موزه آقاخان در تورنتو، اخیرا ویدئویی از یک نسخه نفیس شاهنامه فرودسی منتشر کرده که برخی کارشناسان می‌گویند به احتمال قوی، این شاهنامه به نمایش درآمده در کانادا از کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان در ایران، دزدیده و به‌صورت غیرقانونی فروخته شده است.
به گزارش هفته، آن طور که هم ایندیپندنت فارسی گزارش داده، در صفحه نخست این اثر، برچسب و شماره ثبت اموال کتابخانه سلطنتی «دولت علیه ایران» به چشم می‌خورد. موزه آقاخان در معرفی این نسخه شاهنامه گفته است: «این نسخه خطی که مهر کتابخانه دولتی ایران را دارد تا اواخر قرن نوزدهم میلادی در مجموعه کتابخانه دولتی ایران بود، تا وقتی که توسط وزیر امور خارجه و مدیر کتابخانه دولتی به عاصم بیگ، سفیر امپراطوری عثمانی اهدا شد.» اما برخی کارشناسان می‌گویند ادعای موزه آقاخان درست نیست و این شاهنامه نفیس، اهدا نشده، بلکه به سرقت رفته است.
مهدی شادکام، پژوهشگر مطالعات ایرانشناختی و میراث فرهنگی، هم درباره بحث احتمال هدیه دادن این شاهنامه نفیس نوشته است: «موزه آقاخان کانادا مدعی است که این شاهنامه اهدایی رئیس کتابخانه سلطنتی یا وزیر امورخارجه به «سفیر عثمانی» بوده است، حال اینکه نه رئیس کتابخانه سلطنتی و نه وزیر خارجه، چنین اجازه و اختیاری برای اهدای چنین اثری نداشتند.»
مجید غلامی جلیسه، کارشناس نسخ خطی هم در سایت شخصی‌اش با مدارک متعدد، اثبات کرده که شاهنامه به نمایش درآمده در موزه آقاخان تورنتو، همان شاهنامه سرقتی از کتابخانه سلطنتی ایران است.
او درباره این نسخه ارزشمند شاهنامه گفته است: «این شاهنامه در حال حاضر در کتابخانه موزه آقاخان به شماره (AKM269) موجود است که از قرار معلوم توسط صدرالدین آقاخان برای این مجموعه تهیه شده است. بر روی برگه شناسنامه این کتاب که آرم کتابخانه «دولت علیه ایران» بر بالای آن مشخص است، اطلاعاتی از این کتاب و مشخصا شماره این نسخه (۴۷۲) در کتابخانه ثبت شده، اما در فهرست کتابخانه سلطنتی که توسط اسماعیل شیخ‌المشایخ امیر معزی در میانه سال‌های ۱۳۲۸-۱۳۳۸قمری به نگارش درآمده، دقیقا شاهنامه خطی با همین شماره و ویژگی‌ها ثبت شده است.»
جلیسه با قاطعیت می‌گوید: «دیگر مشخصات فیزیکی نسخه از قبیل تزئینات، جلد و حتی تعداد مجالس نیز با نسخه موزه آقاخان تطابق دارد. جای هیچ شکی نیست که این شاهنامه دقیقا همان نسخه موجود در کتابخانه دولت علیه ایران (کاخ گلستان) است.»
این کارشناس نسخ خطی، این فرضیه را هم که این شاهنامه نفیس اهدا شده باشد، بسیار ضعیف می‌داند و می‌گوید: «در هیچ سندی به اهدای این کتاب به عاصم بیگ اشاره نشده است. ضمن آنکه مرسوم این بوده که چنانچه نسخه‌ای به فردی اهدا و تقدیم می‌شد، در صفحه ابتدای کتاب این اهدا نگاشته و توشیح می‌شد، در حالی که در صفحه ابتدایی کتاب هیچ اثری از چنین موضوعی نیست. همچنین ضمن جستجوهای اولیه که انجام دادم، در هیچ سندی صحبت از موضوع اهدای این شاهنامه به عاصم بیگ و یا حتی فرد دیگری وجود ندارد.»
با توجه به اینکه شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد شاهنامه نفیس به نمایش درآمده در موزه آقاخان تورنتو، سرقت شده است، انتظار می‌رود که موزه آقاخان نسبت به این ابهامات جدی پاسخ دهد.
ارسال نظرات