نویسنده: خسرو شمیرانی
خانم نیوشا ریاحی عزیز با یک سؤال کلی شروع کنیم. تقسیم اموال زوجین طبق قوانین فدرال انجام می‌شود یا استانی؟
تقسیم اموال کاملاً یک موضوع استانی است.
چه فاکتورهایی در تقسیم اموال تأثیر می‌گذارند؟
سؤال بسیار مهمی است، چراکه تصورات در این باره گاهی کاملاً اشتباه است. مثلاً بعضی‌ها می‌آیند و می‌گویند ما در ایران ازدواج کردیم پس باید تقسیم اموال ما طبق قوانین ایران باشد. بعضی که اینجا زندگی می‌کنند یک سری اموال به نام خودشان و یک سری به نام همسرشان است. آنها تصور می‌کنند چون در کبک، کانادا زندگی می‌کنند پس همه چیز باید تقسیم بر دو شود. بعضی دیگر مخلوطی از این دو تصور را دارند یعنی فکر می‌کنند تقسیم اموالی که در ایران دارند باید طبق قوانین ایران صورت بگیرد و تقسیم بخشی که در کانادا است طبق قوانین اینجا. اما این تصورات اشتباه است.
ما باید به چند فاکتور توجه داشته باشیم:
۱. آیا زوج ازدواج رسمی کرده یا خیر! درباره زوج‌های بدون ازدواج رسمی جلسه قبل کاملاً به این موضوع پرداختیم.
۲. برای افرادی که آیا قرارداد ازدواج دارند یا نه! که احتمالاً سؤال بعدی شما هم خواهد بود چون ازلحاظ قراردادی می‌توانیم یک سری از اموال را تقسیم نکنیم.
۳. مهم‌ترین نکته این است که آن افراد در کدام کشور زندگی مشترکشان را تشکیل دادند! پس این مهم نیست که من ازدواجم را ایران ثبت کردم یا مثل بعضی افراد که در اینستاگرام آشنا شدند به مکزیک رفتند و در آنجا ازدواجشان را ثبت کردند؛ مهم این است که کجا زندگی مشترک را شروع کردم. اگر زندگی مشترک را در کبک شروع کرده باشم پس تمامی قوانین تقسیم اموالمان مربوط به کبک خواهد بود ولی اگر مثل خیلی از هم‌وطنانمان در ایران ازدواج کردیم چند سال در آنجا زندگی مشترک داشتیم و بعد به اینجا مهاجرت کردیم چون الان در کبک زندگی می‌کنیم یک سری از اموالمان که به آن «پابلیک اردر» Public Order می‌گویند طبق قوانین کبک تقسیم می‌شود ولی برای سایر اموال، قوانین آن کشوری را نگاه می‌کنیم که اول زندگی مشترکمان را شروع کردیم یعنی به قوانین تقسیم اموال ایران برمی‌گردیم.
پس اگر ازدواج در کبک ثبت نشده باشد و زندگی مشترک در کبک شروع نشده باشد تقسیم اموال کمی حالت ترکیبی پیدا می‌کند!
بله کاملاً درست است. البته شما از کلمه ثبت استفاده کردید و من در اینجا می‌خواهم یک موضوع را شفاف‌سازی کنم.
بعضی فکر می‌کنند اگر من در ایران ازدواج کردم حتماً باید در اینجا هم ازدواجم را ثبت کنم؛ این کاملاً اختیاری است و کسانی که دوست دارند می‌توانند ثبت کنند ولی اجباری وجود ندارد. ازدواج قراردادی است که در هر کشوری، ایران، مکزیک، آمریکا، کانادا یا هر جای دیگر ازدواج کردم و طبق شناسنامه متأهل هستم، حالا هر جای دنیا هم که بروم متأهل هستم و نیازی نیست در کشور فعلی ثبت شود.
وقتی درباره «ثبت‌کردن» صحبت می‌کنیم این شفاف‌سازی مهم می‌شود که این تفکیک صرفاً بین زوج‌هایی است که ازدواج رسمی کرده‌اند و افرادی که بدون ازدواج رسمی با هم (زیر یک سقف) زندگی می‌کنند.
ممنون از شما. به نظرم این شفاف‌سازی ضروری بود. حالا می‌خواهیم درباره تقسیم اموال زوج‌هایی صحبت کنیم که ضمن ازدواج رسمی قرارداد تقسیم اموال دارند. اما قبل از آن لطفاً بگویید آیا هنوز نکته‌ی نگفته‌ای از ازدواج‌های بدون قرارداد باقی‌مانده؟
اجازه دهید این بحث را بیشتر باز کنیم. گفتیم وقتی در کبک زندگی می‌کنیم بخشی از اموال ما جزو پابلیک اردر قرار می‌گیرد که هنگام جدایی تقسیم می‌شوند. من به مراجعینم می‌گویم یک بسته‌ای از اموال را در نظر بگیرید. از هر جای دنیا که آمده باشیم آن بسته را با هم تقسیم می‌کنیم. این بخش یا بسته را در انگلیسی family patrimony و به فرانسه patrimoine familial گفته می‌شود.
پس ما از هر جای دنیا که آمده‌ایم اگر حداقل رسماً یک سال ساکن کبک هستیم فمیلی پتریمونی تقسیم بر دو می‌شود. این شامل چهار بخش است:
۱. ملک یا ملک‌هایی که ما در آن زندگی مشترک داریم. حالت معمولی این است که یک‌خانه در کبک داریم و در آن زندگی مشترک می‌کنیم حالا مهم نیست به نام کدام‌یک از ما خریداری (ثبت) شده. نکته مهم درباره ملک‌ها این است که در زمان زندگی مشترک از آن استفاده می‌کنیم. مثلاً یک‌خانه در ایران داریم و هرازگاهی که به ایران می‌رویم از آن استفاده می‌کنیم (آن را اجاره نداده‌ایم). حتی این هم مهم نیست که هر ماه یک فقط سالی، دو سالی یک‌بار از آن استفاده می‌کنیم. معیار این است که ما خانه را آماده نگه داشته‌ایم تا هر وقت لازم است خانواده از آن استفاده کند (مثلاً هنگام سفر به ایران). این خانه ملک مشترک حساب می‌شود و در فمیلی پتریمونی قرار می‌گیرد. پس اول ملک یا ملک‌هایی که ما در آن زندگی می‌کنیم یا از آن استفاده مشترک داریم.
۲. وسایل و مبلمانی که در خانه یا خانه‌های مشترک داریم.
۳. ماشین یا هر وسیله نقلیه که خانواده از آن استفاده می‌کند.
۴. هر پس‌اندازی که برای دوران بازنشستگی‌مان باشد، مثلاً حساب RRSP، پنشن پلن، ریتایرمنت پلن. کسانی که در کبک زندگی می‌کنند یک RRQ هم دارند. همه اینها پس‌اندازهای بازنشستگی ما را تشکیل می‌دهند.
این چهار دسته اموال فمیلی پتریمونی را تشکیل می‌دهند که زوجین ساکن کبک هنگام طلاق با هم تقسیم بر دو می‌کنند. ممکن است زوج دارایی‌های دیگری هم داشته باشد که جزو فمیلی پتریمونی نیست. مثلاً ممکن است یکی از زوجین ملکی دارد که اجاره داده شده یا برای سرمایه‌گذاری خریده شده و ربطی به زندگی مشترک ندارد. یا یک نفر حساب پس‌انداز یا حساب سرمایه‌گذاری داشته باشد. یا هر نوع دارایی دیگری که شما تصور کنید خارج از ۴ مورد بالا که در فمیلی پتریمونی می‌گنجد. اینکه زندگی مشترک را در کدام کشور (حوزه‌ی حقوقی) شروع کرده‌ایم یا اینکه قرارداد تقسیم اموال داریم یا نداریم برای این بخش اهمیت پیدا می‌کند.
پس اگر یکی از زوجین برای خودش یک شرکت و کسب‌وکار داشته دارد جزء فمیلی پتریمونی حساب نمی‌شود، درست است؟
بله. فقط همان چهار دسته که به آنها اشاره کردم جزء فمیلی پتریمونی است. حالا برای اینکه بحث تقسیم اموال را ببندیم باید به مورد قرارداد بپردازیم و اینکه اگر قرارداد نداریم کجا زندگی مشترکمان را شروع کردیم.
اگر من در کبک زندگی مشترکم را شروع کرده‌ام و قراردادی هم نداریم، همه اموال تقسیم بر دو می‌شود. ولی اگر مثلاً زندگی مشترکمان را در ایران شروع کرده باشیم و بعد به اینجا مهاجرت کردیم، تمام اموال خارج از فمیلی پتریمونی باید به قوانین ایران برگردیم. اگر افراد در عقدنامه‌شان بند الف قوانین ایران را نداشته باشند معمولاً هرکسی ملک خودش را نگه می‌دارد.
لطفاً کمی درباره قرارداد توضیح دهید! قرارداد تقسیم اموال چطور عمل می‌کند مثلاً یک نفر می‌تواند قراردادی را محضری کند که طبق آن به طور دیگر هیچ بخش از اموال تعلق نمی‌گیرد؟
ببینید هیچ قراردادی نمی‌تواند فراتر از قانون عمل کند. در نتیجه اموالی که امل فمیلی پتریمونی است با یا بی قرارداد بین دو طرف به طور مساوی تقسیم می‌شود. برای بقیه اموال می‌شود قرارداد بست؛ و اختیارش دست منِ نوعی است که موقع ازدواج یا بعد از آغاز زندگی مشترک قراردادی بنویسیم و بگوییم ما اموال خارج از فمیلی پتریمونی را با هم تقسیم نمی‌کنیم و هرکس اموال خودش را نگه می‌دارد.
آیا در مواردی که توضیح دادید استثنایی هم وجود دارد؟
سؤال بسیار مهم و خوبی است؛ بله سه مورد استثنا داریم:
۱. اموال قبل از ازدواج
۲. هدیه‌هایی که از خانواده یا خارج از خانواده دریافت می‌کنیم
۳. ارث
بحث استثناها نسبتاً مفصل است و ممکن است در این گفت‌وگو تمام نشود. به‌هرحال من سعی می‌کنم توضیح دهم. مثلاً وقتی می‌گویم من خانه را قبل از ازدواج خریده بودم، آیا واقعاً خانه کاملاً قبل از ازدواج پرداخت شده بوده یا مثل بیشتر ما که مورگیچ داریم، فقط بخشی پرداخت شده و بقیه بعد از ازدواج پرداخت شده. در زمان طلاق این محاسبه می‌شود و آخرسر مشخص می‌شود که مثلاً ۳۰ درصد قبل از ازدواج پرداخت شده بوده و بقیه موقعی پرداخت شده که زندگی مشترک شروع شده بوده. به‌این‌ترتیب برخی از اموال به طور میکس به قبل و بعد از ازدواج مربوط می‌شوند و قانون به این نیز توجه دارد.
بعضی از زوج‌ها وقتی به جدایی نزدیک می‌شوند شروع به انتقال اموالشان به شخص ثالث می‌کنند تا بتوانند قوانین را دور بزنند. آیا راهی برای حفاظت از حقوقمان وجود دارد؟
بله. قانون پروتکشن‌های زیادی در اختیار ما قرار داده است. مثلاً هر ترانس اکشنی که توسط یکی از طرفین، طی یک سال قبل از جدایی انجام شود می‌تواند مورد سؤال طرف مقابل قرار بگیرد. در این صورت ممکن است مثلاً اگر یک ملک شش ماه یا یک سال پیش فروخته شده چنان رفتار شود که انگار همچنان وجود دارد. به‌هرحال اینها جزئیاتی هستند که وکیل شما معمولاً بسته به استراتژی که انتخاب می‌کند با مورد مشخص برخورد می‌کند.
خانم نیوشا ریاحی عزیز از شما سپاسگزاریم.
ارسال نظرات