نگاهی به «تجدد و تجدد ستیزی در ایران» اثر عباس میلانی

نگاهی به «تجدد و تجدد ستیزی در ایران» اثر عباس میلانی

کتاب «تجدد و تجدد ستیزی در ایران» اثر «عباس میلانی» از ۲۰ مقاله پراکنده گرد آمده است که در زمان‌های مختلف به رشته تحریر درآمده و سرانجام در سال ۹۹ میلادی، نویسنده با مقدمه مفصلی در هیات یک مجموعه به دست چاپ سپرده است. به همین دلیل مقدمه، سنگینی همه کتاب را بر دوش دارد. میلانی در مقدمه، نخست تعریفی از مدرنیته‌ می‌دهد و پس از گذری به مقوله «مقاله»، خواننده را با نظریه تازه «نوتاریخ گرایی» آشنا‌ می‌سازد.

 

نویسنده: مهسا محبی

عباس میلانی در این کتاب، کوشیده است تا تاریخ ایران را از منظر «مدرنیت» مورد بازشناسی قرار دهد. عباس میلانی به کمک تئوری نوتاریخی‌گرایی و به مدد مکتب تحلیل گفتمان، درون کاوی تاریخ ایران را‌ می‌آغازد و هر کجا ردپایی از مدرنیت‌ می‌یابد، آن را بازتاب‌ می‌دهد. مسئله تجدد بی‌گمان مهم ترین محور مباحث فرهنگی، سیاسی، ادبی و اقتصادی روزگار ماست. تجدد را‌ می‌توان سلسله به هم پیوسته‌ای از تحولات اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، زیبایی‌شناختی، معماری، اخلاقی، شناخت‌شناسی، و سیاسی دانست. مایه مشترک همه این تحولات فردگرایی است. یعنی رعایت حقوق طبیعی و تفکیک‌ناپذیر فرد است.

دكتر ميلانی در پيشگفتار كتاب، «تجدد» را ملازم «فردگرايی» می‌آورد. نتيجه‌ی اين فردگرايی محترم شمردن حوزه‌ی خصوصی انسان‌ها و پديد آمدن مفهومي به نام حقوق طبيعی و بنيانی انسان‌هاست كه دين را به حوزه‌ي معنويت خصوصی افراد می‌راند،‌ شك و تفكر خردمدار را رواج می‌دهد و تنها پايه‌ی مشروعيت حكومت را «اراده‌ی عمومی» و «حاكميت ملی» می‌داند، دو مفهومی كه خود زاييده‌ی «فردگرايی» هستند.

ميلاني به «من گمشده‌ی ايرانی» اشاره می‌كند كه حتی در برگرداندن جمله‌ی مشهور دكارت  (I think therefore I am) همچنان «من» را پنهان می‌سازد و آن را در فعل ادغام می‌كند و جمله را اينگونه ترجمه می‌كند: «می‌انديشم، پس هستم». ميلانی «مقاله‌نويسی» را همزاد «تجدد» می‌خواند. «مقاله» به عنوان نگاه يك «فرد» به جهان و طبيعت و جامعه‌ی پيرامون نتيجه‌ی جدايی‌ناپذير «فردگرايی»ست. مقاله هنگامی در غرب متولد شد كه متفكران تصميم گرفتند نتيجه‌ی انديشه‌ها و تفكرات خويش را در قالبی كوتاه و موجز اما ظريف و دقيق عرضه كنند.

عباس ملک‌زاده میلانی (زاده ۱۳۲۸ در تهران) مورخ، ایران‌شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی ساکن آمریکا است. میلانی مدیر برنامهٔ مطالعات ایرانی در دانشگاه استنفورد و استاد فراخوانده دانشکدهٔ علوم سیاسی آن دانشگاه است. او همچنین همکار و یکی از سرپرستان پروژه دموکراسی ایران در مؤسسه هوور است.

 

بخشی از کتاب:

واقعیت تاریخ این است که تجدد نخست به غرب آمد و در همان جا رواج پیدا کرد. درک چرایی این قضیه یکی از مهم ترین مشکلات تاریخ ماست…

 

عنوان: تجدد و تجدد ستیزی در ایران

نویسنده: عباس میلانی

انتشارات: اختران

نوبت چاپ: سوم

تعداد صفحات: ۳۶۰

ارسال نظرات