یاد؛ دکتر سلیم نیساری درگذشت

یاد؛ دکتر سلیم نیساری درگذشت

سلیم نیساری متولد ۲۱ آذر ۱۲۹۹ در تبریز، استاد ادبیات و حافظ‌پژوه، نسخه‌پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. وی دانش‌آموخته مقطع دکترای فلسفه از دانشگاه ایندیانای آمریکا بود و اولین کتاب‌ها را در زمینه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان تألیف کرده است.

 
 
گروه ادبیات هفته: ظهر بیست و دوم دی‌ماه ۱۳۹۷، دکتر سلیم نیساری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و نیز حافظ‌شناس و استاد دانشگاه، در ۹۸ سالگی درگذشت. این استاد گران‌ارج و پژوهشگرِ نستوه زبان و ادبیات فارسی که از چندی پیش به علت بیماری و برای انجام امور درمانی به کشور فرانسه رفته بود، در شهر پاریس درگذشت.

در اکثر خبرگزاری‌ها و به هنگامِ مخابره فوت او، این موارد یاد شده بود که: سلیم نیساری متولد ۲۱ آذر ۱۲۹۹ در تبریز، استاد ادبیات و حافظ‌پژوه، نسخه‌پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. وی دانش‌آموخته مقطع دکترای فلسفه از دانشگاه ایندیانای آمریکا بود و اولین کتاب‌ها را در زمینه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان تألیف کرده است. دکتر سلیم نیساری در سال ۱۳۸۲ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در آمد. او همچنین موفق به دریافت نشان درجه‌یک حافظ‌شناسی شد و از سوی مرکز حافظ‌شناسی مورد تجلیل قرار گرفت.»

اما ازجمله نکاتی که درباره او یاد نمی‌شود آن است که او در زمانِ صدیق اعلم، عهده‌دارِ سمتِ «مدیرکل وقت روابط فرهنگی» بود و در امور اجراییِ فرهنگ نیز منشأ خدمات بسیاری شد.

دکتر مهدی محقق، در جایگاه رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی درباره دکتر نیساری نوشته است: «استاد سلیم نیساری نیز از دیگر استادان برجسته تبریز است که حدود 80 سال از عمر پربرکت خود را در خدمت به زبان و ادب فارسی صرف کرده است.

آشنایی من با ایشان و زنده‌یاد دکتر منوچهر مرتضوی به سال‌های آغازین دهه 1330 که من دانشجوی دوره لیسانس دانشکده زبان و ادبیات فارسی بودم بازمی‌گردد. در آن‌وقت‌ها استاد نیساری دانشجوی دکتر زبان و ادبیات فارسی و مدیرکل وزارت فرهنگ بود. ما غالباً یکدیگر را در کتابخانه طهوری می‌دیدیم. بعدها ارتباط ما بیشتر شد و پس از انقلاب هر دو هفته یک‌بار در فرهنگستان یکدیگر ملاقات می‌کردیم و از ملاحظات خاصی که درباره حافظ داشت، برخوردار می‌شدم. او با فروتنی ویژه خود عبارات عربی دیوان حافظ را نزد من می‌آورد و با کمک یکدیگر به برخی از مشکلات می‌پرداختیم.

نکته جالبی که از کوشش‌های سالیان دراز از زندگی علمی دکتر نیساری برمی‌آید این است که این استاد باوجودآنکه در محیط غیر زبان فارسی زاده و پرورش یافته چگونه همت خود را در هشت دهه از زندگی پربار خود به ترویج و نشر ادبیات پرداخته و ملت ایران را از علم سرشار خود بهره‌مند ساخته است.

«امیدوارم که سیرت علمی و عملی استاد نیساری الگو و اسوه برای نسل جوان به‌ویژه دانشجویان قرار گیرد.»

باری مهم‌ترین بخش فعالیت‌های استاد نیساری که منجر به دریافت نشان درجه‌یک حافظ‌شناسی نیز گردید، چند دهه تلاش ایشان در بازشناسی نسخه‌ها و بازتصحیح دیوان حافظ بوده است که در قالب آثارِ متعدد و ارزشمند، به‌ویژه کتاب مهم «دفتر دیگرسانی‌ها در غزل‌های حافظ» بوده است. او در مصاحبه‌ای با بخارا انگیزه این کار عظیم را چنین بیان می‌کند: «اشتغال به کار تدوین اشعار حافظ از یک بحث و پیشنهادی دو کمیته فرهنگی سازمان همکاری عمران منطقه‌ای (همکاری میان ایران، ترکیه، و پاکستان) آغاز شد. در یکی از جلسات کمیته فرهنگی در سال ۱۳۴۹ بحث شد که جزوه‌هایی از اشعار شاعرانی مانند امیر خسرو دهلوی که رابط فرهنگ و ادب پارسی بین ایران و شبه‌قاره هند و پاکستان است، مولانا، سعدی، حافظ، اقبال لاهوری… منتشر بشود. در همان سال ۱۳۴۹ بنده منتخبی از غزل‌های امیرخسرو دهلوی تهیه کردم که زیر عنوان برگزیده‌ای از غزل‌ها و ترانه‌های امیرخسرو چاپ شد و متعاقب آن برگزیده‌ای از غزل‌های سعدی و همچنین برگزیده‌ای از غزل‌های حافظ. هر یک از این جزوه‌ها به خط یکی از استادان هنرمند کتابت شد. استاد غلامحسین امیرخانی برگزیده غزل‌های امیرخسرو، استاد ابراهیم زرین قلم برگزیده غزل‌های سعدی و استاد محمد سلحشور برگزیده غزل‌های حافظ را به خط زیبای خود آراستند.

پس از انتشار این جزوه‌ها بعضی از دوستداران شعر حافظ از دور و نزدیک اظهار علاقه کردند که خوب است غزل‌های حافظ بدون انتخاب منتشر شود. لذا کتابی با عنوان غزل‌های حافظ به خط استاد محمد سلحشور تکمیل و در سال ۱۳۵۳ انتشار یافت. در همان سال‌ها بود که فکر کردم تجدید چاپ غزل‌های حافظ باید با پشتوانه نسخه‌های خطی قرن نهم انجام پذیرد. سال بعد برای خدمت فرهنگی و آموزشی در کشور ترکیه مأموریت یافتم. مراجعه به کتابخانه‌های آنکارا استانبول، قونیه فرصت مناسبی بود که نسخه‌های خطی متعددی از دیوان حافظ را در کتابخانه‌ها و موزه‌های ترکیه از نزدیک بررسی کردم و کوشش مستمر و مداوم برای دستیابی به نسخه‌های خطی قرن نهم از همان سال شروع شد. در سال ۱۳۷۹ غزل‌های حفظ بر اساس ۴۳ نسخه خطی قرن نهم منتشر شد و همان سال از طرف انتشارات بین‌المللی الهدی تجدید چاپ شد. فعالیت در مورد شناسایی و تهیه میکروفیلم یا عکس از نسخه‌های خطی مربوط به قرن نهم از دیوان حافظ را هنوز هم ادامه می‌دهم و دیوان حافظ که شامل همه اشعار حافظ است و بر اساس ۴۸ نسخه خطی قرن نهم تدوین شده است.»

ارسال نظرات