نگذاریم نوروززمین هم برود…

سال گذشته پاییزِ مونترال به‌ویژه غم‌انگیز بود؛ گالری و کتابخانه مکیک پس از یازده سال و اندی تلاش چراغ‌هایش خاموش شد. مجله «هفته» در نوامبر 2018 گزارشی در این باره ارائه کرد که شامل نظراتِ فعالان و علاقه‌مندانِ فرهنگی جامعه‌مان بود. برخی از دوستان در مصاحبه‌ها ابراز تاسف کردند و برخی گفتند که چه حیف چنین شد و بعضی دیگر اعلام کردند که اگر می‌دانستند گالری/کتابخانه مکیک روبه تعطیلی است حتما برای ادامه کار آن تلاش بیشتری می‌کردند.

اما درد به توقف کار مکیک محدود نمی‌شود؛ چند سال پیش‌تر کتابخانه و مرکز فرهنگی زاگرس تعطیل شده بود و پس از مکیک آخرین کورسوهای چراغ «سینا» هم رو به خاموشی گذاشت. «آپتین» یکی دیگر از موسسات فعال بود که طی سال‌های گذشته تعطیل شد. به نظر می‌آید ما قادر به حفظ مراکز فرهنگی خود نیستیم و پس از تولدِ شیرین همواره باید شاهد پایان تلخ‌‌شان باشیم.

آیا کتابخانه و بنیاد فرهنگی نوروززمین می‌تواند این دور باطل را بشکند؟

واقعیت این است که به گفته مسئولان و دست‌اندرکاران نوروززمین، این مرکز فرهنگی همزمان با وجود پتانسیل بالایی که برای تاثیرگذاری فرهنگی در جامعه دارد، در شرائط دشواری به سر می‌برد. تا به امروز قسمت اعظم هزینه‌های این مرکز توسط مجله «هفته» پرداخت شده که خودش به عنوان یک موسسه فرهنگی نیازمند حمایت باهمستان (کامیونیتی) است. بعد از سه سال ارائه خدمات صادقانه و مخلصانه، نوروززمین دست یاری اعضای باهمستان (کامیونیتی) را طلب می‌کند، بویژه از آن بخش از جامعه که فرهنگ و اعتلای فرهنگی را بخشی از دغدغه‌های خود می‌داند.

گزارش زیر که توسط مدیریت نوروززمین تهیه شده در اینجا ارائه می‌شود.

روز 27 و 28 نوامبر 2016 در دو روز پی درپی جشن گشایش بنیاد نوروززمین برپا شد. پروژه‌ای که 10 ماه پیش‌تر ایده آن روی کاغذ آمده و 4 ماه قبل، از ابتدای ماه آگوست، ساخت و ساز آن شروع شده بود بالاخره می‌توانست در خدمت جامعه قرار بگیرد. امری که آغازش تنها در نتیجه حمایت سخاوتمندانه تعدادی از اعضای فرهیخته کامیونیتی بود که بخش بزرگی از هزینه ساخت و ساز را به مجموعه هدیه کردند.

کار آسان نبود. بعد از اینکه مکان فیزیکی مهیا، و آماده پذیرایی علاقه‌مندان به کتاب و فرهنگ شد به یک تیم اجرایی نیاز بود که با روح کار جمعی، چگونگی کار با داوطلبان، مفهوم  احترام بی‌نهایت به اعضای جامعه و بسیاری از ظرائف دیگر آشنا باشد.

بعد از دست‌اندازهای اولیه و مشکلات فنی ساختمان (به طور عمده ناشی از ساخت و ساز در طبقه بالا) از ماه آوریل 2017 کار به طور عملی آغاز شد.

در شش ماه آغازین فعالیت، نوروززمین یک نیروی تمام وقت رسمی و یک نیروی پاره وقت در اختیار داشت که تقریبا 19 هزار دلار هزینه دربرداشت. این هزینه توسط مجله «هفته» پرداخته شد. اما از آگوست 2017 تا امروز تمامی امور کتابخانه با تکیه بر نیروی کار داوطلبانه پیش برده شده و نگارنده این سطور (خسرو شمیرانی) هماهنگی عملی را به عهده گرفت. طی ماه آگوست تا دسامبر 2017 به مرور دوستانی به گروه همکاران پیوستند که برخی از آنها، پس از گذشت نزدیک به دوسال همچنان با کتابخانه همکاری دارند و مسئولیت‌های بخش مختلف کار را بر دوش می‌کشند.

درد به توقف کار مکیک محدود نمی‌شود؛ چند سال پیش‌تر کتابخانه و مرکز فرهنگی زاگرس تعطیل شده بود و پس از مکیک آخرین کورسوهای چراغ «سینا» هم رو به خاموشی گذاشت. «آپتین» یکی دیگر از موسسات فعال بود که طی سال‌های گذشته تعطیل شد. به نظر می‌آید ما قادر به حفظ مراکز فرهنگی خود نیستیم و پس از تولدِ شیرین همواره باید شاهد پایان تلخ‌‌شان باشیم.

طبیعتا طی دوسال و نیم گذشته دوستان بسیاری برای کار دوطلبانه به مجموعه پیوسته، مدتی کار کردند و به خاطر تغییر شرائط‌شان (تحصیل، محل اقامت، تغییر شغل و …) از همکاری داوطلبانه باز ماندند اما بیشتر این دوستان همچنان در کنار کتابخانه هستند و برخی نیز همچنان با نوروززمین هستند و ادامه کار آن را تضمین کرده‌اند.

در زیر معرفی کوتاهی از همکاری این دوستان با نوروززمین ارائه می‌شود. بدون تلاش‌های این دوستان ادامه کار نوروززمین غیرممکن می‌شد.

خانم فهیمه سلیمانی از آغازِ کار در کتابخانه همکاری داشته و نقش جدی در حفظ  نظم عمومی کتابخانه و برقراری ارتباط با جامعه دانشجویی داشته است. خانم فهیمه سلیمانی طی نزدیک به سه سال همکاری در آفریدن یک فضای جدی و منظم و نقش داشته، آموزش بخشی از داوطلبان جدید را به عهده داشته و صفحه مجازی هفته روی فیس بوک را به فارسی و فرانسه/انگلیسی راه اندازی و مدیریت کرده است. خانم سلیمانی به کرات، گاه در در ساعات غیرمتعارف، مشکل ایجاد شده در ورود و خروج و کار با دستگاه صوتی و غیره را حل کرده است.

آقای دکتر علی وکیلی که مسئولیت نظم دادن به کتابها بر اساس سیستم دیوئی را به عهده گرفت و خلاقانه سیستم را با شرائط یک کتابخانه کوچک تطبیق داد. آقای دکتر وکیلی امروز پس از گذشت دو سال از آغاز همکاری همچنان مسئولیت نظم کتاب‌های ورودی را به عهده دارد و دلسوزانه آن را پیگیری می‌‌کند.

آقای مهندس رضا سرائی که در آخرین روزهای سال 2017 به کتابخانه پیوست، از آوریل 2018 مسئولیت هماهنگی برنامه کتابداری را عهده‌دار شد و به مدت یک سال آن را به خوبی هدایت کرد. بخش کتابداری نوروززمین سه روز 7ساعته و دو روزِ 6 ساعته، جمعا 33 ساعت در هفته خدمات ارائه می‌کند. با کوشش آقای سرائی و همکاری خانم فرانک اصفهانی طی دوره مسئولیت ایشان حداقل ده نیروی داوطلب بلوک‌های کتابداری را پوشش داده و در خدمت مراجعان بودند.

خانم فرانک اصفهانی که از ابتدای سال 2018 با کتابخانه همکاری دارد، در معرفی کتابخانه به نیروهای داوطلب تاثیر جدی داشته و در هماهنگی چند برنامه درآمدساز همکاری کرده است.

خانم شیرین عنبرسوز پس از آقای رضا سرائی مسئولیت هماهنگی کتابداران را به عهده گرفت و طی شش ماه این مسئولیت را پیش برد. خانم عنبرسوز نقش جدی در حفظ و ارتقای فضای دوستیِ احترام آمیز در کتابخانه داشت تا اینکه به تازگی به دلیل تغییر شرائط محل سکونت از کتابخانه خداحافظی کرد. خانم عنبرسوز که تجربه حرفه‌ای در زمینه حسابداری دارد در آماده سازی بخشی از گزارش مالی کتابخانه نقش جدی داشت.

خانم مهسا محبی‌فرد که در ابتدای کار با کتابخانه همکاری داشت، دوباره در ماه آگوست 2019 به تیم همکاران پیوست و از آن پس به طور روزافزونی مسئولیت‌های مختلف به عهده گرفته است. او در حال حاضر هماهنگی برنامه اجاره سالن نوروززمین، هماهنگی برنامه کتابداران، و… را به عهده دارد. پیوستن خانم محبی به گروه مدیران اجرایی نوروززمین که جملگی داوطلبانه با کتابخانه همکاری دارند، تاثیر اساسی در پیشرفت کار در این روزهای دشوار نوروززمین دارد.

همدلی موجود میان تیم برشمرده دربالا و همکاری دلسوزانه شان نوروززمین را به آستانه عبور به دوران جدیدی رسانده است.

البته نقش جدی دکتر فرشید سادات شریفی، محمد ارژنگ، محمد نادی و بسیاری دیگر از عزیزان که نامشان در اینجا برده نشده قابل تاکید است.

خانم دکتر آرزو خدیر، آقای رضا داودی و آقای احمد رائد به عنوان مدیرانِ موسس نیز شاهد تلاش‌های مذکور بوده‌اند.

خلاصه‌ای از فعالیت‌های نوروززمین

نوروززمین طی سه سال گذشته خدمات باارزشی را به جامعه ارائه کرده  است. این خدمات را می‌توان در 4 بخش عمده دسته بندی کرد.

1) خدمات مربوط به کتاب اعم از امانت و فروش کتاب به اعضا و غیراعضا

2) ساماندهی و ارائه برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی

3) ارائه مکان به دیگر سازمان‌ها و فعالان فرهنگی و هنری و اجتماعی برای ارائه برنامه‌های خود

4) ارائه مکان به اعضای جامعه برای برپایی مناسبت‌های شخصی از قبیل جشن تولد، جشن عروسی، جشن‌های خانوادگی، مراسم بزرگداشت و ترحیم و ….

1) خدمات مربوط به کتاب) در این بخش طی سه سال گذشته صدها کتاب به اعضا امانت داده شده است. به طور میانگین همواره 60 کتاب در حال گردش در دست اعضا است. بسیاری از مخاطبان برای حضور در امتحانات مختلف نیاز خود به فرهنگنامه‌های انگلیسی به فارسی و فرانسه به فارسی را از نوروززمین تهیه می‌کنند.

در مجموع صدها نفر به تکرار از این خدماتِ کتابِ نوروززمین استفاده کرده‌اند.

در بخش فروش علاوه بر آنچه در نوروززمین موجود است عنوان‌های متعددی خریداری شده و به مجموعه افزوده شده است.

2) ساماندهی و ارائه برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی) در این بخش می‌توان گفت که نوروززمین فعالیتی غرور انگیز داشته است:

کنسرت گروه دلنواز و هدیه عواید آن به کتابخانه (دو اجرا)

کنسرت گروه آوای دلنیا. در سری کنسرت‌های آوای دلنیا، نزدیک به 60 کودک در نوروززمین برنامه اجرا کردند.

کنسرت شهرزاد در شب یلدا

و کنسرت‌ها و برنامه‌های موسیقایی دیگر

کارگاه‌های روانشناسی با متخصصانی همچون دکتر زهرا بازرگان و دکتر الهام گرامی

کارگاه‌های آشنایی با امور خرید مسکن (این سری کارگاه‌ها دارای درآمد خوبی برای نوروززمین بوده است)

سخنرانی‌های ادبی

برنامه‌های معرفی کتاب

برنامه‌های ویژه برای کودکان و نوجوانان بویژه در تابستان‌ها

تمرین نمایش‌خوانی

اجرای نمایش‌خوانی

میزبانی دانش‌آموزان مدارس فارسی برای معرفی کتاب و و کتابخوانی (به زبان فارسی) به کودکان و نوجوانان

در مجموع سالانه ده‌ها برنامه فرهنگی و اجتماعی توسط نوروززمین ارائه شده یا میزبانی شده است.

کتابخانه نوروززمین

3) ارائه مکان به دیگر سازمان‌ها و فعالان فرهنگی و هنری و اجتماعی برای ارائه برنامه‌های خود

دوره‌های آموزش سخنوری به زبان انگلیسی توسط باشگاه بین‌المللی توست ماستر (بیش از صد جلسه طی دو سال)

کلاس‌های آموزش ادبیات، سعدی و حافظ و فردوسی (بیش از 50 جلسه)

کلاس‌های آموزش خوشنویسی فارسی (بیش از صد جلسه)

کلاس‌های آموزش آواز (بیش از 100 جلسه دردو سال)

کلاس‌های آموزش پیانو (بیش از 20 جلسه)

تمرین تئاتر (تا به حال سه تئاتر به طور کامل در نوروززمین تمرین شده است)

کلاس‌های عکاسی

کلاس‌های تدوین فیلم

کلاس‌های آموزش زبان  انگلیسی

بیشتر دوره‌های بالا برای نوروززمین، کم یا بیش، درآمدزایی در پی داشته است.

4) ارائه مکان به اعضای جامعه برای برپایی مناسبت‌های شخصی؛ طی سه سال گذشته ده‌ها عضو جامعه توانسته اند از امکانات نوروززمین برای برپایی مراسم شادی و یا سوگواری بهره ببرند. ارائه این خدمات با هزینه‌ای صورت گرفته که برای جامعه دانشجویی و تازه‌وارد مناسب و انجام‌پذیر باشد.

لازم به تاکید است که آنچه در بالا شمرده شده تنها بخشی از فعالیت‌های نوروزمین بوده و همه کارها را دربرنمی‌گیرد.

گزارش مختصر مالی

روزی که نوروززمین افتتاح شد، اواخر نوامبر 2016، برای ساخت و ساز این مرکز فرهنگی بیش از 90هزار دلار هزینه شده و مساحت تقریبی 4000 فوت مربع برای استفاده مهیا شده بود. البته هزینه ساخت ساز مساحتی نزدیک به هزار فوت مربع (تقریبا 25 هزاردلار) به عهده کالج فنگی قرار گرفت که از قبل بخشی از مکان را کرایه کرده بود، این مبلغ 25هزار دلار  علاوه بر مبلغ 96 هزار دلاری است که توسط دست اندرکارانِ نوروززمین هزینه شد.

هزینه‌های نوروززمین

هزینه‌‌ی همکاران حرفه ای در 8 ماه اولیه فعالیت تقریبا 19هزار دلار بوده است (که توسط مجله هفته پرداخت شده است)

سهم نوروززمین از کرایه مکان، مساحتی در حدود 2000 فوت مربع، 2700 دلار در ماه تعیین شده است. البته در سال 2016 پرداختی بابت کرایه انجام نشده است. و در سال 2017 نیز از طرف شرکت اجاره دهنده سه ماه اعتبار به کتابخانه تعلق گرفته است. به این ترتیب کتابخانه تا پایان سال 2019 موظف به پرداخت 33 ماه کرایه بوده است.

از آنجا که امور کتابخانه از آگوست 2017 تا امروز به طور داوطلبانه و بدون پرداخت پیش رفته عملا عمده‌ترین هزینه همان کرایه مکان بوده است.

طبق قراردادی که با فروشنده مجموعه کتاب‌های اولیه کتابخانه داشتیم برای 2500 کتابِ دست‌چین شده باید هر ماه، به مدت تعریف شده، 500 دلار به فروشنده پرداخت می‌شد. (دراین بخش کتابخانه پرداخت‌های محدودی داشته است.)

هزینه‌های جانبی (خریدهای مختلف برای برنامه‌های فرهنگی، هزینه تمیزکاری، و…) در ماه به طور متوسط در حد 300 دلار نگاه داشته شده است.

به این ترتیب کل هزینه‌های جاری کتابخانه مبلغی در حدود 3500 دلار در ماه بوده است. (به غیر از 8 ماه اولیه که حقوق نیز پرداخت شده است)

جمع کل هزینه‌ها در سه سال گذشته (رقم‌ها به تقریب است)

دستمزد در هشت ماه آغاز کار        19000 دلار

کرایه محل           33 * 2700 = 89100 دلار

هزینه کتاب‌های اولیه        2500 * 6 دلار = 15000 دلار

هزینه‌های تمیزکاری و…     36 * 300 دلار = 10800 دلار

کل هزینه‌ها:       133900 دلار

درآمدهای نوروززمین

کتابخانه نوروززمین از طریق حق عضویت اعضا، اجاره سالن، برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی، کارگاه‌ها، حمایت مالی و فروش کتاب هر ماه بین 400 تا 2400 دلار درآمد داشته است که میانگین ماهانه آن درآمد تقریبی 1200 دلار بوده است.

طی 38 ماه حیات نوروززمین این مرکز تقریبا 45هزار دلار درآمد داشته است.

اختلاف درآمد و هزینه‌ها رقم تقریبی 90هزار دلار توسط مجله هفته پوشش داده شده است.

لازم به یادآوری است که تقریبا 56هزار دلار از هزینه ساخت و ساز نیز توسط مجله هفته تقبل شده بود در حالی که تقریبا 40هزار از این مبلغ توسط حامیان سخاوتمند هدیه شد.

پایان سخن:

نوروززمین در آستانه موفقیت و خودکفایی نسبی

امروز در نوروززمین زیرساخت‌های بسیار خوبی بوجود آمده. بویژه نیروی انسانی که در آن گرد آمده می‌تواند منشاء خیر فراوان برای جامعه بشود. اما مجله «هفته» که خود یک بنیاد فرهنگی است و با اتکا به کار داوطلبانه استوار شده دیگر توان ادامه حمایت مالی اینچنینی را ندارد. فشار مبلغ مذکور (که تمامی آن به شکل وام از بانک یا از افرادِ خَیر تامین شده است) برگُرده‌یِ جوان هفته بس طاقت‌فرساست.

امروز هفته بر سر دوراهی قرار گرفته: یا این فشار را به جان بخرد، سقوط کند و همراه خود نوروززمین را به زیر بکشد و یا به ادامه حیات خود بیاندیشد، نوروززمین را رها کند که این پایان نوروززمین خواهد بود.

البته راه سومی هم هست: عزیزانی که علائق فرهنگی و اجتماعی و انسانی‌تان سبب شده برای نوروززمین اهمیت قائل شوید وارد میدان شده و یک بار دیگر به آن کمک کنید.

شما و دیگر فرهنگ دوستان دست در دست هم می‌توانید حیات نوروززمین و در مرحله بعدی، رشد و توسعه آن را تضمین کنید.

نوروززمین تا موفقیت، تا خودکفایی نسبی، فاصله کمی دارد، هر علاقه مندی فرهنگی می‌تواند با همراهی‌ خود فرصت حفظ و گسترش چنین مرکزی را برای جامعه‌ ایجاد کند.