مروری بر کتاب تصویری «درس‌هایی از مادرزمین»

معرفی نویسنده:

الین مک‌لاود (Elaine McLeod) معلمی است که در بسیاری از نقاط جهان زندگی و کار کرده است. او در مایو، در استان یوکان کانادا به دنیا آمده و از «ساکنان اولیه‌ی کانادا» (First Nations) و از قبیله‌ی Na-Cho Nyak Dun است. او پیش از نوشتن داستان‌هایش، آن‌ها را ابتدا برای فرزندانش تعریف کرده است تا تاریخ و ریشه‌های خود را بدانند. الین به همراه همسر و چهار فرزندش در شهر وایت‌هورس (Whitehorse) زندگی می‌کند. این اثرْ اولین کتاب اوست.

معرفی تصویرگر:

کالین وود (Colleen Wood) بیش از سی سال به‌عنوان طراح گرافیک، تصویرگر و عکاس در ونکوور کار کرده است. او جهانگردی پرشور است و از تجارب خود خلاقانه الهام می‌گیرد. آثارش در نمایشگاه بین‌المللی هنر فدراسیون هنرمندان کانادا به نمایش درآمده و در مجله‌ی بین‌المللی هنرمند چاپ شده است.

مشخصات و خلاصه‌ای از کتاب

در معرفی اثر آمده است:

تس (Tess) بارها نزد مادربزرگش رفته است بدون اینکه واقعاً از وجود «باغ» آگاهی داشته باشد. اما امروز وقتی آن‌ها از خانه بیرون می‌آیند، تس درمی‌یابد که همه‌ی طبیعت می‌تواند یک باغ باشد. و اگر از گیاهان روینده مراقبت کنید، اگر در مورد آن‌ها بیاموزید – بفهمید چه موقع گل می‌دهند، چه وقتی میوه می‌دهند و چه موقع باید تنهاشان بگذارید – همیشه چیزی برای تغذیه خود پیدا خواهید کرد.

درنهایت، تس بابت داشتن باغی چنین زیبا از مادرْزمین سپاسگزار است و از داشتن چنین مادربزرگ فرزانه‌ای نیز خشنود است.

این کتاب تصویری کوچک را، که نخست در سال ۲۰۰۲ منتشر شد و از سال ۲۰۱۰ نشر معتبر (House of Anansi) آن را چاپ و پخش می‌کند، در کتابخانه‌های عمومی و مدارس موجود است.

نگاه مربیان و منتقدان:

منتقدان معتقدند متن شاعرانه‌ی الین مک‌لاود با آبرنگ‌های ملایم کالین وود ترکیب شده و «درس‌هایی از مادرْزمین» را به جشن طبیعت و زندگی تبدیل می‌کنند. و همچنین از آن در جایگاه «داستانی نجیب و آرام» یاد شده که آداب‌ورسوم اولین ساکنان کانادا را در مراقبت از مادرْزمین نشان می‌دهد.

چند نکته‌ی کاربردی

دانشگاه کلگری طرح‌درسی را برای تدریس یا همخوانی این کتاب توسط مربیان، معلمان و اولیا در کنار کودکان منتشر کرده که خلاصه‌ای از آن را تقدیم می‌کنیم.

۱. مخاطب اثر: گرچه کودکان و دایره‌ی واژگانی و دانش زبانی‌شان متفاوت است و، به همین سبب، می‌توان کتاب را برای کودکان دوساله و بزرگ‌تر خواند، اما درعین‌حال در راهنماهای مربوط به این کتاب یاد شده که در مدارس، بچه‌های کلاس اول تا ششم می‌توانند از فعالیت و گفت‌وگو حول این کتاب لذت و بهره ببرند. درعین‌حال، دانشگاه کلگری مناسب‌ترین سن را برای تبدیل کتاب‌خوانی به فرآیندی چالشی و پویا کلاس چهارم دانسته است.

۲. مزایای خوانش و فعالیت با کودکان حول محور این کتاب:

عینی‌سازی: دانش آموزان درک و درک از چگونگی جدایی‌ناپذیری عناصر جغرافیای فیزیکی، آب‌وهوا، زمین‌شناسی و دیرین‌شناسی در مناظر و محیط را نشان می‌دهند.

سرفصل‌های گفت‌وگو:

با انتخاب و اقدامات خود مراقبت و نگرانی از محیط زیست را نشان دهید.

چگونگی حفظ زمین و جوامع و کیفیت زندگی را ارزیابی کنید.

بررسی کنید که فرهنگ‌های مختلف چگونه به روابط موجودات زنده و اکوسیستم‌ها نگاه می‌کنند و آن را پاس می‌دارند.

پرسش‌ها، ایده‌ها و اهداف را باهم در میان بگذارید.

ایده‌های دیگران را ابتدا دریافت و تفسیر کنید، حمایت و سپس نقد کنید و به آن‌ها پاسخ دهید.

کلان‌تصویر و هدف اصلی نهفته در متن:

ایده‌ی بزرگ این کتاب آن است که زمین در جایگاه مادر و پرورنده در فرهنگ‌های بومی محترم و موردستایش است. خواندن این اثر دانش‌آموزان را تشویق می‌کند با استفاده از ادبیات بومی کانادا و باورهای سنتی مردمان نخستین، مفهوم مادرْزمین را کشف کنند. و هدف آن است که از این کتاب داستان به‌عنوان قلابی برای جا انداختن مفهوم احترام به محیط‌زیست استفاده شود و دیدگاه‌های بومیان در این بستر عرضه شود.

در این فرآیند، از زمین با عنوان «مادرْزمین» یاد می‌شود، و این باور را تکرار و بر آن تأکید می‌کنند که این سیاره زنده و ارزشمند است تا همدلی و همدردی مخاطبان با زمین را افزایش دهند و آنان را به مسئولیت‌پذیری در برابر آن ترغیب کنند.

نه‌فقط کودکان و دانش‌آموزان، بلکه حتی بزرگ‌سالانی که با آنان این کتاب را می‌خوانند یاد می‌گیرند با تشکر ازآنچه این مادر فراهم می‌کند، عادات مثبت پیشگیرانه و طبیعت‌دوستی را سرلوحه‌ی زندگی روزمره‌ی خود قرار دهند.