نویسنده: زهرا صالحی
کنگره ایرانیان کانادا در راستای روبرویی با تبعات روحی پاندمی یک سلسله پروژه هنری به اجرا گذشت. برنامه‌های هنری که توسط کارگروه سلامت کنگره ایرانیان کانادا پایه‌ریزی و اجرا شد، به مقابله با عوارض روحی ناشی همه‌گیری کووید۱۹ پرداخت. این پروژه که توسط بخش فرهنگی کنگره ایرانیان کانادا برنامه‌ریزی و اجرا شد، شامل سه بخش مختلف بود که با استقبال خوب هنرمندان ایرانی در ایران و کانادا و همچنین هنرمندان کانادایی قرار گرفت. این پروژه در هشت مارس ۲۰۲۱ هم‌زمان با روز جهانی زن و در آستانه ورود به سال نو ۱۴۰۰ هجری شمسی، باتوجه‌به زایش دوباره زمین و تداوم چرخه طبیعی زندگی با عنوان «آغازی نو» شروع به کار کرد.
دکتر آرزو خدیر، معاون رئیس کنگره ایرانیان کانادا، در خبرنامه شماره پنج کنگره درباره این پروژه چنین عنوان می‌کند: «همه‌گیری کرونا جهان را در برابر یک فاجعه انسانی بی‌سابقه قرار داد. میلیونها انسان، عزیزان خود را از دست دادند و میلیونها نفر بیکار شدند. متأسفانه فهرست آسیب و زیان‌های ناشی از این همه‌گیری بسیار طولانی است. در مواجهه با چنین شرایط ناگواری، بسیاری در تلاشند تا راه‌حل‌هایی برای افزایش و تقویت مقاومت جامعه پیدا کنند که ما به‌اصطلاح آن را، تاب‌آوری (resilience) می‌نامیم. تاب‌آوری در معنای موردنظر ما عبارت است از توانایی بهبود سریع پس از واردآمدن آسیب‌هایی همانند استرس و شوک. در واقع «تاب‌آوری» مفاهیم «بازسازی پس از نابودی» و «دوباره به شکل اول درآمدن» را نیز شامل می‌شود.»
دکتر خدیر در ادامه گفته است: «در زمینه تاب‌آوری، تلاش‌های مختلفی از سوی سازمان‌های دولتی، غیردولتی، ملی و بین‌المللی گوناگون باهدف ایجاد و افزایش مقاومت جامعه صورت‌گرفته است. یکی از راه‌های مؤثر برای ارتقای تاب‌آوری جامعه، بهره‌گیری از هنر و بیان هنری است. کارگروه سلامت کنگره ایرانیان کانادا با همکاری داوطلبان متخصص و غیرمتخصص «برنامه هنری ۱۴۰۰» را به هدف برداشتن گامی در مسیر بهبود سلامت روان از طریق دستیابی به هنر، پی‌ریزی کرد. درعین‌حال، این برنامه برای معرفی هنرمندان ایرانی و آثارشان به جامعه ایرانیان کانادا و در نهایت به جامعه کانادایی نیز سودمند بوده است.»
مرحلهٔ نخست پروژه هنری ۱۴۰۰ بنا به‌گفتهٔ نیلوفر حجازی در پادکست معرفی پروژه، مورد استقبال هنرمندان ایرانی در ایران و کانادا و جامعه ایرانیان کانادا قرار گرفت. به‌گفتهٔ او: «این پروژه از تجربیات پروژه‌های هنری مختلف در دنیا الهام گرفته و در حقیقت تلاشی برای ایجاد همبستگی جمعی با استفاده از به‌کارگیری نیروی درمانی در هنر بوده است.»
آغازی نو، اولین نمایشگاه پروژه هنری ۱۴۰۰
عنوان اولین نمایشگاه مجازی پروژه هنری ۱۴۰۰ «آغازی نو» بود که در ماه مارس ۲۰۲۱ به مدت یک ماه برای هنرمندان و علاقه‌مندان هنر برگزار شد. این نمایشگاه به دلیل نزدیکی به‌روز جهانی زن، به نمایش آثار هنرمندان زن ایرانی اختصاص داده شد.
نمایشگاه مرحله دوم «پروژه هنری ۱۴۰۰» که با عنوان «مقاوم‌سازی جامعه» در جولای ۲۰۲۱ با نمایش آثار هنرمندان ایرانی از سراسر جهان برگزار شد و بخش رقابتی نیز به این نمایشگاه مجازی اضافه شده بود. موضوع نمایشگاه؛ کشف رابطه هنر، اجتماع و تاب‌آوری بود و از طریق حساب‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی کنگره ایرانیان کانادا، از جمله در کانال تلگرام، صفحه اینستاگرام و صفحه فیس‌بوک پروژه هنری ۱۴۰۰ به نمایش عموم گذاشته شد. در پایان نمایشگاه، سه اثر هنری برتر بر اساس نظرات مخاطبین در شبکه‌های اجتماعی انتخاب شد. نقاشی‌های فریبا عظیمی با بیشترین پسند و بازدید در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان اولین نفر و پس از آن نقاشی‌های بهناز بایندر و هنگامه فرهادی، بالاترین پسند و بازدید را به خود اختصاص داده بودند.
ریشه‌ها و فرهنگ، سومین و آخرین نمایشگاه پروژه هنری ۱۴۰۰
سومین مرحله از پروژه هنری ۱۴۰۰ در زمستان و هم‌زمان با جشن شب یلدا با عنوان «ریشه‌ها، فرهنگ و درمان اجتماعی / ایجاد تاب‌آوری» در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ شروع به کار کرد. در این مرحله از «پروژه هنری ۱۴۰۰» به طور نمادین از شب یلدا به‌عنوان مناسبتی که در آن خانواده‌های ایرانی برای حمایت، التیام و ایجاد تاب‌آوری جمعی برای گذراندن طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب‌ها گرد هم می‌آیند الهام گرفته شد، برای اتحاد و همبستگی و چشم‌انتظار آغازی نو که تاریکی را محو و روشنایی نور را شکوفا می‌کند.
در این مرحله از پروژه ۱۴۰۰ علاوه بر هنرمندان ایرانی، هنرمندان بومی کانادایی هم حضور داشتند. موضوع این مرحله با تاکید بر سفالگری، کاوش در حوزه هنرها و آثاری بود که حامل یا بیانگر ارزش‌های فرهنگی بودند. در این مرحله با کنار هم گذاشتن میراث‌فرهنگی ایران و میراث بومیان کانادا، سعی در ایجاد حسی از توانمندی جمعی و احساس مبتنی به ریشه داشتن در تاریخ و فرهنگ باستانی شده بود. این نمایشگاه شامل سه بخش «هنر ایرانی»، «هنرهای بومیان کانادا» و «هنرهای معاصر» بود.
تاکید بر سفال به‌عنوان اولین ماده مصنوعی که توسط انسان ساخته شده است، به‌نوعی حس قدمت را القا می‌کند. در وب‌سایت این نمایشگاه آمده است: «زمانی که بشر آتش را کشف کرد، مشاهده کرد که سفال‌ها که مخلوطی از خاک و آب بودند، کنار آن سخت شدند. این تجربه در نهایت منجر به ابداع کوره‌های داغ‌تر شد. باگذشت زمان، انسان باستان نحوه تزئین گلدان‌ها و افزودن لعاب به آنها را کشف کرد. زمین، آب‌وآتش در بسیاری از فرهنگ‌های باستانی عناصری مقدس بوده‌اند.»
«قدمت هنر سفالگری به انقلاب نوسنگی بازمی‌گردد، در پادشاهی ایران باستان قدمتی بیش از ده‌هزار سال دارد و در کانادا قدیمی‌ترین سرامیک‌ها در شمال یوکان بیش از ۳۵۰۰ سال پیش‌ساخته شده‌اند. در فرهنگ باستانی ایران؛ زمین، آب‌وآتش نیز مانند بسیاری از فرهنگ‌های دیگر، از عناصر مقدس بودند. مزدک، یکی از پیامبران باستانی ایران، برای نمونه معتقد بود که این سه عنصر هدیه خدا به همه انسان‌ها است و باید با احترام حفظ شوند (آلوده نشوند)، نه آنها و نه چیزی که از آنها ساخته می‌شود، اساساً قابل تملک نیست. مناطق قطب شمال را می‌توان در زمره سرزمین‌های غنی فرهنگی که رد آنها به دره رودخانه می‌سی‌سی‌پی می‌رسد برشمرد. اینوئیت‌ها معتقد بودند که هر چیزی اعم از انسان و شی دارای روح است. این باور که همه چیز از جمله حیوانات، روح دارند، مبنای این باور بود که هرگونه رفتار نامحترمانه با طبیعت و عدم رعایت مراسم روحانی مربوطه منجر به آزردگی ارواح رها شده می‌شود و انتقام‌جویی آنها را بر می‌انگیزد.»
در این نمایشگاه آثار هنرمندان ایرانی و غیرایرانی در سه بخش مختلف ارائه شده بود و از دسامبر ۲۰۲۱ تا ژانویه ۲۰۲۲ به‌صورت مجازی برپا بود. علاقه‌مندان می‌توانند برای اطلاعات بیشتر به سایت کنگره ایرانیان کانادا مراجعه کنند و یا لینک‌های مربوطه را روی وب‌سایت «هفته» یا کانال تلگرام پیدا کنند.
ارسال نظرات