دست جذامی» را منتقدان سینمایی‌ترین اثر مستور می‌دانند که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد. این اثر تاکنون حدود چهل بار بازنشر شده و به ایتالیایی، ترکی، روسی، عربی، بوسنیایی و آذربایجانی نیز برگردانده شده است. این رمان، نامزد جایزهٔ بهترین رمان از سوی «انجمن منتقدان مطبوعات» معرفی شد و همچنین عنوان بهترین رمان سال «جایزهٔ ادبی اصفهان» را کسب کرد. مستور به دلیل درخواست حذف برخی از قسمت‌های این رمان، تلاش برای ساخت فیلمی بر اساس آن را که بیشتر اجازه داده بود، متوقف کرد.
۶. مستور چهارمین مجموعه‌داستان خود را با عنوان «حکایتِ عشقی بی‌قاف بی‌شین بی‌نقطه» در سال۲۰۰۶ منتشر کرد، که بلافاصله پرفروش مصطفی مستورشد و بیش از ۲۵بار چاپ مجدد را پشتِ سر گذاشته است. در همین سال، او اولین نمایشنامهٔ خود را با نام «دویدن در میدانِ تاریکِ مین» منتشر کرد. نمایشنامه‌ای که تلاشی است برای نشان دادن ناامیدی فلسفی انسان معاصر.
۷. در بهار ۲۰۰۹ رمان بعدی او، «من گنجشک نیستم» منتشر شد که پرفروش‌ترین کتابِ داستانی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شد و در سال بعد (۲۰۱۰)، همین موفقیت برای مجموعه‌داستان «تهران در بعدازظهر» رقم خورد و تاکنون بیش از ۱۵ بار بازنشر شده است.
۸. قطعهٔ بعدی آثار مستور رمان «سه گزارش کوتاه دربارهٔ نوید و نگار» (نشر ۲۰۱۱) است که برخی منتقدان آن را فنی‌ترین رمان نویسنده و حتی برتر از «استخوان خوک…» می‌دانند.
۹. دیگر اثر مستور، «بهترین شکل ممکن»، مجموعه‌ای از شش داستان کوتاه است. هریک از آن‌ها به دلیل یک شهر مهم ایرانی نام‌گذاری شده است که داستان با آن روابط عمیقی دارد. «بهترین شکل ممکن» در ۴ نوامبر ۲۰۱۶منتشر شد و چهار هزار نسخه در ۲۴ ساعت نخستِ انتشار فروخته شد. این کتاب در دو هفته به ششمین چاپ خود رسید و در سرعت تجدیدچاپ نوعی رکورد در میان آثار او بود.
۱۰. در مارس ۲۰۱۶، مستور داستانی بلند را دربارهٔ یکی از شخصیت‌های داستان خود منتشر کرد که قبلاً در یک صحنهٔ کوتاه از رمان پیشینِ خود یعنی «سه گزارش کوتاه دربارهٔ نوید و نگار» ظاهر شده بود. داستان، «رساله دربارهٔ نادر فارابی»، که در یک ساختار پسامدرن ارائه شده است، ترکیبی از روایت، تحقیق و یادداشت‌ها دربارهٔ یک شخصیت خیالی به نام نادر فارابی است. محمود دولت‌آبادی، نویسندهٔ پیشکسوتِ داستان فارسی، در مصاحبه‌ای، با مقایسهٔ ساختار این اثر با آثار گابریل گارسیا مارکز و نویسندهٔ مشهور ژاپنی، آکوتاگاوا، کار مستور را بسیار خواندن ارزیابی کرد.
۱۱. در فوریهٔ سال ۲۰۱۸، رمان دیگری از مستور با نام «عشق و چیزهای دیگر» منتشر شد. در روز انتشار این کتاب، یکی از طولانی‌ترین صف‌های خرید کتاب برای آن شکل گرفت.
۱۲. مستور علاوه بر آثار یادشده، کتاب‌های دیگری را نیز در کارنامه دارد: پژوهش: «مبانی داستان کوتاه»، (نشر مرکز)؛ ترجمه: «فاصله و داستان‌های دیگر، ریموند کارور» و «سرشت و سرنوشت، سینمای کریشتف کیشلوفسکی، مونیکا مورر» (هر دو نشر مرکز) و «پاکت‌ها و چند داستان دیگر، ریموند کارور» (نشر رسش)؛ شعر: «دست‌هایت بوی نور می‌دهند» و «گربهٔ همسایه» (هر دو نشر مرکز) و نمایشنامهٔ: «پیاده‌روی در ماه»، (نشر چشمه) و «زیرِ نورِ کم» که مجموعهٔ کامل و یکجای داستان‌های کوتاه اوست.
۱۳. سه «بن‌مایه» (موتیف/ دست‌مایهٔ تکرارشونده) در آثار مستور وجود دارد: «عشق» (عشق ناتمام)، «مرگ» و «شک». پررنگ‌ترین «بن‌مایهٔ داستان‌های مستور، عشق است؛ تقریباً در اکثر داستان‌ها، نشانه‌ای از یک رابطهٔ عاشقانه دیده می‌شود؛ اما وجه بارز این بن‌مایه در آثار مستور این است که عشاق داستان‌های او به وصال جسمانی نمی‌رسند و معمولاً این اتفاق براثر یک مانع درونی است و نه حائلی بیرونی. همچنین، شبح مرگ در بسیاری از داستان‌ها خودنمایی می‌کند. و سپس شک قهرمانان مستور که معمولاً در روابط شخصی انسان‌ها وارد نمی‌شود؛ بلکه بیش از هر چیز معطوف به حضور یا غیبت خداوند است. آشکارترین نمونه‌های بروز این بن‌مایه را در داستان‌های «روی ماه خداوند را ببوس»، «استخوان خوک و دست‌های جذامی» و «کیفیت تکوین فعل خداوند» می‌بینیم؛ در این داستان‌ها شخصیت‌های اصلی دائماً شک خود را واگویه می‌کنند.مصطفی مستور
۱۴. تازه‌ترین اثر مستور «معسومیت» نام دارد که از سویی تکمیل و امتداد نگاه پیشین او و از سویی فضایی تازه در زیست‌جهان آثار اوست.
۱۵. دکتر فرشید سادات‌شریفی ادب‌پژوه دانشگاه مک‌گیل و همکارِ «هفته»، در سرآغاز دههٔ نود خورشیدی، شناختنامه‌ای مفصل در باب آثار مستور تا آن زمان تدوین کرد: «سعی بر مدارِ اندوه؛ (گفتارهایی دربارهٔ آثار داستانیِ مصطفی مستور)» که مجموعه مقالات و یادداشت‌هایی بود از خود او و سی نویسندهٔ دیگر. این کتاب به همت نشر چشمه و (به دلیل تعلیق نشر چشمه از سوی دولت احمدی‌نژاد) توسط یکی از مؤسسات وابسته به نشر چشمه، به نام «به‌نگار»، منتشر شد. این کتاب همواره محل رجوع محققانی بوده که دربارهٔ مستور و آثارش به پژوهش پرداخته‌اند. دکتر سادات‌شریفی همچنان به تألیف و نشر مقالات دانشگاهی دربارهٔ جهان داستانی مستور ادامه داده است.
دعوتید به دو روز هم‌نشینی با مصطفی مستور در مونترآل
سفر مصطفی مستور، نویسندهٔ نام‌آشنای روزگار ما، به کانادا و مونترآل فرصت مناسب و مغتنمی است تا طی دو نشست با او دیدار و گفت‌وگو کنیم و از داستان بگوییم.
۱. نخستین روز (از ساعت شش عصر جمعه ۲۲ نوامبر ۲۰۱۹) در برنامهٔ «از داستان و چیزهای دیگر»، سَماک و «میسا» (انجمن دانشجویان ایرانی دانشگاه مک‌گیل) در نوروززمین، که این برنامه بر سه محورِ داستان‌خوانی، گفت‌وگو و امضای آثار پیش می‌رود. اطلاع بیشتر در: facebook.com/events/۲۱۵۵۸۲۶۲۰۸۰۵۵۸۳۰
۲. روز دوم (شنبه ۲۳ نوامبر ۲۰۱۹)، از ساعت چهار بعدازظهر و در دانشگاه کنکوردیا، با برنامه‌ای مکمل و متفاوت، به پیش می‌رود و پیوند این رویداد که پیش‌تر نیز اطلاع‌رسانی شده بود، چنین است: facebook.com/events/۴۵۰۹۳۰۱۸۲۲۲۲۵۲۹
ارسال نظرات