ادوارد اِسنودِن، نامی آشنا و داستانی پیچیده! او تکنیسین کامپیوتر و کارمند سازمان اطلاعاتی سیا بود که در سال ۲۰۱۳ دست به افشاگری گسترده‌ای از برنامه‌های جمع‌آوری اطلاعات توسط دولت ایالات‌متحده در داخل و خارج از مرزهایش از طریق دسترسی به طیف وسیعی از داده‌های دیجیتال افراد زد.
اسنودن همان سال ۲۰۱۳ از آمریکا خارج شد و به هنگ‌کنگ رفت. دولت آمریکا او را به اتهام انتشار اطلاعات محرمانه تحت تعقیب قرار داد و گذرنامه‌اش را باطل کرد. او از چندین کشور درخواست پناهندگی کرد و درنَهایت به روسیه رفت و آنجا زندگی می‌کند. سپتامبر امسال، یک دادگاه در آمریکا اعلام کرد برنامهٔ دولتی شنود تلفن‌های آمریکاییان، که اسنودن آن را افشا کرد، غیرقانونی بوده است. لیندزی میلز (Lindsay Mills) همسر اسنودن کریسمس امسال عکسی با نوزاد تازه‌متولدشان منتشر کرد که البته چهرهٔ پسرشان را (احتمالاً به دلایل امنیتی) پنهان کرده است.
اکنون هفت سال از افشاگری‌های این مرد ۳۷ ساله می‌گذرد؛ افشاگری‌هایی تکان‌دهنده و تأثیرگذار، چه برای دولت آمریکا و چه برای مردمی که مستقیم یا غیرمستقیم درگیر دنیای دیجیتال هستند. اسنودن در کتاب بایگانی همیشگی (permanent record) نگاهی انداخته به پشت‌صحنهٔ اتفاقاتی که قبل، حین و پس از افشاگری‌هایش افتاده‌اند. می‌توان این کتاب را سرگذشت یا خاطرات نویسنده‌اش در بحبوحهٔ آن سال‌ها دانست. کتاب ارجاعات بسیار کمی به محتوای افشاگری‌ها دارد و بیشتر به این می‌پردازد که چطور اسنودن از فردی مورد اعتماد سیستم و دارای دسترسی به اطلاعات محرمانه به یک افشاگر نترس تبدیل شد.
ادوارد اسنودن در این کتاب از داستان آشنایی‌اش با دنیای کامپیوتر و بعد اینترنت و بروز استعدادش می‌گوید، و سپس، وارد شدنش به سازمان‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده و آموزش‌های تخصصی‌اش در زمینهٔ اطلاعات و انجام عملیات اطلاعاتی در داخل و خارج مرزهای ایالات‌متحده. او همین‌طور از حجم عظیم و نگران‌کنندهٔ داده‌های ثبت‌شده از هر فرد در سازمان امنیت ملی آمریکا (NSA) می‌گوید. سازمانی که به گفتهٔ اسنودن، تا پیش از افشاگری‌های او، حتی وجودش هم انکار می‌شد. نویسنده در ادامه می‌گوید که چرا اقدام به افشاگری کرد و هم‌چنین از نحوهٔ انتقال اطلاعات و ترتیب دادن کارها و برنامه‌ریزی‌هایش می‌گوید. اسنودن در این کتاب از زندگی خصوصی و از خانواده‌اش هم می‌گوید و به‌ویژه از دوست‌دختر آن زمان و همسر فعلی‌اش و این‌که چطور زندگی آن‌ها تحت تأثیر این افشاگری قرار خواهد گرفت، و در ادامه به گوشه‌ای از مصائبشان هم اشاره‌ای می‌کند و این‌که چه‌طور باوجود آگاه بودن از خطرات و تهدیدها، دست به این افشاگری زده است. نویسنده از نحوه و مدل اطلاع‌رسانی حساب‌شده‌اش در مورد افشاگری‌ها هم می‌گوید و از چند دوست ناشناس ولی مهربان و یاریگر در روزهای سختش هم یاد می‌کند و هم از روزنامه‌نگارانی که در این راه کمکش کردند.
از دیگر زوایایی که کتاب به آن پرداخته، بررسی وضعیت فعلی دنیای دیجیتال بعد از افشاگری‌های اسنودن است و تأثیر اقدامات وی در ایجاد حساسیت عمومی نسبت‌به حریم خصوصی دیجیتال، مثل شکل‌گیری پویش‌هایی برای حفاظت از حریم خصوصی و اقدامات مثبت و امیدوارکنندهٔ بعضی از شرکت‌های فعال در این زمینه، مانند اَپِل، برای حفاظت از حریم خصوصی در سیستم‌های عامل. کتابْ پایان‌بندی دراماتیکی دارد از پیوستن دوست‌دخترش به او در روسیه، ازدواجشان و زندگی‌شان با هویتی جدید. انتخابِ نام کتاب (permanent record یا بایگانی همیشگی) هم داستان جالبی دارد که در اواسط کتاب به آن اشاره شده است.
کتاب بایگانی همیشگی روز ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۹ در آمریکا منتشر شد و در همان روز اول پرفروش‌ترین کتاب آمازون شد. هم‌چنین در هفتهٔ اول اکتبر، نیویورک‌تایمز این کتاب را در فهرست پنج کتاب پرفروش غیرداستانی آمریکا قرار داد. در چند سال گذشته، مقالات و کتاب‌های بسیاری چه در نکوهش و چه در ستایش اقدامات ادوارد اسنودن نوشته شده است. عده‌ای او را خائن می‌دانند و عده‌ای هم او را قهرمان دنیای مدرن تلقی می‌کنند. این کتابْ روایت شخص ادوارد اسنودن از ماجرا را بیان می‌کند که ما را در فهم بهتر اتفاقات و قضاوتی درست‌تر کمک می‌کند.
این کتاب ۳۵۰ صفحه‌ای را نشر مک‌میلان منتشر کرده و قیمتش ۲۰ دلار کاناداست و در پلتفرم‌های دیجیتال نظیر Libby نیز در هر دو صورت نوشتاری و صوتی قابل‌دسترسی است. ترجمهٔ فارسی این کتاب نیز چاپ شده است، یک‌بار در سال ۱۳۹۸ تحت عنوان «بایگانی همیشگی» توسط نشر کتاب پارسه با ترجمهٔ علی مجتهدزاده، و بار دیگر در سال ۱۳۹۹ تحت عنوان «ثبت دائمی» توسط نشر قطره با ترجمهٔ میرجواد سیدحسینی. شما را به مطالعه و کنکاش در این کتاب عمیق، آموزنده و البته چالش‌برانگیز دعوت می‌کنم.
ارسال نظرات