تصویر دوم، حضور سگی که مدت‌هاست او را همراهی می‌کند اما با حالتِ مست گونه. از انتهای کوچه بن‌بست که بیرون می‌آیی، آنجا شهری جاری است، بی‌خانمان‌های شهر تصویر قاب شده هر روز من در خیابان‌های یخ زده شهر هستند.
تصویر پایانی، کودکی است که در کالسکه نشسته و مادرش او را به مهدکودک می‌برد. گوی‌های رنگی درخت کریسمس تزئین شده مغازه سر کوچه این روزها حواسم را پرت می‌کند. بابانوئل، هدیه گرفتن و دورهمی‌های گرم و دوستداشتنی که هر کدام از ما پیش رو داریم. در این شب‌های سرد، زندگی بی‌خانمان‌های شهرمان چطور می‌گذرد؟
امیر نعیمی و همسرش لیلا غفاری بیش از 28 سال ساکن مونترال هستند آن‌ها در اقدامی انسان‌دوستانه تصمیم گرفتند تا با تشکیل گروه «باهم برای زندگی بهتر» قدمی را برای کمک به بی‌خانمان‌های شهرمان بردارند. امیر نعیمی در رشته علوم سیاسی، مدیریت دولتی و برنامه‌ریزی تحصیل کرده در حوزه فرهنگ و اجتماع نیز فعالیت دارد. لیلا غفاری نیز در رشته مطالعات شهری کاندیدای دکترا و در همین حوزه نیز کار تحقیقاتی در دانشگاه یوکم دارد. مساله بی‌عدالتی اجتماعی همواره مورد توجه او بوده و علاقه‌مند به فعالیت در جهت افزایش عدالت اجتماعی است. مخاطب من در این گفت‌وگو آقای امیر نعیمی است.
ماجرای گروه «باهم برای زندگی بهتر» از کجا و کی آغاز شد؟
از سال 2013 در فکر ایجاد گروهی بودیم که به مساله عدم وجود عدالت اجتماعی در جامعه بپردازد. در این مسیر، پرداختن به مشکل بی‌خانمانی به عنوان یکی از نمادهای بی‌عدالتی اجتماعی جزئی از اهداف ما قرار گرفت. تا سال 2016 فعالیت‌ها عمدتا در قالب همکاری و کار داوطلبانه در شلترها انجام می‌گرفت. دو برنامه اول رسمی را با عنوان «استریت استور» در سال 2016 به همراهی کانون توحید مونترال برگزار کردیم. برنامه «استریت استور» یک حرکت اجتماعی جهانی است که در کشورهای مختلف جهان برگزار شده و در جهت کاهش فقر فعالیت می‌کند. هدف این برنامه ایجاد فضایی پراحترام برای افراد بی‌خانمان برای دریافت نیازهای اولیه‌شان است. ما نیز با این حرکت همراه شدیم تا قدمی در جهت افزایش سطح آگاهی نسبت به این معضل و هم‌چنین برقراری ارتباط با این قشر جامعه برداریم. در سال 2017، به دلیل عدم توافق بر سر اهداف بنیادی این حرکت، به همکاری خود با کانون توحید مونترال پایان دادیم. در پی آن امسال، تصمیم گرفتیم گروهی را که سال‌هاست در پی ایجادش هستیم ثبت کنیم و برنامه مربوط به بی‌خانمان‌ها را نیز در قالب این گروه برگزار کنیم. به این منظور گروه «باهم برای زندگی بهتر» تشکیل شد. هدف اصلی این گروه حرکت در جهت برقراری عدالت اجتماعی است و در این مسیر فعالیت‌های مختلفی را اجرا خواهد کرد. لازم به ذکر است که این گروه به هیچ حزب سیاسی و یا گروه مذهبی وابسته نیست و تنها نقطه اتصال اعضای آن تلاش برای برقراری عدالت اجتماعی است.
تعریف شما از «شهروند بی‌خانمان» چیست؟
بی‌خانمانی پدیده پیچیده‌ای است. شهروند بی‌خانمان از نظر ما به کسانی اطلاق می‌شود که محل سکونت ثابت ندارند، حتی اگر در خیابان نمی‌خوابند. بنابراین گستره آن بسیار بیشتر از افرادی است که همه روزه در سطح خیابان مشاهده می‌کنیم.
گروه شما قرار است چه فعالیت‌هایی داشته باشد؟
همانطور که گفته شد، گروه «باهم برای زندگی بهتر» هدف حرکت به سوی عدالت اجتماعی را دنبال می‌کند. رویکرد ما پرداختن به مسائلی است که به واسطه عدم وجود عدالت اجتماعی به وجود می‌آید. از جمله این مسائل می‌توان به مساله حق مسکن برای همگان، فقر مالی-اجتماعی، بی‌خانمانی، تبعیض، خشونت خانوادگی و نژادپرستی اشاره کرد.
در مورد برنامه مربوط به بی‌خانمان‌ها، علاوه بر توزیع لباس و غذا که حداقل یک بار در سال اجرا خواهد شد، در نظر داریم سری نشست‌هایی را به منظور بررسی ریشه‌های این موضوع و افزایش آگاهی در مورد ابعاد مختلف آن تنظیم کنیم.
به نظر شما با این پدیده نامطلوب شهری که نتیجه جامعه مدرن است چطور می‌شود همراه شد و آن را کمرنگ کرد؟
پدیده بی‌خانمانی که به آن اشاره دارید بیش از آنکه «نتیجه جامعه مدرن» باشد، ثمره نامبارک سرمایه‌داری آزاد است. چه آنکه در بسیاری از جوامع مدرن دیگر نظیر کشورهای اسکاندیناوی که سرمایه‌داری سوشیال بر آن‌ها حاکم است، بی‌خانمانی بسیار در سطح محدودتری دیده می‌شود. شاید بهترین راه برای شناخت ریشه‌های این معضل اجتماعی برقراری یک گفتمان گسترده در جامعه، تحلیل علمی و به دنبال آن طرح راه‌حل‌های عملی در قالب مطالبات مردمی از نمایندگان در حوزه سیاست‌گزاری باشد. بالا بردن سطح آگاهی عموم از عوامل مؤثر در به وجود آمدن پدیده بی‌خانمانی و کم کردن فاصله این قشر از شهروندان آسیب‌پذیر با سایر اقشار اجتماع می‌تواند در به وجود آوردن تغییر و خاتمه دادن به این پدیده نامبارک مؤثر واقع شود.
جامعه فارسی‌زبان چقدر می‌تواند در همراهی این گروه موثر واقع شود؟
ذکر این نکته لازم است که جامعه ایرانیان در کبک هنوز هویتی متحد پیدا نکرده و کانون‌ها و گروه‌های مختلف با توجه به گرایش سیاسی، فرهنگی، مذهبی خود به صورت مجزا و همانند جزیره‌هایی دور از هم به فعالیت مشغولند. فعالان و مسئولان جامعه ایرانی در ایجاد یک گفتمان همه شمول برای طرح اهداف مشترک در جهت دستیابی به ارزش‌های جامعه ایرانی موفق نبوده‌اند. باور ما بر این است که برگزاری برنامه‌هایی از این دست و پرداختن به مسائل اجتماعی کنونی جامعه، می‌تواند فضایی در جهت اتحاد بیشتر، همدلی، و حرکتی جمعی برای ایرانیان مقیم کبک ایجاد کند.
جامعه فارسی زبان با جمع آوری کمک‌های مردمی و هم‌چنین حضور در این برنامه، و برقراری ارتباط با کنش گران اجتماعی و فعالان حوزه عدالت اجتماعی می‌تواند جایگاه خود را در زندگی اجتماعی- سیاسی کبک مستحکم‌تر نماید و خصوصا با توجه به شرایط سیاسی که به واسطه انتخابات اخیر حاکم شده، نمادی از حضور مؤثر و توانمند مهاجران باشد.
شما وضعیت شهروندان بی‌خانمان را در شهر مونترال چطور ارزیابی می کنید؟
در سرشماری آخری که از تعداد بی‌خانمان‌ها در مونترال انجام شد، 3016 بی‌خانمان در یک شب شمارش شدند. اما، باید توجه داشت که این گروه، تنها نماینده یک دسته از بی‌خانمان‌ها هستند که دچار «بی‌خانمانی مزمن» هستند. بسیاری از افرادی که مسکن ثابت ندارند ولی لزوما در خیابان نمی‌خوابند در این سرشماری به حساب نیامده‌اند. بخش اعظم بی‌خانمان‌ها را مردان تشکیل می‌دهند. حدود 10 درصد از جمعیت بی‌خانمان را مردم بومی تشکیل می‌دهند. هم‌چنین گرفتاری‌های روانی و اختلالات روحی در شمار زیادی از این جمعیت دیده می‌شود. زنان بی‌خانمان اکثرا قربانیان خشونت‌های خانوادگی و جنسی هستند. علیرغم باور عمومی، به خصوص در میان ایرانیان، اکثریت بی‌خانمان‌ها درگیر اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل نیستند. بخشی از این جمعیت حتی به کارهای روزانه مشغول هستند. قابل ذکر است که تعداد زیادی از بی‌خانمان‌ها به دلیل سد معبر و بر هم زدن نظم عمومی متحمل جریمه‌های سنگین در طول سالیان متمادی می‌شوند. عدم توانمندی پرداخت مالی این جریمه‌ها موجب می‌شود که گاه توسط حکم قضایی روانه زندان گردند. این مساله برای آن دسته از بی‌خانمان‌هایی که سنین کمتری دارند می‌تواند عواقب وخیم‌تر و بدآموزی‌های رفتاری در محیط زندان نیز داشته باشد.
لازم به ذکر است که با توجه به شرایط اقتصادی، بازار کار نامتعادل و افزایش روزافزون اجاره بها، بسیاری از شهروندان در خطر بی‌خانمانی قرار دارند. همین مسأله پایان دادن به بی‌خانمانی را برای افرادی که در این حلقه محبوس شده‌اند مشکل و گاه غیرممکن می‌کند.
|
تماس با گروه «باهم برای زندگی بهتر» ایمیل: bienvivrensemble.montreal@gmail.com کانال تلگرامی: https://t.me/BienVivreEnsemble ایونت فیس بوک: https://www.facebook.com/events/924081124463246/ شماره تماس: 5149441348 |
شما به گروه‌های داوطلب و اجتماعی در همراهی گروه «باهم برای زندگی بهتر» چه پیشنهادی دارید؟
هرگونه تغییر هدفمند و پایدار در امور اجتماعی نیازمند پشتیبانی و حضور آگاهانه آحاد مردم است. گروه‌های فعال در امور اجتماعی نقشی بسیار مؤثر در سازماندهی و تجهیز توانمندی‌های شهروندان دارند. این گروه‌ها بنا به نقشی که در حوزه‌های سیاست‌گزاری می‌توانند ایفا کنند، در ایجاد توازن قدرت و حرکت در مسیر دستیابی به ساختار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی ایده‌آل برای برقراری عدالت اجتماعی می‌توانند مؤثر واقع شوند.
ما امیدواریم گروه‌های فعال ایرانی در حوزه امور فرهنگی و اجتماعی بتوانند با شرکت و همکاری در این برنامه گامی در جهت نزدیکی و همدلی بیشتر با یکدیگر بردارند. این امر می‌تواند موجب شود تا جامعه ایرانی به عنوان یک پپکره واحد با تکیه بر ارزش‌ها و پیشینه غنی تاریخی فرهنگی خود قادر باشد نیازها و منافع مشترک خود را در قالب مطالباتی مشخص و هدفمند پیگیری کند. هم‌چنین این مهم می‌تواند تمرینی باشد برای بالا بردن سطح توان و تجربه کار جمعی و انتقال این تجربه از پیشکسوتان این امر به نسل‌های جوان‌تر.
با توجه به این که ارگان‌های مختلفی از سوی دولت کانادا به شرایط شهروندان بی‌خانمان رسیدگی می‌کنند، نقش کامیونیتی‌ها را در همراهی با این ارگان‌ها چطور می‌بیند؟
شاید این باور براساس واقعیت میدانی نباشد. چرا که آن‌چه که از سوی دولت استانی و یا شهرداری برای پرداختن به مشکل بی‌خانمانی انجام می‌گیرد در حد رفع ریشه‌ای این معضل نیست و صرفا در حد کنترل حداقلی شرایط باقی می‌ماند. رفع معضل بی‌خانمانی نیاز به شناخت ریشه‌ها و عوامل به وجود آورنده آن و هم‌چنین سیاست‌گزاری در جهت تغییر ساختار اجتماعی-اقتصادی جامعه برای دستگیری از این قشر محروم است. پس از دهه 2000 تعداد قابل توجهی بیماران روحی روانی که تحت نظر نظام درمانی کبک قرار داشتند به واسطه محدود شدن پوشش درمانی محیط امن زندگی خود در آسایشگاه‌ها را از دست دادند و به ناچار روانه خیابان شدند. حال می‌توان تصور کرد که گروه‌های مختلف اجتماعی با پرداختن به این پدیده و با بهره‌گیری از توانمندی‌های موجود در یک جامعه دموکراتیک می‌توانند در تأثیرگذاری بر روند سیاست‌گزاری برای رفع این معضل مؤثر واقع شوند.
باور ما بر این نیست که این گروه‌ها و سازمان‌های اجتماعی باید نقش دولت را در برخورد با این پدیده بازی کنند. اما می‌توانند برچیده شدن عوامل بی‌خانمانی در جامعه را جزء مطالبات خود از نمایندگان و سیاست‌گزاران قرار دهند.
باید توجه داشت که یکی از مشکلات مهمی که قشر بی‌خانمان از آن رنج می‌برند «نادیده انگاشته شدن» آن‌ها در جامعه است. حضور در چنین برنامه‌هایی بیش از هر چیز به عنوان قدم اول، کمک به «دیده شدن» این قشر را به همراه دارد. تنها پس از این «دیده شدن» است که می‌توان به همراهی گروه‌های مختلف برای رفع این معضل امید داشت.
سخن آخر؟
پیشینه فرهنگی پرافتخار ما ایرانیان به ما می‌آموزد که پنداری نیک، گفتاری نیک و کرداری نیک در پیش گیریم. آموزه‌های مذهبی ما شرط ایمان را در دستگیری از همنوعان نیازمند معرفی می‌کند. ایرانیان مردمانی سخاوتمند و پرمحبت هستند. شاید توانمندی بخشش و محبت کردن ارزشمندترین هدیه‌ای باشد که خالق هستی در قلب تک تک ما قرار داده است. بیاییم دست در دست همدیگر دنیایی را خلق کنیم تا در آن بدی‌ها و نابرابری‌ها جای خود را به نیکی‌ها، عدالت و شادمانی بدهند. ما امروز دنیایی را خلق می‌کنیم که فرزندان‌مان فردا در آن زندگی خواهند کرد. هنر محبت نمودن و قدردان محبت بودن با هم تجربه کنیم. حضور تک تک شما باعث افتخار ما خواهد بود.
خانم لیلا غفاری و آقای امیر نعیمی گرامی از شما سپاسگزاریم.
ارسال نظرات