|
اداره تنظیم امور زندانهای افغانستان یکی از اداره‌های نو تشکیل است که به منظور حاکمیت قانون و رسیده‌گی به مشکلات زندانیان ایجاد شده است. «فرهاد بایانی» یک تن از جوانان مستعد و پرتلاش کشور در این اداره منحیث رئیس مطبوعات و روابط عامه و همچنان سخنگوی این اداره ایفای وظیفه می‌نماید. او بعد از فراغت از یکی از لیسه‌های شهر کابل وارد فاکولته ژورنالیزم پوهنتون کابل گردید و بعد از فراغت دوره لیسانس، حدود پنج سال در بخش‌های مختلف در رسانه‌های آزاد کشور به حیث خبرنگار، خبرنگار ارشد و مدیر/مسوول بخش گزارشگران، ایفای وظیفه نمود. آقای «فرهاد بایانی» در سال ۲۰۱۰ میلادی، بعد از قبول شدن در پوهنتون کانادایی دبی -امارات، دوره ماستری را در رشته MBA- اداره عامه، رهبری و منابع بشری به اتمام رساند و در برخی از کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی مختلف به نماینده‌گی از افغانستان اشتراک کرد. او سابقه همکاری با نهادهای ملی و بین‌المللی در داخل و خارج افغانستان را دارد. از جمله سابقه کاری با USAID، بانک جهانی، وزارت زراعت، وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت مالیه،کلید گروپ و شماری کمپنی‌‌ها در شهر دبی-امارات متحده عربی. فرهاد بایانی در مجموع بیشتر از ۱۵ سال تجربه کاری در بخش‌های خبرنگاری، روزنامه‌نگاری، مشاوریت، متخصص ارشد، مدیر عامل، رئیس مطبوعات و روابط عامه، سخنگوی را دارد. |
جناب فرهاد بایانی گرامی از چی زمانی اداره امور تنظیم زندانها شروع به فعالیت نمود و هدف از ایجاد این اداره در افغانستان چیست؟
فرهاد بایانی: ادارۀ تنظیم امور زندانها، براساس فرمان مورخ ۲۵ جدی سال ۱۳۹۸ رئیس جمهوری اسلامی افغانستان آقای اشرف غنی، به منظور حاکمیت قانون، اصلاح مجرمین، ریشه‌کن ساختن بنیادی مشکلات زندانیان، انسجام نهادهای پراکنده سلب آزادی، ایجاد ظرفیت مسلکی و تغییر چهره زندانها از حالت نظامی به محل اصلاح و مصروفیت سالم و بخاطر اعمال اصلاحات ساختاری، وظیفوی، کادری، زیربنایی، تجهیزاتی، برنامه‌های اقتصادی، فرهنگی، تعلیمی، ورزشی و معیشتی محلات سلب آزادی، ایجاد شده است.
به صورت تخمینی گفته می‌توانید به چه تعداد زندانی اعم از زن و مرد در زندانهای افغانستان وجود دارد؟
فرهاد بایانی: در حال حاضر در مجموع، بیشتر از ۲۸ هزار زندانی در زندانهای سراسر کشور به سر می‌برند که از این جمله حدود ۷۴۰ تن‌شان زندانی‌های زن هستند.
زمانی که به ملاقات یکی از افغان‌ها در زندان Kingston کانادا رفتم؛ بعد از طی نمودن بندر‌های شیشه‌‌‌ای به من اجازه دادند تا از طریق تلفون با زندانی صحبت کنم. ملاقات زنان زندانی را در کابل به خاطر آوردم که به سادگی در یک اتاق می‌توانستم با آنها صحبت کنم. آیا اکنون هم ملاقات با زندانی مراحل ساده را می‌پیماید و می‌توان با ایشان از نزدیک ملاقات کرد؟
فرهاد بایانی: کلیه زندانیها اعم از متهم و محکوم می‌توانند؛ بر طبق قانون با خانواده، آشنایان و بسته‌گان‌شان به وسیله قرار ملاقات، مطابق به قوانین نافذه کشور و طرزالعمل‌های ترتیب شده در این بخش و تحت یک شرایط خاص، در ارتباط باشند.
طبق ماده بیستم «قانون تنظیم امور زندانها»، زندانیها حق دارند، در محلات خاص البته تحت کنترول موظفین از طریق ملاقات‌های حضوری با اقارب و وکیل مدافع خویش، در تماس باشند. برعلاوه، در بخشی دیگری از این ماده تسجیل شده است، اداره مکلف است، زمینۀ ارتباط تیلفونی و انترنتی میان زندانیها و اقارب‌شان را فراهم نماید.
درحال حاضر، ترتیب، شیوه و نحوۀ ملاقات‌ها و حضور مؤظفین زندانها حین ملاقات‌ها، مطابق یک طرزالعمل که اخیرأ در مطابقت به «قانون تنظیم امور زندانها»، از سوی اداره مورد تصویب قرار گرفته، تنظیم گردیده است که نه تنها پروسه ملاقات‌های زندانی‌های اناثیه، بل تمامی ملاقات‌ها تا اندازه زیاد منسجم و در یک چارچوب مشخص صورت می‌گیرد.
قابل یادآوری است که، تاکنون زندانهای کشور با معیارهای بین‌المللی از لحاظ استحکامات و زیربناها، برابر نیست؛ اما خوشبختانه معیاری سازی زندانهای کشور در هربخش، جزئی از اولویت‌های عمده رهبری ادارۀ تنظیم امور زندانها بوده و امیدواریم با تطبیق پلان‌های اصلاحی و انکشافی، مشکلات در این زمینه را به گونه کامل از میان برداشته و تمامی پروسه‌ها را با معیارهای ملی و بین‌المللی برابر نماییم.
شما گفتید که درحدود ۷۴۰ تن از زنان در زندان زنانه بسر می‌برند. آیا گفته می‌توانید که این زنان بیشتر به کدام جرم‌ها در زندان قرار دارند؟ و آیا هنوز هم اطفال زنان زندانی با آنها یکجا زندگی می‌کنند و یا خیر؟
فرهاد بایانی: کتگوری جرایم زنان زندانی مختلف است و بیشتر آنها محکومین جرایم تروریستی، قتل، مواد مخدر، اختطاف و جرایم اخلاقی است، و متاسفانه تا هنوز هم اطفالی که در یک کتگوری سنی مشخص قراردارند، البته تا ختم شش سالگی همراه با مادران محبوس‌شان، نگهداری می‌شوند و بعد از آن باید به مرکز حمایوی اطفال منتقل شوند و اما خوشبختانه ادارۀ تنظیم امور زندانها در همکاری با برخی نهادهای کمک کننده، تاسیسات تعلیمی و مواد درسی ابتدایی، که توسط شماری از استادان استخدام شده از سوی این نهادها تطبیق می‌گردد را، برای این اطفال فراهم نموده است.
گفته می‌شود که در زندانها قاچاق مواد مخدر صورت می‌گیرد و حتی زندانیان تلفون‌های همراه با خود دارند و از همان طریق به افرادشان هدایت تخریبکاری می‌دهند؛ آیا این حقیقت دارد؟
فرهاد بایانی: متاسفانه قاچاق مواد مخدر و سایر اشیای ممنوعه هنوز هم در برخی از زندانهای کشور وجود دارد. اما خوشبختانه در نتیجه طرح و طبیق پلان‌های مشخص و جامع و قراردادن امر مبارزه با قاچاق مواد مخدر در صدر برنامه‌های ادارۀ تنظیم امور زندانها، رقم قابل ملاحظه‌ی از منسوبین نظامی اداره، پایوازان و افراد دخیل در این امر، از سوی بخش‌های کشفی و امنیتی ما بازداشت شده و پس از انجام تحقیقات ابتدایی و ترتیب دوسیه‌های نسبتی‌شان، به مراجع مربوطه محول شده‌اند. یافته‌های ما نشان می‌دهد که از بدو تاسیس ادارۀ تنظیم امور زندانها، به طور اوسط، در هر ده روز یک تن شامل سرباز، ساتنمن و افسر، و یا هم پایواز در پیوند به قاچاق مواد مخدر به داخل زندانها، به گونۀ بالفعل بازداشت شده و به پنجه قانون سپرده شده‌اند.
چیزی را که می‌خواهم تاکید کنم؛ این است که، مبارزه با قاچاقچیان، سوداگران و انتقال دهنده‌گان مواد مخدر و سایر اشیای ممنوعه به داخل زندانها، یکی از اولویت‌های اساسی ادارۀ تنظیم امور زندانها بوده و این امر به گونۀ جدی استمرار خواهد داشت و برخورد بخش‌های امنیتی، کشفی و استخباراتی اداره با این‌گونه افراد، بدون اغماض و مقتدرانه خواهد بود تا این پدیده شوم بصورت کامل در زندانهای سراسر کشور خشکانیده شود.
از طریق رسانه‌‌ها معلومات حاصل کردم که در داخل زندان فابریکه‌های تولیدی ایجاد شده. لطف نموده درباره فعالیت‌های روزمره زندانیها و پروژه‌های کاری آنها معلومات بدهید.
فرهاد بایانی: خوب، زندان جای بسیار عجیبی است. افراد بسیاری با هر ویژه‌گی و طرز فکری در اینجا زندانی‌اند. بر اثر اشتباه، ندانستن کاری یا ارتکاب عمدی جرم، پایشان را به این فضا کشانیده است. زندانها بر بنیاد تعریف جدید «مراکز اصلاح و تربیت مجدد» هستند و هدف اصلاح مجدد تا پس از اکمال حبس به جامعه برگردند. البته این هدف درباره همه زندانیان به نتیجه نمی‌رسد و برخی بازهم گذرشان به این محل (زندان) می‌افتد.
دید ما این است که بسیاری از زندانیها به اینجا بخاطری آورده شده‌اند تا تربیت مجدد شده و به جامعه بازگردند. از این رو باید مصروفیت‌های سالم آموزشی و حرفه‌‌‌ای برایشان فراهم شود. درحال حاضر، صدها زندانی در بخش‌های مختلف صنعتی ، اشتغال دارند. این زندانی‌های شاغل در رشته‌های مختلف قالین بافی، نجاری، حلبی سازی، کیک و کلچه پزی، بوت دوزی، مهره دوزی، حکاکی، خیاطی و دریشی دوزی نظامی، آیسکریم فروشی، خوراکه فروشی، تهیه ترشی، نوشابه سازی، آب معدنی سازی، ماسک دوزی و برخی دیگر کارهای دستی فعالیت دارند.
البته قابل یادآوری است که بیشتر محکومین زندانی از سواد، اشتغال و حرفه مناسب برخوردار نیستند و یا مهارت لازم را برای انجام کار ندارند؛ از این رو ما برنامه‌های آموزشی در بخش سواد و آموزش حرفه برای آنها درحال تطبیق داریم که از جمله مهم‌ترین آنها که برای نخستین بار در تاریخچه زندانهای کشور عملی می‌گردد، آغاز روند تثبیت سطح سواد و مهارت‌های حرفوی زندانیها است که با انجام مصاحبه‌های رو در رو و مطابق به پرسش‌نامه‌های از قبل آماده شده، در حال تطبیق و نهایی شدن است. هدف از این پروسه، تثبیت سطح سواد زندانیها، مهارت‌های هنری، حرفوی، ورزشی، شناخت افراد واجد شرایط به منظور پیش‌برد برنامه‌های سوادآموزی، تعلیمات اسلامی، تعلیمات اساسی و ثانوی، و تحصیلات عالی و نیمه عالی زندانیها و آموزش حرفه و صنعت برای آنها می‌باشد. این از دو بعد برای زندانیها مفید است. یک، در پروسه اصلاح مجدد و آموزش حرفه برای آنها مفید بوده و دوم، شماری از زندانیها که به اثر زندانی شدن، خانواده‌هایشان با مشکلات مالی مواجه شده‌اند، می‌توانند بخشی از هزینه خانواده‌های خویش را با کار کردن در زندان البته در روزهای که در زندان بسر می‌بردند، تامین کنند.
برعلاوه، فایده دیگری هم دارد. به این معنی که، طبق ماده پنجم مقرره آموزش سواد و مهارت‌های حرفوی برای زندانیها، آن عده زندانی‌هایی که مدت دو سال در داخل زندان در برنامه‌های آموزش سواد یا مدت یک سال در برنامه‌های آموزش حرفوی شامل شده، تصدیق‌نامه فراغت اخذ نموده باشند و همچنان آن‌عده زندانی‌هایی که به شکل داوطلب، آموزش سواد را در مدت دو سال و یا مهارت‌های حرفوی را برای مدت یک‌سال برای حداقل ۱۵ زندانی می‌آموزانند، یک سال در مدت مجازات‌شان، تخفیف داده می‌شود.
گفته می‌شود که در زندان زنانه آزار و اذیت جنسی وجود دارد شما تا چی حد این گفته‌‌ها را تصدیق می‌کنید و آیا کدام شکایتی را از زندانیان زن دریافت کرده‌اید؟
فرهاد بایانی: بدبختانه چنین مواردی به ما هم گاه‌گاهی گزارش داده می‌شود. اما مشکل در اینجاست که متاسفانه موارد مکتوبی و رسمی در این زمینه وجود ندارد؛ تا به اساس آن افراد متخلف و قانون‌شکن، مورد پیگرد عدلی و قضایی قرار گیرند. اما در هرحالت، بخش‌های کشفی و استخباراتی ادارۀ تنظیم امور زندانها بیش از پیش مورد حمایت رهبری اداره در این زمینه قرار دارد و هرگاه با شکایات یا مواردی از این دست روبه‌رو شویم، به گونه جدی و قاطعانه برخورد خواهیم کرد.
باید یادآور شوم که یک موردی شکایت در این اواخر وجود داشت؛ البته در حد اتهام است، که دوسیه نسبتی آن ترتیب و به مراجع مربوطه جهت رسیده‌گی فرستاده شده است.
آقای فرهاد بایانی از شما سپاسگزاریم.
ارسال نظرات