دربارهی زندگی، آثار و اندیشههای میرزا آقاخان کرمانی (۱۸۵۳ / ۱۸۵۴ ــ ۱۸۹۶ میلادی) یکی از تواناترین نویسندگانِ ایرانمدار، یکی از بنیانگذارانِ گفتمانِ انقلابِ مشروطیت و یکی از تاثیرگذارترین نقادانِ دین و حکومت در قرن نوزدهم میلادی، کتابها و مقالات زیادی نوشته شدهاند. کتابِ «ریحان بوستانافروز» او اما اینک برای نخستین بار منتشر میشود.
نام کامل کتاب «ریحان بوستانافروز بر طرز و ترتیب ادبیات فرنگستان امروز» است و آقاخان کرمانی، چنانکه خودش در کتاب یادآور شده، طرح آن را در استانبول ریخته و پس از تبعید شدن به طرابوزن «برای گذرانیدن وقت و اشتغال خاطر» به نگارشاش پرداخته، و احتمالا آخرین اثر اوست. کتاب به صورت ناقص بدست ما رسیده و تنها بیست صفحه از آن در دست است. تاریخ نگارش آن ذیقعدهء ۱۳۱۳ هجری قمری برابر با ۱۸۹۶ میلادی و ۱۲۷۵ خورشیدی است. آقاخان کرمانی در این کتاب نهتنها بر ادبیات کلاسیک و معاصر زمان خود، بلکه حتی بر آثار پیشین خویش نیز میشورد و خواستار بازنگری بنیادی در ادبیات میشود؛ ادبیاتی که برای آن کارکرد اجتماعی قائل است.
پیش از این «تاریخ شانژمانهای ایران» و «فن گفتن و نوشتن» نیز از این مجموعه تصحیح انتقادی در نشر آسمانا منتشر شده بود. بنا به اطلاعیه این نشر، به زودی رساله بلند و بسیار مهم میرزا آقاخان به نام «تکوین و تشریع» نیز برای نخستین بار و به همت م. رضایی تازیک در نشر آسمانا منتشر خواهد شد.
درباره مصحح
م. رضایی تازيک متولد تیرماه ۱۳۶۲ (جولای ۱۹۸۳) در مشهد است. او دانشآموخته علوم سیاسی و مطالعات خاورمیانه در دانشگاه های لوتسرن و برن در سوئیس میباشد و تمرکزش در مقاطع فوق لیسانس و دکترا به روی تاریخ اندیشه در ایران و بهويژه نقد دین از سوی ایرانیان بوده است. پایاننامه دکترای او درباره دین و نقد دین در اندیشهی احمد کسروی نوشته و منتشر شده و از سوی او و همکارش بخشی از آثار فتحعلی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی نیز به آلمانی ترجمه شدهاند.
ارسال نظرات