پگاه شریفی
شیمبورسکا در پایان شعر «عشق در نگاه اول»، می‌نویسد: «بالاخره هر آغازی/ فقط ادامه‌ایست/ و کتاب حوادث/ همیشه از نیمه آن باز می‌شود…»
کتاب حوادثِ اخیر ایران و بازتابِ جهانی ترانه «برایِ» - چه دوستش داشته باشم و چه منتقدش باشم- هم از طرف که باز کنیم، ادامه است و فرقی ندارد سَرِ این «ادامه» را کجا بدانیم؛ جنبش مشروطه ۱۱۷ساله یا انقلاب ۴۳ ساله؟! یا نه اصلاً ادامه یک درخشیدنِ زنانه، وقتی‌که «قمرالملوک وزیری» بدون حجاب، پله‌های صحنه را بالا رفت و خواند؛ «آتشی در سینه دارم جاودانی/ عمر من مرگی است نامش زندگانی» … ترانه‌ای از حسینِ پژمانِ بختیاری، پسرِ مادری که نامش عالمتاج قائم‌مقامی بود، یکی از اولین زنان طرفدارِ حق رأی و شاعری که از زندگی و آزادی می‌گفت: «بَرده‌ام‌ای دوست و آزادی بود مولای من/ بسته در زنجیر آزادیست سر تا پای من/ از توگر برتر نباشد جنس زن مانند توست/ گو، خلاف رأی مغرور تو باشد، رأی من»
شاید هم به هیچ‌کدام از این «آغاز» ها دل نمی‌دهید و باورتان برای ایرانِ امروز به ویدا موحد است، دختری است که بر تقاطعِ «انقلاب» و «وصال» روسری سفیدش را بر چوب زد و آرام و صبور ایستاد، بی‌نگاهی حتی به کسانی که خیره‌اش شده بودند.
خلاصه‌اش اینکه، امروزِ ایرانی که از دور می‌بینیم، به زخمِ مهاجرتی اجباری یا پناهندگی بی‌راهِ پس‌وپیش و یا حتی «مهاجرتی» از روی دل‌خوش و سِیر دنیا، میوه رسیده بغضی است جان گرفته که یکی آن را می‌نویسد، یک روی برگه نقاشی می‌آوردش و یکی هم مانند «شروین حاجی پور» به ترانه ترجمه‌اش می‌کند.
اما سؤال اینجاست که چرا این ترانه به چنین جایگاه و مقبولیتی می‌رسد؟ چطور در عرض ۴۸ ساعت، ویژگی‌های یک ترانه انقلابی را پیدا می‌کند و او از سوی ۹۵ هزار نفر کاندید می‌شود تا جایزه گِرمی در بخش «بهترین آهنگ برای تغییر اجتماعی» را بگیرد.
- «برای» چطور پایش به اسکارِ موسیقی باز شد؟
می‌خواهیم اول را از آخر شروع کنیم. از تیتری که برایتان نوشتیم. اینکه چطور آهنگ «برای» راه باز می‌کند به‌سوی مهم‌ترین جایزه دنیای موسیقی؛ «Grammy» که آن را ازنظر درجه اهمیت به‌اندازه اسکارِ دنیای سینما می‌دانند،
اگر تفکر جمهوری اسلامی گونه نداشته باشیم و همه این‌ها را پای غرض‌ورزی دنیای غرب نگذاریم؛ جایزه گرمی در لیست جوایز جانبی‌اش برای سال ۲۰۲۳، جایزه «دستاورد ویژه: بهترین ترانه برای دگرگونی اجتماعی» را نیز اضافه کرده است.
زمانی که آهنگ «برای» از شروین حاجی‌پور، با این حجم از استقبال قرار می‌گیرد و به‌نوعی ترانه اعتراضات مردمی ایران در این روزها می‌شود؛ نیروهای امنیتی او را به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و «ترغیب و تحریک افراد به اعمال خشونت‌آمیز» بازداشت می‌کند. خبری که طبق معمول، خبرگزاری‌های وابسته به دولت جمهوری اسلامی مدعی می‌شوند نادرست است و او اصلاً بازداشت نشده است. درحالی‌که خواهر شروین اعلام می‌کند او در بازداشت «اداره اطلاعات ساری» است و امیر رئیسیان، وکیل مطلع از پرونده شروین در تأیید بازداشتش اعلام می‌کند او با قرار بازداشتی که دادسرای ساری صادر کرده، در بازداشتگاه اداره اطلاعات ساری است و از همان جا با خانواده تماس کوتاهی گرفته است.»
اما زمانی که او در زندان بود، ویدیوی «برای» با تصویر او و آرزوهایی که خط به خط می‌خواند تا به «آزادی» برسد؛ مرزهای اسارت را درنوردیده بود و صدایش همان‌قدر بلند در تورنتو و ونکوور و مونترال و برلین و لس‌آنجلس شنیده می‌شد که در شهرش، بابلسر و در دیگر شهرها مانند تهران، اصفهان، شیراز، خوزستان و… ساده‌اش کنیم: همه ایران.
شهرتش چنان جهانی شد که غولی مانند راجر واترز برای «شروین» پیام فرستاد و خواهان آزادی‌اش شد. او توییتی با الهام از آهنگ «THE WALL» گروه پینک فلویدی که او یکی از ستاره‌هایش بود؛ نوشت: «هی آیت‌الله بچه‌ها را به حال خود رها کنید!»
توماج صالحی، خواننده رپ ایرانی که پیش‌تر از سوی مقامات امنیتی جمهوری اسلامی دستگیر شده بود، از بیماری شروین حاجی‌پور خبر داد و توییت زد: «شروین حاجی‌پور سیاسی نیست، هنرمند با احساسیه که نتونست در مقابل غمِ وطنش سکوت کنه، جمهوری اسلامی از ترس اون رو گروگان گرفته، شروین بیماری داره که بازداشتش اونو تشدید می‌کنه، یا فورا آزادش می‌کنید یا فراخوان جدیدی برای پیوستن طرفدارانش به تظاهرات می‌دیم.»
محمد اصفهانی، خواننده سرشناس ایرانی هم در اینستاگرامش از شروین به‌نام دوست خود که در مسابقات عصر جدید- مسابقه ایرانی خوانندگی- با او آشنا شده، یاد کرد و نوشت: «شروین جوانی فوق‌العاده بااستعداد، معصوم، خجالتی و با احساس بود.»
گلشیفته فراهانی، توییت زد: «آیا شروین از انفجارِ آهنگش باخبر است؟ راستی این پسر کجاست؟ حکومتی که خواننده و کارگردان و هنرمند را در قفس می‌کند، قطعاً نفس‌های آخر را می‌کشد.»
صفحه سازمان غیردولتی حقوق بشر در ایران هم ضمن اشاره به دستگیری شروین حاجی‌پور، از او به‌عنوان فعال حقوق بشر یاد کرد.
محبوبیت مهارنشدنی این موزیسین جوان که پیش‌ازاین دایره محدودی او را می‌شناختند – و البته همان‌ها به استعداد ویژه او باور داشتند- باعث شد تا بعد از چند روز و با سپردن وثیقه یک‌صد میلیون تومانی آزاد شود.
بابک تختی: برای آقا تختی؟ شرمتان بیاید از این بی‌شرفی!
در این میان؛ جالب و اسفناک اینکه صداوسیمای جمهوری اسلامی در واکنش به انتشار آهنگ «برای…»، ویدئویی ساخت که طبیعتاً محتوایی در دفاع از ایدئولوژی‌های چند دهه اخیر جمهوری اسلامی را تبلیغ می‌کرد و در آن تصاویر چهره‌های مشهور ایران دیده و روی تصویرها خوانده می‌شد: «برای ستارخان، برای قیام جنگل، برای چادرهای شاهد گوهرشاد، برای نفتی که ملی شد، برای هفده شهریور و برای آقا تختی، شهید مطهری و شریعتی…»
بابک تختی، نویسنده و پسر پهلوان غلامرضا تختی یکی از کسانی بود که به این ویدیو تاخت و در صفحه فیسبوکش نوشت: «تختی هیچ ربطی به شما نداشت. هیچ شباهتی به سلطنت بی‌رحم اما پوسیده شما نداشت. در این زمانه که بچه‌های زیبا و دلیر مملکت را به خاک و خون می‌کشید نام از تختی آوردن که سراسر زندگی و وجودش عشق به آن‌ها بود نهایت بی‌شرفی و رذالت است.»
بابک تختی که سال‌هاست از ایران مهاجرت و در امریکا زندگی می‌کند درباره شروین هم گفت: «شروین بهترین شعر و موسیقی بعد از ۵۷ را ساخته و حالا معلوم نیست کجاست. نه شهامت دارید آزادش کنید و نه شهامت دارید به دستگیری او اعتراف کنید. حالا هم حق مؤلف او را دزدیدید و هم از تختی نام می‌برید… شرمتان بیاد از این بی‌شرفی.»
خلاصه اینکه همه این‌ها دست‌به‌دست هم داد تا پیامی در فضای مجازی از این صفحه به آن صفحه شود که: «به شروین برای گرفتن جایزه گرمی رأی بدهید.» که البته اوایل بیشتر سروشکل شایعه داشت تا واقعیت.
- گرمی هم شروین را دوست دارد
حمید سعیدی، نوازنده و آهنگساز ایرانی که در سال ۲۰۱۹ با گروه موسیقی «افیون ماه» برنده جایزه گرمی شده بود، در مصاحبه‌ای با صدای امریکا اعلام می‌کند که ترانه «برای» موردتوجه آکادمی گرمی هم قرارگرفته است اما یک مشکل بزرگ و البته قانونی سر راه بوده است.
این موزیسن توضیح می‌دهد: «علی‌رغم اهمیت چنین حمایتی، یک مشکل قانونی باعث شده بود تا این درخواست‌های نامزدی بی‌نتیجه باشد، چراکه براساس قوانین آکادمی، ترانه ابتدا باید به‌صورت تجاری در آمریکا منتشرشده باشد ولی اثر شروین حاجی‌پور چنین شرایطی نداشت. اما این چالش بزرگ با تلاش کتی امیری یونسی، وکیل ایرانی‌تبار ساکن لس‌آنجلس برطرف شد و او مدیران ارشد آکادمی را قانع کرد که به دلیل شرایط خاص ایران، انتشار آهنگ «برای» در «ساوندکلاود» را به‌عنوان انتشار تجاری در آمریکا بپذیرند و فرصت نامزدی جایزه گرمی را از شروین حاجی‌پور دریغ نکنند. »
حمید سعیدی که نوازنده چیره‌دست سنتور است؛ عنوان می‌کند که مدیران آکادمی گرمی هم از تعداد زیاد پیشنهادهای نامزدی برای آهنگ «برای» شگفت‌زده شده‌اند و هرچند که این درخواست‌ها تأثیر عملی در گزینش نهایی ندارد ولی ازنظر خبری اهمیت دارد و تأثیرگذار است.
او بهترین راه حمایت از شروین و ترانه «برای» را، اشتراک‌گذاری آن و استفاده از هشتگ اسم و نام ترانه به زبان انگلیسی می‌داند.
- برایِ شروین و آزادی…
چهاردهمین روز اکتبر، زمان رأی دادن به پایان رسید و نه هزار و پانصد نفر به شروین و ترانه او رأی دادند. حالا باید منتظر شد تا ماه نوامبر که اسامی نامزدهای جوایز آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط گرمی، اعلام می‌شود.
آن روز می‌تواند روز بزرگی «شده» باشد، «برای» شروین، «برای» ایرانی، «برای» دخترمدرسه‌ای‌ها که زیبایی موهایشان باورکردنی نیست، «برای» خاطره نیکا، اسم سارینا و نگاه حدیث، «برای» سعید، محمد، میلان، پارسا «برای» رقص معصومانه ابوالفضل و همه آن جان‌های تازه‌ای که به گلوله جنگی، نه در جنگ که در خیابان‌های شهرشان کشته شدند.
و «برای» مردمی که آرزوهای ساده و بزرگی داشتند به نامِ «آزادی» … رؤیایی که شاملو برایش نوشت:
«آه اگر آزادی سرودی می‌خواند کوچک
همچون گلوگاه پرنده‌یی
هیچ‌کجا دیواری فروریخته بر جای نمی‌ماند…»
بیشتر بخوانید:
ارسال نظرات