تأکید کانادا و بریتانیا بر لزوم پاسخگویی جمهوری اسلامی نسبت به سرنگونی پرواز ۷۵۲

به گزارش هفته و به نقل از تارنمای نخست‌وزیر کانادا، در این دیدار، این دو رهبر همچنین درباره‌ی خدمات ملکه الیزابت دوم، جنگ در اوکراین و لزوم حمایت همه‌جانبه از این کشور در برابر روسیه، پیشرفت‌های حاصل شده در زمینه‌ی توافق‌نامه‌ی تجارت آزاد فراگیر بین کانادا و بریتانیا و تحولات چین گفت‌وگو کردند.

گفتنی است که پیش‌تر، در نشست سران گروه ۷، ترودو در دیدار با بوریس جانسون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا،  هم همین موضوع را مطرح کرده و با همراهی جانسون بر پاسخگو کردن جمهوری اسلامی در مورد سرنگونی پرواز پی‌اس ۷۵۲ تاکید کرده بود.

علی‌رغم این پیگیری‌های ترودو، او به دلیل دیدار با دبیرکل ناتو، با مهرزاد زارعی -پدر آراد زارعی از کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی که در مخالفت با مماشات دولت کانادا با جمهوری اسلامی و به نشانه اعتراض در پیاده‌روی چندروزه از آرامگاه فرزندش به سمت پارلمان کانادا رفت- دیدار نکرد.

در هفته‌‌ای که گذشت، موضوع سرنگونی پرواز پی‌اس ۷۵۲ چندین بار در سرخط خبرگزاری‌های کانادا و جهان ظاهر شد. مهم‌ترین خبر حول این موضوع، ثبت شکایت انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ علیه جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در دیوان بین‌المللی کیفری لاهه بود.

هدف انجمن از این شکایت مستقل و رسمی که در ۱۴ سپتامبر انجام شد، پیگیری این رویداد تلخ در دادگاهی بین‌المللی به عنوان جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت اعلام شده است. انجمن دادخواهی قربانیان این پرواز در این‌باره اعلام داشت: «بعد از ماه‌ها بررسی و گفت‌وگو و تنظیم شکایت‌نامه، خوشحالیم که اعلام کنیم در این روز، یعنی چهاردهم سپتامبر ۲۰۲۲ برابر با ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ خورشیدی، شکایت رسمی انجمن خانواده‌ها علیه جنایتکاران جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در عالی‌ترین نهاد قضایی در دنیا جهت بررسی جرائم به ثبت رسید.» حامد اسماعیلیون، سخنگوی این انجمن، هم دراین‌باره در صفحه فیس‌بوکش نوشت: «شکایت مستقل و رسمی انجمن خانواده‌های پرواز علیه جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران امروز رسماً در دیوان بین‌المللی کیفری در لاهه به ثبت رسید.»

روزنامه‌ی گاردین، با اشاره به این شکایت، به شکنجه‌های روحی – روانی که بر بازماندگان حادثه آمده: از انکار واقعیت، تاراج وسایل شخصی قربانیان، هرج و مرج و آشفتگی در شناسایی بقایای قربانیان، دخالت در مراسم خاکسپاری و سوگواری بازماندگان در راستای اهداف تبلیغاتی حکومت و … هم اشاره کرده است.

گاردین در این‌باره همچنین افزوده که واژگونه‌ی پرونده‌ی هواپیمای مسافربری مالزی که موشک‌های روسی آن را در ژوئیه‌ی ۲۰۱۴ سرنگون کردند، هیچ تحقیق بین‌المللی مستقلی درباره‌ی آن چه که بر پرواز پی‌اس ۷۵۲ گذشته است، پروازی که با دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرنگون شد، انجام نشده است و در این میان خانواده‌های قربانیان احساس می‌کنند که دولت‌هایشان آنها را از یاد برده‌اند و اکنون آنان در پی دادخواهی و پاسخگو کردن کسانی‌اند که مسئول مرگ عزیزانشان می‌دانند.

همچنین، پس از دو سال و نیم از این حادثه‌ی دردناک، گلوبال نیوز کانادا، در گزارشی در ۱۲ سپتامبر، به بورسیه‌هایی که در برخی از دانشگاه‌ها و مدارس به نام و یاد دانشجویان و دانش‌آموزان کشته‌شده‌ی این پرواز اختصاص داده شده است پرداخت.

از این بورسیه‌ها می‌توان به بورسیه‌‌ای که پدر و مادر امیر مرادی، از جانباختگان این پرواز، به نام فرزندانشان، در پاییز امسال، به دو دانشجو در دانشگاه کوئینزِ انتاریو اعطا خواهند کرد اشاره کرد و نیز بورسیه‌ای به نام ارشیا ارباب‌بهرامی، از دیگر جانباختگان، در مدرسه‌ی وسترن کانادا، که به دانش‌آموز تازه‌وارد به کانادا برای یادگیری زبان انگلیسی اعطا می‌شود. در دانشگاه آلبرتا نیز بورسیه‌ای تحصیلی به یاد دو استاد و یک دانشجو به نام‌های مژگان دانشمند، پدرام موسوی و الناز نبیئی که از قربانیان پرواز ۷۵۲ بوده‌اند اختصاص داده شده است.

از دیگر رخداد‌ها در این زمینه می‌توان به نمایش «۷۵۲ یک عدد نیست» اشاره کرد که در جشنواره تورنتو اکران شد.

«۷۵۲ یک عدد نیست» نام فیلمی مستند درباره رنج خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس ۷۵۲ و گام‌هایی است که آن‌ها در راه دادخواهی برداشته‌اند. این فیلم اثر بابک پیامی، کارگردان ایرانی-کانادایی است که ماه‌ها با حامد اسماعیلیون که همسرش پریسا و دختر ۹ ساله‌اش ری‌را را در شلیک سپاه به هواپیمای اوکراینی از دست داد، زندگی کرده و آن چه بر سر او و دیگر خانواده‌های بازماندگان این پرواز آمده را به تصویر کشیده و رواین کرده است.

گفتنی است که پرواز شماره ۷۵۲ اوکراین، چهارشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۸ (۸ ژانویه سال ۲۰۲۰ ) لحظاتی بعد از بلند شدن از فرودگاه امام خمینی سرنگون شد.

جمهوری اسلامی، بعد از سه روز انکار، سرانجام پذیرفت که پدافند سپاه پاسداران این هواپیما را هدف گرفته و سرنگون کرده است. تمامی ۱۷۶ سرنشین هواپیما کشته شدند. ۵۷ نفر از قربانیان شهروند کانادا هم بودند.

دولت کانادا، در گزارشی، سرنگونی این هواپیما را برآمده از بی‌مبالاتی، بی‌لیاقتی و بی‌ملاحظگی عمدی مقامات جمهوری اسلامی دانست.

دادگاه عالی اونتاریو هم حکم به عمدی بودن و تروریستی بودن شلیک به هواپیما توسط سپاه داده است.

همچنین، خانواده‌های قربانیان هواپیما ابراز نگرانی کرده‌اند که با آغاز جنگ در اوکراین، دولت کی‌یف ماجرای سرنگونی هواپیما را دنبال نکند.