کتاب «نفرین زمین» نوشتۀ «جلال آل احمد»، داستان تحولات مدرنی را که در یک روستای دورافتاده ایجاد می‌شود روایت می‌کند. آل احمد در این داستان معلمی است که برای تدریس به روستایی دورافتاده فرستاده می‌شود و تحولات و رویدادهای آبادی را گزارش می‌کند. او در نفرین زمین، مقایسۀ مداومی بین زندگی روستایی و شهری دارد و فرق اصلی شهر و ده را در رابطه‌ای می‌داند که ما با زمین داریم و در بخشی از کتاب می‌نویسد:
«شهری، زمین را در یک کف دست خاک گلدانش محصور می‌کند، یا در عرصۀ باغچه‌اش که از دو تخته قالیچه پهن‌تر نیست. یعنی که زمین برای او تفنن است. اما دهاتی زمین را می‌کارد؛ یعنی زنده نگه می‌دارد و از عقیم ماندنش جلو می‌گیرد. بهش کود می‌دهد؛ باهاش ور می‌رود؛ بوی خاکش را می‌شناسد و جنسش را و طاقتش را و لیاقتش را و ازش محصول بر می‌دارد. این است که زمین برایش شخصیت دارد.»
رمان نفرین زمین در سال ۱۳۸۷ از سوی نشر دانشگاهیان منتشر شده است و بیش از این که یک اثر هنری باشد، سندی اجتماعی است. آل‌احمد در این اثر ارزشمند کوشیده تا تحلیلی اجتماعی از عصر خود ارائه کند و نسبت به وقوع تجدد که از دیدگاه او آفت‌هایی بنیانکَن در پی دارد، اخطار دهد.
زبانی را که آل احمد برای داستان‌های خود برگزیده است، در این داستان به نهایت پختگی می‌رسد. در این اثر هیچ‌گونه برداشـت احساساتی، ملودرماتیک و تخیلی به چشم نمی‌خورد. نگاه نویسنده به جنبه‌های خشن و نرمش ناپذیر جهان روستایی، سختی زندگی اینان در پیوند با ابزار کار، محیط زندگی و پیوندهای رویاروی خشک و غیراحساساتی می‌افتد و از این جهان ایستا تصویرهای زنده و جانداری می‌گیرد. این داستان که حدودا شش سال پس از اصلاحات ارضی چاپ شد، به راستی نخستین داوری هنری، در این باره است.
این نخستین اثر ادبی است که پیوندهای بنیادی جامعه روستایی آن زمان را پیش روی خواننده می‌نهد. آل احمد به خوبی جامعه روستایی ایران، شیوه زندگی، پیوندهای رویاروی این جامعه، خرافات و بسیاری از جنبه‌های دیگر آن را می‌شناسد. از این دیدگاه و نیز از بسیاری دیدگاه‌های دیگر، نفرین زمین داستانی است سودمند برای پژوهش‌های جامعه شناختی روستایی و تاریخی.
جلال آل‌احمد (۲آذر۱۳۰۲و براساس برخی روایت‌ها ۱۱آذر ۱۳۰۲، تهران -۱۸شهریور۱۳۴۸، اَسالِم، گیلان) روشنفکر، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی و همسر سیمین دانشور بود. آل‌احمد در دههٔ۱۳۴۰ به شهرت رسید و در جنبش روشنفکری و نویسندگی ایران تأثیر بسزایی گذاشت. نویسندگانی چون نادر ابراهیمی و غلامحسین ساعدی از او تأثیر گرفتند. از جمله تاثیرات جلال آل‌احمد بر ادبیات فارسی می‌توان به معرفی آلبر کامو به جامعه ادبی و ترجمه‌هایی از آندره ژید، یونگر، اوژن یونسکو، داستایوسکی مؤثر در پیش برد ادبیات معاصر اشاره کرد.
در صفحۀ نخست کتاب می‌خوانیم:
«بسیار خوب. این هم ده. دیروز عصر رسیدم. مدیر، بچه‌ها را به خط کرده بود و به پیش‌باز آورده. بیست سی تایی. وسط میدانگاهی ده. اسمش؟…حسن‌آباد یا حسین‌آباد یا علی‌آباد. معلوم است دیگر. اسم که مهم نیست. دهی مثل همۀ دهات…
این کتاب را می‌توانید از کتابخانه نوروززمین به امانت بگیرید.
عنوان: نفرین زمین
نویسنده: جلال آل احمد
انتشارات: فردوس
نوبت چاپ: چهارم
تعداد صفحات: 319
ارسال نظرات