درباره محمد کریمی:
|
دشواری‌های زندگی در مهاجرت، در بسیاری از مواقع مهاجران را از حضور در عرصه‌های مهم زندگی اجتماعی دور نگه می‌دارد. فرصت مطالعه و ورود به حوزه‌های فرهنگی یکی از این عرصه‌ها است. با این وجود افرادی هستند که توانسته‌اند با مشکلات فراوان وارد میدان عمل شوند. محمد کریمی از مهاجران افغان است که سالهاست به صورت جدی و مداوم دست به ترجمه می‌زند و آثار مختلفی را روانه بازار کتاب می‌کند. او به آینده نسل مهاجران امیدوار است و آنها را نسبت به نسل قبل بیشتر علاقه‌مند به مطالعه می‌داند. به نظر او مهاجران به دلیل مشکلات ناشی از زندگی در مهاجرت آنگونه که باید در تولید محصولات فرهنگی نمی‌توانند خوب عمل کنند.
جناب محمد کریمی گرامی چه انگیزه‌ای باعث شد که شما وارد حوزه ترجمه شوید؟
محمد کریمی: به هر حال هر انسانی در زندگی خود کنجکاوی‌هایی دارد، در دوران دانشجویی وقتی عالم معرفت‌اندوزی و فضای آکادمیک برایم روشن نبود و هدف خاصی نداشتم جدا از کلاس‌های درس، به گروه‌های آموزشی دیگر مثل: گروه ادبیات و زبان فارسی، جامعه‌شناسی و فلسفه می‌رفتم و از بعضی از کلاس‌ها بسیار لذت می‌بردم. کلاسی بعنوان ترجمه متون ساده داشتیم، که در آن کلاس به ترجمه کردن علاقه‌مند شدم. اولین بار در سال ۱۳۸۹ قصد ترجمه کتابی با عنوان فلسفه ادبیات داشتم. آقای دکتر رسول رسولی‌پور که استاد فلسفه بودند، سه فصل از این کتاب را به من کمک کرد. به این صورت که هر هفته چند صفحه‌ایی ترجمه می‌کردم و ایشان متن فارسی را ویرایش می‌کردند. البته ترجمه این کتاب به سرانجام نرسید و کار ناتمام ماند. بعد دانشگاه کلاس فن ترجمه و ویراستاری می‌رفتم، که آنها هم کمک‌حالم بودند. دو سال بعد رمانی از برنارد مالامود را برای ترجمه در نظر نگرفته بودم. ترجمه آن کتاب حدود یک سال طول کشید و خلاصه بعد ۸ سال در بهار امسال چاپ شد. خوب به هر حال از ادامه کار دست نکشیدم و در حوزه روانشناسی ترجمه کردم که نسبتا چاپ کتاب خیلی طول نمی‌کشید.
شما از اولین مهاجران افغان هستید که در زمینه ترجمه کتاب فعال است؛ در این مسیر با چه دشواری‌هایی مواجه بودید؟
محمد کریمی: البته قبل از خودم دو نفر را می‌شناسم که به ترجمه مشغول بودند، علی عالمی کرمانی و عبدالله محمدی. خوب در اول کار، درآمد و ورود در عرصه فرهنگی ایران برایم دغدغه بود و دشواری‌هایی هم داشت. به هر حال دوستان ایرانی‌ام بسیار کمک کردند. بیشتر نگران درآمد این کار بودم و کماکان نگرانش هستم.
هر روز شاهد حضور بیشتر جوانان مهاجر در عرصه‌های مختلف فرهنگی هستیم؛ علاقه نسل جدید در حوزه ترجمه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
محمد کریمی: مسئله حضور بیشتر جوانان افغانستانی در حوزه فرهنگ طبیعتاٌ به شرایط اجتماعی ایران مربوط است. احساس می‌کنم این نسل جدید از اعتماد به نفس زیادی برخوردار است و احساس می‌کنم اتفاقات بیشتری می‌افتد. من خیلی بازخورد زیادی درباره کارهای ترجمه‌ی مهاجران افغان‌تبار ساکن ایران ندیدم. دونفر در یکسال گذشته در مورد ترجمه از من سوالاتی داشتند که صحبت کردیم و امیدوارم این دو نفر به این کار ادامه بدهند.
فضای ترجمه ایران چقدر زمینه رشد برای مترجمان افغان را فراهم کرده است؟
محمد کریمی: حداقل در حوزه فرهنگی مثل نویسندگی، شعر، داستان، ترجمه و چنین فضاهایی امکان رشد وجود دارد. اما مساله معیشتی در این حوزه مبهم است، چرا که خود دوستان ایرانی هم با چنین دشواری‌هایی درگیر هستند. شرایط زیست مهاجر افغانستانی دشوارتر است و جدا از امکانات اولیه، حتما باید حرفی برای گفتن داشته باشیم، و باید تلاش زیادی در این عرصه انجام شود.
میزان استقبال مهاجران افغان از کارهای شما چگونه است؟
محمد کریمی: نسبتا کم. البته باید معرفی شود. شرایط مالی هم‌وطنانم برای خرید کتاب سخت است.
تا به حال چه کارهایی را ترجمه کردید؟
محمد کریمی: فروشنده، انتشارات شب‌خیز
آنتونیای من، انتشارات شب‌خیز
آرامش، انتشارات کتابسرای نیک
روان‌درمانی چیست، انتشارات کتابسرای نیک
مصیبت‌های شاغل بودن، انتشارات کتابسرای نیک
در باب اعتماد به نفس، انتشارات کتابسرای نیک
معنای زندگی، انتشارات لگا
ایده‌های بزرگ برای ذهن‌های کنجکاو، (کتاب نوجوان) انتشارات کتابسرای نیک
زنانی که جهان را تغییر دادند، (کتاب کودک) در حال چاپ نشر نو
وقتی بزرگ شدم چه‌کاره بشوم، (کتاب کودک) در حال چاپ نشر نو
فلسفه درد، نشر نو
شما به عنوان یک مترجم افغان سراغ چه موضوعاتی می‌روید؟
محمد کریمی: معمولا از قبل نمی‌شود به دنبال چیزی بود و اینکه مترجم در جستجوهایش به کتابی بر می‌خورد که دوست دارد ترجمه‌اش کند. بیشتر کتاب‌ها را به خاطر فروش ترجمه کردم. اما علاقه شخصی من به ادبیات مشخصاً رمان، حوزه فلسفه دین، حوزه میان رشته‌ای ادبیات و فلسفه می‌باشد.
در میان کارهایتان آثاری دارید که مختص مهاجران افغان باشد؟
محمد کریمی: نه متاسفانه. کتاب‌ها در حوزه روانشناسی، رمان، کتاب کودک و نوجوان و روانشناسی/فلسفه بوده که در جهان غرب چاپ شده و من به زبان فارسی برگرداندم.
استقبال مخاطبان ایرانی از کارهای شما چگونه است؟
محمد کریمی: مخاطبان ایرانی استقبال نسبتا خوبی کردند. البته بعضی از کتاب‌ها هم استقبال نشده است، شاید به این دلیل که معرفی نشدند.
کتاب‌های خود را توسط کدام ناشر به چاپ می‌رسانید ؟
محمد کریمی: من با چهار ناشر تا به حال کار کرده‌ام: نشر شب‌خیز، کتابسرای نیک، نشر لگا و نشر نو.
تا به حال با ناشران افغان همکاری داشتید؟
محمد کریمی: کتابی با عنوان «سفیران عشق» را در نشر عرفان ویراستاری کردم.
میزان مطالعه در جامعه مهاجر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
محمد کریمی: بسیار کم، خوب وقتی شرایط اقتصادی و اضطراب‌های عالم مهاجرت حل نشود، مطالعه هم اتفاق نمی‌افتد.
به نظر شما قشر جوانان مهاجر بیشتر به کدام نوع کتاب‌ها علاقه‌مند هستند؟
محمد کریمی: احساس می‌کنم به رمان علاقه‌مندند. اما باز این حرف خیلی دقیق نیست.
با توجه به اینکه مهاجران از قشرفرودست جامعه هستند از این رو مسائل اقتصادی باعث می‌شود که در کارهای کم‌درآمد مثل ترجمه وارد نشوند، نظر شما چیست؟
محمد کریمی: اگر منظورتان را متوجه شده باشم، ورود به هر حوزه‌ای سخت است. تا زمانی که شناخت درستی نداشته باشیم، تصوری هم از آن حوزه نداریم. عرصه کتاب و فروش ناچیز آن جسارت و هشیاری زیادی می‌طلبد. فکر می‌کنم مهاجر افغانستانی تصور زیادی از فروش کتاب ندارد، اول باید وارد این عرصه بشود. کلی آدم بشناسد. داشتن یک شبکه از رابطه‌های سالم خیلی مهم است. خلاصه اینکه اول راه بسیار دشوار است.
شما برای امرار معاش به غیر از ترجمه چه کار دیگری انجام می‌دهید؟
محمد کریمی: به صورت پاره‌وقت در کتاب‌فروشی کار می‌کنم.
تا حال به افغانستان رفته‌اید؟ دست آورد این سفر چه بوده است؟
محمد کریمی: نه متاسفانه تا به حال به افغانستان نرفته‌ام.
فضای بازار کتاب افغانستان را چگونه توصیف می‌کنید؟
محمد کریمی: فکر می‌کنم در افغانستان هم سرانه مطالعه پایین باشد.
به نظر شما دولت افغانستان تا چه حد زمینه را برای بازگشت قشر فرهنگی مثل ناشران، نویسندگان، مترجمان فراهم کرده است؟
محمد کریمی: اطلاعی ندارم.
میزان تولید کتاب از تالیف تا ترجمه را توسط مهاجران چگونه می‌بینید؟
محمد کریمی: بنا به شرایط و جمعیت مهاجران، تولیدات فرهنگی کم است. دلیلش هم همان مسائل مهاجرت است.
چه کتاب‌های برای ترجمه در دست دارید؟
محمد کریمی: راستش قصد ترجمه دو کتاب دارم که الان در حال انجام یکی از آنها هستم. معمولاٌ مترجم‌ها تا زمانی که چاپ نشود چیزی نمی‌گویند.
آینده را برای کسانی که چه در داخل و چه در خارج از افغانستان در حوزه کتاب فعالیت می‌کنند چگونه می‌بینید؟
محمد کریمی: حوزه فرهنگی کتاب و کتابخوانی به خاطر ساختار اشتباه جامعه افغانستان چندان بازخوردی حداقل برای ناشران و نویسنده‌ها یا مترجم‌ها ندارد. احساس می‌کنم در کشورهای اروپایی و آمریکا فضای جامعه بازتر و مطلوب است، اما سازوکار آن جوامع را نمی‌دانم.
چه توصیه برای قشر فرهنگی مهاجر دارید؟
محمد کریمی: مهاجران در هر جایی از جهان گله‌مند هستند. از طرفی حق دارند اما باید بدانند که با وجود شرایط سخت، هم می‌شود کاری انجام داد. این حرف من ممکن است کمی انگیزشی تلقی شود؛ اما راه دیگری نداریم. زمان می‌گذرد و باید هر چه سریع‌تر وارد عمل شویم. اگر دوستی خواست مترجم کتاب شود، توصیه می‌کنم در ابتدا زبان مبدأ را خوب یاد بگیرد. بعد کتاب‌های فن ترجمه بخواند و حداقل سه کتابی (در حوزه‌ای که علاقه دارد) با متن اصلی تطبیق دهد. به این صورت که متن اصلی را در کنار متن فارسی بخواند و نکته‌ها و پیچ و خم‌های ترجمه را یاد بگیرد.
جناب محمد کریمی گرامی از شما سپاسگزاریم.
ارسال نظرات