برنده گرانترین جایزه ادبی ۲۰۲۰ کانادا کیست؟

نویسنده: فرشید سادات‌شریفی - عباس محرابیان

معرفی نویسنده:

سوانکام تاماوانسگا (Souvankham Thammavongsa) در سال ۱۹۷۸ در اردوگاه پناهندگان لائو در ناحیهٔ نونک کای (Nong Khai) در تایلند متولد شد. او و والدینش هنگامی‌که او یک‌ساله بود تحت حمایت خانواده‌ای در کانادا قرار گرفتند و به‌عنوان پناهنده به کشور جدیدشان آمدند و او در تورنتو بزرگ شد و تحصیل کرد. اولین کتاب او، مجموعه‌شعر «بگومگوهای کوچک» (Small Arguments)، در سال ۲۰۰۴ برنده جایزهٔ ادبی کانادایی «ری‌لیت» (ReLit) شد. کتاب دوم او، «یافت‌شده» (Found)، مبنای ساخت یک فیلم کوتاه قرار گرفت و سومین کتابش، «نور» (Light)، برنده جایزهٔ کتاب تریلیوم برای شعر (the Trillium Book Award for Poetry) در سال ۲۰۱۴ شد. یک سال بعد داستان کوتاهش به نام «چگونه چاقو را تلفظ کنیم؟» (How To Pronounce Knife) از بین ۴۰۰۰ اثر در لیست کوتاه جایزهٔ داستان کوتاه «مشترک‌المنافع» (مستعمرات بریتانیا) با نام Commonwealth Short Story ‌ قرار گرفت. و در ۲۰۱۶ دو داستان کوتاه دیگر او در لیست نامزدان اولیهٔ «جایزه سفر» (the Journey Prize) قرار گرفتند.

او برای نخستین مجموعه‌داستان کوتاه خود هم نام همان داستان معروف و موفقش را برگزید (چگونه چاقو را تلفظ کنیم). این مجموعه که در همین سال ۲۰۲۰ منتشر شده، از همان لحظهٔ نشر نه‌فقط در کانادا که در کل کشورهای انگلیسی‌زبان موردتوجه قرار گرفت. به‌عنوان‌مثال منتقدان ادبی استرالیایی، آن را چنین ارزیابی کردند: زبان این مجموعه بسیار موجز و کم‌واژه است؛ اما به‌واقع از بمب‌های عاطفی‌احساسی زمانهٔ ماست.

اما روز طلایی این مجموعه‌داستان، نهم نوامبر بود که این کتابِ نشرِ مک‌کلند و استوارت (McClelland & Stewart) برندهٔ صدهزار دلار جایزهٔ «گیلر ۲۰۲۰» شد که بانک اسکوشیا حامی اصلی آن است.

در دور نهایی این رقابت، اثر درخشان تاماوانسگا با چهار نویسنده و اثر تحسین‌شدهٔ دیگر رقابت می‌کرد که هر یک ده‌هزار دلار دریافت کردند:

– گیل آدامسون (Gil Adamson) برای رمان «کشاورز کوهستان‌نشین» (Ridgerunner)؛

– دیوید برگن (David Bergen)، برای مجموعه‌داستان کوتاه «اینجا در دل تاریکی» (Here The Dark)؛

– شانی موتو (Shani Mootoo) برای رمان «گرداب قطبی» (Polar Vortex)؛

– امیلی سنت‌جان‌ماندل (Emily St. John Mandel) برای رمان «هتل شیشه‌ای» (The Glass Hotel).

هیئت نهایی داوران امسال متشکل از افراد زیر بود: مارک ساکاموتو (Mark Sakamoto؛ رئیس هیئت‌داوران)، نویسندگان کانادایی ایدن رابینسون (Eden Robinson) و دیوید چاریندی (David Chariandy)؛ رمان‌نویس انگلیسی‌کانادایی تام راچمن (Tom Rachman)، و منتقد ادبی روزنامهٔ گاردین کلر آرمیتسید (Claire Armitstead) که بررسی ۱۱۸ اثر ارسالی را بر عهده داشتند.

بیانیهٔ داوران در مورد کتاب برنده چنین بود: «این کتاب مجموعه‌ای خیره‌کننده از داستان‌های کوتاه است که تجربهٔ مهاجران را در قالب نثری زیبا و عمیقاً اثرگذار به تصویر می‌کشد. وسعت عاطفی که در این مجموعه عرضه شده، واقعاً چشمگیر است. این داستان‌ها حامل طیف احساسی بزرگی از امید گرفته تا آسیب دیدن و طرد شدن و از دست دادن و سرانجام یافتن جای پای خود در سرزمینی جدید و عجیب را در برمی‌گیرد. داستان‌ها حقیقتاً مانند چاقو برنده هستند، و با برش‌های خود ما را به هستهٔ اصلی واقعیت مهاجرت رهنمون می‌شوند؛ حقیقتی با تلفظ‌های مختلف!»

همچنین النا رابینوویچ، مدیر اجرایی جایزه، این اثر را چنین ستوده است: «گرم‌ترین تبریک‌ها به سوانکام، برای مجموعهٔ نفیسش. در این غیرمعمول‌ترین لحظهٔ تاریخ این جایزه، هیئت‌داوران، در آنچه صمیمی‌ترین تجربهٔ داوری کتاب خود توصیفش کرده‌اند، این اثر را برگزیدند تا این نویسنده را به‌عنوان یک ستارهٔ ادبی در حال ظهور و کمال‌یافتن در سال ۲۰۲۰ معرفی کنند.»

پس از این موفقیت ارزنده، قرار است این نویسنده در اجلاس و جشنوارهٔ ادبی San Miguel Writers در ژانویهٔ ۲۰۲۱ مورد تقدیر ویژه قرار گیرد. او همچنین به خاطر موفقیت پیشین کتاب‌های شعرش، داور «جایزهٔ شعر گریفین» در سال ۲۰۲۱ خواهد بود.