۸۱ درصد مردم مخالف جمهوری اسلامی و خواهان تداوم اعتراضات هستند

نویسنده: شاهین شهسواری

به گزارش هفته، به نقل از وب‌سایت گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان (گمان)، نظرسنجی «نگرش ایرانیان به اعتراضات سراسری ۱۴۰۱» از تاریخ ۳۰ آذر تا ۱۰ دی ۱۴۰۱ به مدت ۱۰ روز انجام شده است. در این نظرسنجی بیش از ۲۰۰ هزار پاسخ‌دهنده شرکت کرده‌اند. بیش از ۱۵۸ هزار نفر از داخل ایران و بیش از ۴۲ هزار نفر از ایرانیان خارج کشور به سوالات نظرسنجی به‌طور کامل پاسخ دادند.

 طبق اعلام این گروه افکارسنجی، یافته‌های این گزارش برای نمونه داخل کشور، دیدگاه افراد باسواد بالای ۱۹ سال ساکن ایران (برابر با ۹۰ درصد جمعیت بزرگسال ایران) را بازتاب ‌می‌دهد و با سطح اعتبار ۹۵ درصد و فاصله اعتبار ۵ درصد قابل تعمیم به این جامعه هدف است. همچنین این گروه افکارسنجی اعلام کرده که این گزارش مدعی معرف بودن نمونه خارج کشور و قابل تعمیم بودن آن به تمامی ایرانیان خارج از ایران نیست، اما با توجه به حجم نمونه بالا، توزیع متوازن نمونه و حضور پاسخ‌دهندگان از ۱۳۰ کشور، می‌تواند دیدگاه بخش بزرگی از ایرانیان خارج کشور را بازتاب دهد.

مهم‌ترین نتایج نظرسنجی گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان با مشارکت بیش از ۲۰۰ هزار پاسخ‌دهنده به شرح زیر است:

در پاسخ به سوال «جمهوری اسلامی: آری یا نه؟» ۸۱ درصد پاسخ‌دهندگان داخل کشور به جمهوری اسلامی «نه» گفته‌اند و حدود ۱۵ درصد پاسخ «آری» را انتخاب کرده‌اند و حدود ۴ درصد تصمیم قطعی ندارند. در خارج کشور، ۹۹ درصد پاسخ‌دهندگان گزینه «نه» به جمهوری اسلامی را انتخاب کردند.

– در پاسخ به این سوال که «کدام نظام سیاسی دموکراتیک و سکولار را به‌عنوان جایگزین نظام جمهوری اسلامی ترجیح می‌دهید؟» ۲۸ درصد در داخل ایران و ۳۲ درصد در خارج کشور، نظام «جمهوری ریاستی» را انتخاب کردند. نظام «جمهوری پارلمانی» توسط ۱۲ درصد در داخل ایران و ۲۹ درصد در خارج کشور انتخاب شده است. از سوی دیگر، ۲۲ درصد در داخل ایران و ۲۵ درصد در خارج کشور نظام «پادشاهی مشروطه» را انتخاب کردند.

– درباره اعتراضات اخیر، ۸۱ درصد در داخل کشور با اعتراضات موافق هستند؛ ۶۷ درصد آنها معتقدند که اعتراضات به نتیجه می‌رسد و حدود ۱۴درصد فکر می‌کنند به نتیجه نمی‌رسد. از سوی دیگر، حدود ۱۵ درصد جمعیت در داخل کشور مخالف اعتراضات هستند. در میان پاسخ‌دهندگان خارج کشور، حدود ۹۰ درصد موافق اعتراضات هستند و فکر می‌کنند به نتیجه می‌رسد. همچنین ۹ درصد از آنها با اعتراضات موافق هستند، اما بر این باور هستند که به نتیجه نمی‌رسد.

– در داخل کشور، حدود ۲۲ درصد از  کسانی که با اعتراضات موافق هستند، در تظاهرات خیابانی شرکت داشته‌اند و علاوه بر آن ۵۳ درصد اعلام کرده‌اند که ممکن است در آینده در تظاهرات شرکت کنند. همچنین ۲۲ درصد در شعار دادن شبانه مشارکت داشته‌اند و ۴۶ درصد دیگر هم ممکن است آن را انجام دهند. حدود ۳۵ درصد به کنش‌های نافرمانی مدنی مانند برداشتن روسری یا شعارنویسی اقدام کرده‌اند و حدود ۳۵ درصد هم اظهار داشته‌اند ممکن است این اقدامات را انجام دهند. ۴۴ درصد در ماه‌های گذشته به اعتصابات پیوسته‌اند و ۳۸ درصد دیگر هم ممکن است به اعتصابات بپیوندند. تحریم و نخریدن محصولات خاص توسط ۷۵ درصد انجام شده است و ۶۶ درصد هم در اعتراضات آنلاین و اینترنتی مشارکت داشته‌اند. همچنین حدود ۸ درصد اقدام به «خرابکاری شرافتمندانه» کرده‌اند و ۴۱ درصد اعلام کردند که ممکن است در آینده چنین کنشی انجام دهند.

– در پاسخ به این پرسش که «در مورد شکست اخیر تیم فوتبال جمهوری اسلامی ایران در برابر تیم فوتبال آمریکا چه احساسی داشتید؟»، ۴۶ درصد ایرانیان داخل کشور و ۵۶ درصد ایرانیان خارج کشور اظهار داشتند که از شکست تیم فوتبال خوشحال شدند و در مقابل ۲۳ درصد در داخل کشور و ۸ درصد در خارج کشور از این شکست ابراز ناراحتی کردند.

– درباره تشکیل شورای همبستگی (یا ائتلاف اپوزیسیون)، در میان ایرانیان داخل کشور، ۸۵ درصد کسانی که موافق اعتراضات هستند، با شکل‌گیری چنین شورایی هم موافقت دارند. در میان آنها، ۴۲ درصد معتقدند که چنین شورایی باید حتما شامل افراد سرشناس داخل و خارج کشور شود. از طرف دیگر، ۳۴ درصد با شکل‌گیری شورای همبستگی توسط افراد خارج کشور موافق هستند، درصورتی که شورا مورد حمایت افراد داخل کشور قرار گیرد. همچنین ۹ درصد معتقدند که چنین شورایی باید فقط شامل افراد داخل کشور شود. در مقابل، حدود ۴ درصد با تشکیل این شورا مخالفند و آن را غیرضروری می‌دانند. در میان ایرانیان خارج کشور، ۴۷ درصد موافق تشکیل شورا توسط افراد سرشناس خارج کشور درصورت حمایت افراد داخل کشور هستند، درحالی که ۴۵ درصد فکر می‌کنند شورا حتما باید شامل افراد داخل و خارج کشور شود.

– درباره انتظارات از شورای همبستگی، ۵۹ درصد ایرانیان داخل کشور که با اعتراضات موافق هستند، «تشکیل شورای انتقال قدرت و دولت موقت» را جزو انتظارات خود بیان کرده‌اند. ۵۳ درصد از آنها معتقدند که چنین شورایی باید وظیفه «نمایندگی معترضان در جهان و مذاکره با دولت‌های خارجی» را بر عهده بگیرد. ۴۵ درصد «اعلام فراخوان اعتراضات برای داخل کشور» و ۳۵ درصد «سازماندهی تجمعات خارج کشور» را جزو انتظارات خود از شورای همبستگی اعلام کرده‌اند.

– درباره واکنش کشورهای غربی نسبت به اعتراضات، ۷۳ درصد پاسخ‌دهندگان داخل کشور معتقدند که کشورهای غربی باید بطور جدی و با اعمال فشار به حکومت، از حقوق معترضان حمایت کنند. در خارج کشور ۹۶ درصد از این دیدگاه حمایت می‌کنند. در مقابل، حدود ۱۹ درصد پاسخ‌دهندگان داخل کشور بر این باور هستند که کشورهای غربی نباید مداخله کنند، چرا که اعتراضات یک مساله داخلی است.

– درباره اقداماتی که کشورهای غربی ممکن است در مواجهه با اعتراضات در ایران انجام دهند، بیش از ۷۰ درصد پاسخ‌دهندگان داخل کشور با اقدامات تنبیهی غرب مانند «قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی»، «اخراج سفیران جمهوری اسلامی»، «دخالت بین‌المللی برای محافظت از معترضان»، «تحریم مقاماتی که در سرکوب اعتراضات نقش دارند» و «توقیف اموال و دارایی‌های ایران جهت قطع دسترسی حکومت به آنها» موافقت دارند. همچنین حدود ۶۶ درصد موافق «ارتباط‌گیری کشورهای غربی با افراد و نیروهای مخالف حکومت و حمایت از رهبران مدنی» هستند. ۶۲ درصد نیز با «پایان دادن به مذاکرات احیای توافق‌نامه هسته‌ای برجام» موافق هستند، درحالی که ۶ درصد مخالف این اقدام هستند.

– درباره اعتماد به نهادهای حکومت در ایران، بیش از ۸۰ درصد مردم داخل کشور به تمامی نهادهای حکومت (به غیر از ارتش و بانک‌ها) بی‌اعتماد هستند. میزان اعتماد به ارتش (با حدود ۲۹ درصد) به‌طور نسبی از دیگر نهادها بیشتر است. پس از آن بانک‌ها با کسب ۲۴ درصد اعتماد در جایگاه دوم قرار دارند. مجلس شورای اسلامی با ۸ درصد و صدا و سیما و دولت با ۱۰ درصد کمترین میزان اعتماد مردم را دارا هستند. میزان اعتماد به سپاه پاسداران و نهاد رهبری حدود ۱۴ درصد است. همچنین حدود ۱۳ درصد جمعیت به دادگاه‌ها و ساختار قضایی و ۱۷ درصد به نیروی انتظامی اعتماد دارند.

– درباره مجازات کسانی که در کشتار مردم نقش داشتند، در میان پاسخ‌دهندگان داخل کشور، ۲۹ درصد با مجازات اعدام برای عوامل کشتار موافق هستند، درصورتی که در یک دادگاه عادلانه به اعدام محکوم شوند. از سوی دیگر، حدود ۱۶ درصد خواهان «اعدام انقلابی» مقامات مسئول در کشتارها هستند. در مقابل، حدود ۲۴ درصد پاسخ‌دهندگان داخل کشور خواهان «مجازاتی غیر از اعدام» هستند. همچنین حدود ۳ درصد با «بخشش و عفو عمومی» موافق هستند و بیش از ۲۷ درصد معتقدند که حقوق‌دانان باید درباره این مساله تصمیم بگیرند. در میان پاسخ‌دهندگان خارج کشور، ۴۸ درصد مخالف مجازات اعدام هستند؛ ۲۵ درصد با «اعدام درصورتی که حکم آن در یک دادرسی عادلانه صادر شود» و ۸ درصد با «اعدام انقلابی» موافق هستند.

– درباره گرایش‌های سیاسی ایرانیان، حدود ۶۰ درصد «خواهان براندازی جمهوری اسلامی به‌عنوان پیش شرط هر تغییر»، ۱۶ درصد «خواهان تحولات ساختاری و گذار از جمهوری اسلامی»، ۱۱ درصد «خواهان حفظ اصول و ارزش‌های انقلاب و حامی سیاست‌های نظام و رهبری»، و ۶ درصد «خواهان اصلاحات تدریجی در چهارچوب نظام جمهوری اسلامی» هستند و حدود ۶ درصد هم خود را متعلق به هیچ یک از این گرایش‌ها نمی‌دانند. بعد از اعتراضات سراسری اخیر، درصد طرفداران براندازی جمهوری اسلامی نسبت به سال قبل حدود ۲۰ درصد افزایش داشته است.»