آیا ایرانیان بر جمهوری اسلامی پیروز خواهند شد؟

به گزارش هفته و به نقل از «سی‌بی‌سی»، سخنان سلامی نشان‌دهنده آن است که کاسه صبر جمهوری اسلامی لبریز شده است و فریادهای سلامی نشان از آن دارد که سرکوب شدیدتری در راه است.

فرمانده سپاه با تکان دادن انگشتش به نشان هشدار از انتقام سخن گفت.

شیرین عبادی، تنها ایرانی برنده جایزه نوبل، به سی‌بی‌سی گفته است که ایرانیان استبداد مذهبی را نمی‌خواهند و خواهان حکومتی دمکرات و سکولارند.

حداقل ۴۵۰ کشته و ۲۵ هزار بازداشتی

کشته شدن مهسا امینی جرقه‌ی خیزش اخیر را زد و زنان، سرکشانه، حجاب از سر برگرفتند و موهایشان را بریدند و دانشجویان برای رهایی از چنگال حکومت مذهبی راهپیمایی کردند. خیزش گسترش یافت و طیف‌های گسترده‌ای از جامعه ایران را دربرگرفت و به انقلاب بدل گردید. شعار آنان «مرگ بر خامنه‌ای» و «آخوند باید گم بشه» است.

گروه مجاهدین خلق از ۴۵۰ کشته و ۲۵ هزار بازداشتی خبر داده است.

 قوه قضائیه جمهوری اسلامی هم اعلام کرده است که در روزهای آینده محاکمه علنی ۱۰۰۰ معترض را آغاز خواهد کرد و مادر یک مرد ۲۲ ساله دستگیرشده از حکم اعدام فرزندش در دادگاه بدوی گفته است.

با این حال، اعتراضات همچنان ادامه دارد.

به هیچ رسانه غربی اجازه ورود به ایران داده نشده است و رژیم سخت تلاش می‌کند تا اخبار را سانسور کند و اطلاعات به بیرون از کشور درز نکند.

اما معترضی که خواسته نامش افشا نشود به بی‌بی‌سی گفته که وقتی برای اعتراض می‌روی می‌دانی که ممکن است دیگر برنگردی. این هم استرس‌زاست و هم امیدوارکننده، چرا که می‌بینید سرانجام صدای شما شنیده می‌شود.

سرکوب‌ها می‌تواند نتیجه عکس دهد

ناظران بر این باورند که سرکوب‌ها برای جمهوری اسلامی می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد.

امید معماریان، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مقیم آمریکا، می‌گوید که واکنش‌های جمهوری اسلامی بیش از پیش به اعتراضات دامن زده است. شیوه‌ای که رژیم همیشه در برابر اعتراضات اتخاذ می‌کرد این بار دیگر جوابگوی رویارویی با جمعیت مصمم نیست و این چیزی است که هنوز جمهوری اسلامی نفهمیده است.

با انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ که شاهنشاهی ایران جای خود را به جمهوری اسلامی و استبداد مذهبی داد، ایران شاهد موج‌های متعدد اعتراضات بوده است که همه آنها را نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی سرکوب کردند.

اما برخلاف جنبش‌های قبلی، به نظر می‌رسد که جنبش کنونی طیف وسیع‌تری از ایرانیان را در بر می‌گیرد. در این اعتراض ایرانیان خشم خود را از لگدمال شدن حقوق بشر، از جمله حقوق زنان، آزادی بیان و ابراز مخالفت سیاسی فریاد می‌کنند و خواهان برچیده شدن ستم مذهبی‌اند که بر این جامعه سکولار وارد می‌شود.

جدا از این، فشار اقتصادی و تورم فزاینده بیش از ۵۰ درصدی، با افزایش قیمت مواد غذایی و کاهش رشد اقتصادی ترکیب شده و سبب به میدان آمدن طبقه‌ی پایین و متوسط گردیده و جرقه‌های اعتصابات کارگری را نیز برانگیخته است. باهمستان ایرانیان بیرون از کشور هم به این اعتراضات پیوسته‌اند.

عبادی می‌گوید که قتل مهسا امینی قطره بنزینی بود که بر خشم مردم ریخته شد. ایران آتش زیر خاکستر است و هر وزش باد کوچکی می‌تواند اعتراضات ایرانیان را شعله‌ور کند.

این جنبش یک جنبش آزادی‌بخش است

آذر نفیسی، نویسنده «لولیتاخوانی در تهران» که در اواسط دهه ۱۹۹۰ نشست‌هایی را در خانه‌اش برگزار کرد تا با دانشجویانش درباره نقش زنان در ایران پس از انقلاب گفت‌وگو کند، می‌گوید که این جنبش یک جنبش رهایی‌بخش است.

او می‌افزاید که برای زنان، این فقط یک مبارزه سیاسی نیست، این یک مبارزه وجودی است.

شهرزاد مجاب، استاد مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه تورنتو که پس از انقلاب اسلامی برای بهبود حقوق زنان ایرانی، پیش از آن که به کانادا بیاید، تلاش کرده است، می‌گوید که بیشتر نیروی محرکه اعتراضات کنونی از جانب جوانانی است که از طریق شبکه‌های اجتماعی درگیر مسائل زنان‌اند. انگیزه آنها برای تغییر رژیم گرایش آنها به زندگی بهتر است.

او می‌گوید که این خیزش برآمده از نارضایتی و ناامیدی جوانان است و آنان برای مقابله با افسردگی و خشم، نداشتن امید و آینده و شادی، اعتراض می‌کنند.

آیا نیروهای نظامی مایل‌اند که همچنان به هم‌میهنان خود شلیک کنند؟

با وجود مصمم بودن تظاهرکنندگان، کارشناسان می‌گویند که بخت پیروزی «انقلاب» آنها در نهایت به انسجام نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بستگی دارد.

سوال مهم این است که آیا نیروهای نظامی مایل‌اند که همچنان به هم‌میهنان خود شلیک کنند؟ این را جانیس استاین از دانشکده امور جهانی مانک در دانشگاه تورنتو می‌پرسد و می‌گوید که تنها در صورتی که سرکوب‌گران متقاعد شوند که شکست خواهند خورد و رژیم دوام نخواهد آورد، آن وقت است که اعتراضات، صرف نظر از اینکه ناآرامی‌ها چقدر گسترده باشد، به پیروزی می‌انجامد و البته تا به امروز نشانه‌های چندانی از این موضوع وجود ندارد.

یکی از گروه‌های کلیدی که با معترضان مقابله می‌کند، بسیجیان‌اند که محصول انقلاب اسلامی‌اند. آنان نیرویی ایدئولوژیک و سخت وفادار به جمهوری‌ اسلامی‌اند و بر این باورند که انقلاب اسلامی جهاد فی سبیل الله با بی‌عدالتی است، جهادی که آمریکا، اسرائیل و فرهنگ غرب تهدیدکننده آن‌اند.

در برابر احتمالات

سعید گلکار که تجربیات، مطالعات نشریات بسیج و مصاحبه‌های خود با اعضای بسیج را جمع‌آوری کرده و در قالب یک کتاب درآورده است، کتابی که «جامعه‌ در بند: شبه‌نظامیان بسیج و کنترل اجتماعی در ایران» نام دارد و انتشارات دانشگاه کلمبیا و مرکز وودرو ویلسون چاپ کرده‌اند، می‌گوید که اگر صادقانه بخواهم صحبت کنم باید بگویم که امکان یک انقلاب موفق بسیار بسیار اندک است.

با این حال او احتمال آن را را کاملاً رد نمی‌کند، زیرا همه این نیروهای امنیتی نیز بخشی از جامعه ایران‌اند و خانواده‌های آنها مانند دیگران با فشارهایی روبرو هستند.

گلکار از خانواده‌ای می‌گوید که پدر در سپاه است و دخترش یک معترض است که هر روز با او بحث دارد.

او می‌افزاید که این شگفت‌انگیز است. جامعه در حال تغییر است و همه جامعه، حتی خانواده‌های سپاهی، مطالباتی دارند.

البته باید به یاد داشت که انقلاب ۱۹۷۹ بیش از یک سال طول کشید. این یکی بیش از شش هفته است که در حال انجام است و هیچ نشانی از توقفش هم دیده نمی‌شود.