خسرو شمیرانی
خانم دکتر گل‌نسیم ریاحی گرامی، ویروس جدیدی تحت عنوان HMPV این روزها خیلی سروصدا کرده. گفته می‌شود که در چین مشکلات زیادی ایجاد کرده. آیا این ویروس شباهتی با کووید دارد؟ حضور آن در کانادا چقدر گسترده است؟
گل‌نسیم ریاحی: این ویروس جدید نیست. در سال ۲۰۰۱ برای اولین‌بار در هلند شناسایی شد. ویروسی است که بیشتر قسمت‌های فوقانی سیستم تنفسی را درگیر می‌کند و بیشتر هم میان خردسالان و مخصوصاً بچه‌های یکی‌دو ساله و همچنین سنین بالای ۶۵ و کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند دیده می‌شود. قبلاً هم به کانادا آمده و برای اولین‌بار در سال ۲۰۰۲ در ساسکاچوان کانادا شناسایی شده ولی الان بیشتر در آلبرتا دیده شده است.
ویروس رایجی است ولی در چین متوجه شده‌اند که این ویروس کمی بیشتر از حد نرمالش فعال است. مثلاً بین افرادی که در قسمت ریوی بیمارستان بستری شده بودند ۵ درصدشان این ویروس را داشتند. یا مثلاً وقتی بیماران تنفسی کل سطح چین را آمار می‌گرفتند متوجه شدند ۶ درصدشان این ویروس را دارند. وقتی یک ویروس کمی از سطح نرمالش خارج می‌شود پرسنل بهداشت رصد می‌کنند که ببینند تا کجا پیش می‌رود، آیا دچار جهش می‌شود یا احیانا مسری‌تر می‌شود یا تغییر بزرگی تجربه نمی‌کند.
باید بگویم هنوز برای این ویروس درمانی وجود ندارد و فقط یک دارویی به نام ریباویرین هست که متوجه شدند در حیوانات مقداری اثر کرده است ولی هنوز روی انسان تحقیق نشده است. همچنین واکسن آن هم در حال بررسی در فاز ۱ است. برای همین توجه روی آن کمی بیشتر است.
پس احتمالاً خبرهایی که حول‌وحوش این موضوع درج شده بود مقداری بازارگرمی سوشال مدیایی بوده است! برداشت من این‌طور است که این ویروس به خطرناکی کووید نیست. درسته؟
گل‌نسیم ریاحی: متأسفانه، رفتار ویروس‌ها غیرقابل پیش‌بینی است. این خوب است که دارد رصد می‌شود تا ببینیم به چه صورت است ولی در این مرحله مثل کووید خطرناک نیست.
به‌هرحال در حال حاضر مشکل زیادی ایجاد نکرده و یک ویروس تنفسی عادی است.
گل‌نسیم ریاحی: بله دقیقاً همین‌طور است.
حالا و به‌خصوص در فصل سرما، ما فقط با این ویروس دست به گریبان نیستیم و ویروسهای دیگری هم هستند که سبب مریضی می‌شوند بویژه در خانواده‌هایی که بچه‌های مدرسه و مهدکودکی دارند. این چه ویروس‌هایی هستند و چطور می‌شود با آنها مقابله کرد؟
گل‌نسیم ریاحی: مشکل اینجاست که ویروسهای تنفسی از راه هوا منتقل می‌شوند بنابراین به شدت مسری هستند. در فصل سرما سیستم بدنی ما ضعیف‌تر عمل می‌کند و بیشتر با این ویروس‌ها درگیر می‌شویم. الان ویروسهای آنفولانزا، کووید و همچنین انواع ویروسهای سرماخوردگی فعال هستند. متأسفانه برای عفونت دستگاه فوقانی تنفسی در رابطه با این ویروس‌ها طی سالیان دراز درمان مشخصی پیدا نشده است.
ضد ویروس‌ها هستند ولی ما آنها را برای افراد خاصی که واقعاً سیستم ایمنی ضعیفی دارند و بدنشان نمی‌تواند با این ویروس‌ها مقابله کند و در ادامه ممکن است تبدیل به برونشیت و ذات‌الریه می‌شود، استفاده می‌کنیم. در کل همچنان پیشگیری بهتر از درمان است. برای پیشگیری همین راههای بدون دارو مثل استفاده از ماسک در فضای عمومی و شستن مرتب دست و صورت پیشنهاد می‌شود. بعضی از ما که در زمان کووید همه این موارد را رعایت کردیم حتی سرما نخوردیم چراکه این روش‌های ابتدایی و مهم را بسیار جدی انجام می‌دادیم.
البته واکسن هم نقش بسیار مهمی دارد. امسال در کبک واکسن‌های آنفولانزا و کووید برای همه گروه‌های سنی و حتی مهاجران موقت به‌صورت رایگان انجام می‌شود. وقتی دولت چنین تصمیمی می‌گیرد یعنی متوجه شده که چقدر این ویروس تاثیرگذار است و می‌تواند مردم را از فعالیت‌های روزانه بیاندازد. خیلی هم راحت تزریق می‌شود شما می‌توانید به داروخانه‌ها، درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها مراجعه کنید و اطلاعات را دریافت کنید تا هرچه سریع‌تر واکسن را تزریق کنید.
این روند در زمان کووید احتمالاً بسیار دشوار بود چراکه روزانه صدها هزار نفر در صف واکسن بودند ولی حالا طبیعتاً نباید این‌طور باشد. آیا همچنان نیاز است برای تزریق واکسن از داروخانه وقت بگیریم یا می‌توانیم مستقیم به آنجا برویم برای تزریق واکسن؟
گل‌نسیم ریاحی: واقعاً بستگی به هر داروخانه و نوع فعالیتشان دارد. درکل بهتر است وقت بگیرید. الان ما در کبک به سیستم کلیک سانته وصل هستیم. شما می‌توانید کد پستی‌تان را در سایت کلیک سانته وارد کنید تا داروخانه‌های نزدیک را که این کار را انجام می‌دهند معرفی کند. توجه کنید که همه داروخانه‌ها الزاماً این کار را انجام نمی‌دهند. یا اگر داروخانه خاصی مد نظرتان است می‌توانید آدرسش را سیستم پیدا کنید تا برای گرفتن وقت اقدام کنید. مثلاً خود ما روزهای خاصی در داروخانه واکسن می‌زنیم. افراد می‌توانند با هر داروخانه‌ای که دوست دارند تماس بگیرند و روزهای تزریق را بپرسند.
در اینجا می‌خواهیم یک نکته را اضافه کنم که به سوال اول شما درباره HMPV مربوط می‌شود. خیلی‌ها می‌پرسند آیا نیاز هست ما باز هم واکسن کووید بزنیم؟ این واکسن‌ها اثر سینرژیک روی همدیگر دارند یعنی اثر همدیگر را تقویت می‌کنند. کسی که واکسن فلو و کووید را می‌زند نسبت به کسی که فقط واکسن فلو را می‌زند مقاوم‌تر است و همین‌طور برای کووید. این کار کمک می‌کند تا آنتی‌بادی‌هایی که در بدن ما هستند برای مبارزه با بقیه ویروس‌ها تقویت می‌شوند. برای همین خوب است کسانی که بیشتر در معرض خطرند هر دو واکسن را هم‌زمان بزنند.
منظورتان از گروه‌های پرخطر چیست؟
گل‌نسیم ریاحی: افراد بالای ۶۵ سال، افرادی که بیماری‌های ضعف ایمنی دارند یا داروهایی استفاده می‌کنند که سیستم ایمنی آنها را تضعیف می‌کند، افرادی که بیماری‌های مزمن مثل دیابت یا فشارخون دارند. این گروه‌ها بیشتر در معرض خطر هستند چراکه به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر از بقیه افراد ممکن است این بیماری در بدنشان تبدیل به برونشیت یا پنومونی شود. البته پرسنل بهداشت و درمان هم به دلیل ارتباط مستقیم و روزانه با بیماران مختلف باید واکسن‌ها را دریافت کنند.
خیلی از بیماران من بچه‌های کوچک دارند که به مهدکودک می‌روند. خیلی رایج است که بچه‌ها بیماری را از مهد به خانواده منتقل می‌کنند و همیشه هم ناراحت هستند چرا که این انتقال ویروس و دوره‌های تکراری بیماری روی کار روزانه و شغل آنها تاثیر می‌گذارد. مشاهده ما این بوده که وقتی آنها یکی دو نوبت واکسن دریافت می‌کنند در سال‌های بعد خیلی بهتر می‌توانند این موقعیت را کنترل کنند.
سپاس از شما خانم دکتر ریاحی گرامی!
ارسال نظرات