خانم سارا اندرسن گرامی خواهش می‌کنم اجازه بدهید بحثمان را با تاریخچه‌ی کوتاهی از پیش‌زمینه‌های تنش جاری میان بومیان غربِ کانادا و نظام سیاسی-اقتصادی کشور شروع کنیم. موافقید؟
سارا اندرسن: بله. البته! واقعیت این است که بومیان خود را برای سرزمین‌شان مسئول می‌دانند و به سرزمین خود احترام می‌گذارند. تصور کنید بسیاری از ما برای حفظ محیط‌زیست می‌جنگیم و احترام به محیط زیست بخشی از فرهنگ دیرینه بومیان است. هم‌اکنون در استان بریتیش کلمبیا B.C و سایر استان‌های غربی، بسیاری از شرکت‌ها پروژه‌های خطوط لوله و استخراج منابعی را پیشنهاد کرده‌اند که به سرزمین‌های بومیان آسیب می‌رساند.
شرکت Coastal GasLink، یکی از این شرکت‌هاست و می‌خواهد خط لوله‌ای را بکشد که تقریباً 670 کیلومتر از قلمرو سنتی (Wetssuwetenen Nation) عبور می‌کند. شرکت Coast GasLink استدلال می‌کند که آنها با برخی از اعضای بومی مشورت کرده و مجوزهای لازم را برای شروع ساخت‌وساز به دست آورده‌اند. رهبران سنتی هم ادعا می‌کنند که مورد مشاوره قرار نگرفته و از این پروژه رضایت ندارند.
اولین چیزی که باید بدانیم این است که در بریتیش کلمبیا (B.C.) هیچ معاهده تاریخی یا معاصر وجود ندارد که دولت با جوامع بومی امضا کرده باشد. معاهدات معمولاً چگونگی تقسیم سرزمین و منابع بین جوامع بومی و جوامع اروپایی (اکنون کانادایی) را مشخص می‌کنند. این بدان معناست که جوامع بومی می‌گویند قوانین و تصمیمات آنها باید رعایت شود، زیرا سرزمین آنها هرگز تسلیم نشده و یا به معنای قانونی‌اش از آنها گرفته نشده. اگر زمین هرگز گرفته یا تسلیم نشده باشد، این بدان معناست که بومیان صلاحیت تصمیم‌گیری در مورد آنچه در سرزمین‌های اجدادی و سنتی آنها را در بر می‌گیرد، دارند. این استدلال بومیان در حال حاضر توسط دیوان عالی کانادا در حال بررسی است.
ماجرا این طور بود که در ابتدا، معترضان، کارگران را از دسترسی به محل ساخت‌وساز دور کردند و بعد دادگاهی در کانادا حکم احکام اجازه ساخت در خط لوله Coastal GasLink را صادر کرد و این برخلاف خواست بزرگان قبایل بود. در اوایل سال 2020، پلیس فدرال کانادا RCMP برای دستگیری این معترضان و برچیدن موانع فرستاده شد تا کارگران ساختمانی بتوانند کار خود را شروع کنند. در حکم مربوطه به RCMP نیز اجازه داده شد که در صورت لزوم برای از مقابله، از روش خشونت‌آمیز استفاده کند. البته پلیس RCMP تا این لحظه توانسته آرامش خود را حفظ کند و یا دست‌کم چنین ادعا می‌شود. نهایتاً از تاریخ 24 فوریه 2020، RCMP از محل ساخت‌وساز دورتر شده است، اما هنوز قلمرو بومیان کامل را ترک نکرده است. این اشاره مروری کوتاه بر تاریخچه‌ی پر از درد و چندصد ساله بود.
نهایتا چه شد که بومیان شروع به بستن خطوط راه آهن کردند؟
سارا اندرسن: انسداد خطوط راه آهن نتیجه رفتار خشونت‌آمیز RCMP و دستگیری مدافعان سرزمین‌های بومیان در محل پروژه خط لوله است. بسیاری از افراد بومی در این باب با معترضان احساس همبستگی می‌کنند و می‌خواهند از تلاش مردم خود حمایت کنند. جوامع بومی و متحدانشان در سراسر کانادا راه‌آهن بزرگ را مسدود کرده‌اند و تعدادی هم «تحصن» برای اشغال دفاتر دولتی کانادا برگزار کرده‌اند و تظاهرات پشتیبانی را برگزار کرده‌اند.
به نظر می‌رسد که رهبران منتخب، برنامه‌های Coastal GasLink را تصویب کردند. پس احداث خط لوله محل اعتراض چه کسانی است؟ دسته‌ای از تندروها هستند، همان‌طور که آقای اندرو شییر، رهبر حزب محافظه‌کار آنها را چنین می‌نامد؟
سارا اندرسن: برای درک زمینه امر در اینجا، خوانندگان باید بدانند که بومیان کانادا دو سیستم مدیریتی دارند. یک سیستم حقوقی سنتی وجود دارد که قبل از ورود اروپایی‌ها به کانادا وجود داشته. در این سیستم رؤسای قبیله در قالبی سنتی و موروثی عهده دار مسئولیت می‌شوند و براساس قانون مسئول تصمیم‌گیری در رابطه با سرزمین‌های اجدادی خود هستند.
در کنار آن یک سیستم حقوقی وجود دارد که در اوایل قرن گذشته در سال‌های دهه 1900 به‌زور توسط دولت کانادا تحمیل شده است. این بخشی از قانون‌گذاری است که هنوز هم وجود دارد. این سیستم با رؤسای منتخب و شوراها کار می‌کند، که توسط دولت کانادا به‌عنوان اختیار در تصمیم‌گیریِ محدود شناخته شده‌اند. در سراسر کشور، اقوام مجبور به انتخاب‌هایی دشوار در مورد چگونگی گزینش اعضای خود هستند؛ وضعیتی که به دلیل روند استعماری و ظلم سیستمیِ دولت کانادا در بخش اعظمی از موارد وجود دارد. اما در عمل همه جوامع بومی مشروعیت این رؤسای منتخب را به‌رسمیت نمی‌شناسند.
|
سارا اندرسن از زبان خودش “Aanii, boozhoo gakiina. Sara Anderson ndishnikaz. Kitchener-Waterloo (Haudensaunee/Six Nations akinomaage) minwaa Ottawa (Anishnaabe akinomaage) ndonjibaa.” عبارتی که در بالا می‌بینید شیوه‌ای است که بومیان در گذشته خود را معرفی می‌کرده‌اند و درحال حاضر ما به افرادی که با بومیان سروکار دارند، آموزش می‌دهیم تا خود را چنین معرفی کنند. من اصل و نسبی آمیخته دارم: مادر من کانادایی است و خانواده او «منونایت» با ریشه آلمانی هستند و از دیگرسو پدرم ترکیبی از قبلیه‌های Métis / Algonquin (Anishnaabe) و نیز ملیت فرانسوی است. از زمان نوجوانی درگیر طرح‌های عدالت اجتماعی شده‌ام و سپس طی یک دهه گذشته، در کانادا درزمینهٔ مسائل مربوط به حقوق بومیان کار کرده‌ام؛ به‌خصوص کوشش در ارائه اطلاعات و آموزش به کانادایی‌ها و تازه‌واردان در مورد تاریخچه و روابط بین افراد بومی و غیربومی در این سرزمین. من در سال 2017، کارشناسی‌ارشد مطالعات بومی را از دانشگاه کارلتون در اتاوا گذرانده‌ام و به همراه آن دیپلم تحصیلات تکمیلی در سیاست و مدیریت بومی را گرفته‌ام و در حال حاضر برای KAIROS کانادا (یک سازمان غیردولتی که برای عدالت اجتماعی و حقوق بشر فعالیت می‌کند)، کار می‌کنم. همچنین، اینک مدیر برنامه KAIROS Blanket Exercise هستم؛ کارگاهی تجربی که ۵۰۰ سال از تاریخ در کانادا را با تسأکید بر پیشینه و فرازونشیب‌های زندگی بومیان آموزش می‌دهد. |
و اما برگردیم به سؤال شما: رؤسای منتخب از این پروژه حمایت کرده‌اند، درحالیکه رؤسای اصلیِ و مورد قبول جامعه بومیان موافق پروژه نیستند. معترضان در همبستگی با رؤسای ارثی عمل می‌کنند. معترضان، مشروعیت سیستم سنتی را برخلاف سیستم حاکمیت قانون تحمیل‌شده به رسمیت می‌شناسند. و به‌این‌ترتیب، من فکر نمی‌کنم که معترضان تندرو هستند. این وضعیتی است که با سیاست‌های استعماری دولت کانادا ایجاد شده است و واقعیت خیلی ساده است: معترضان تصمیمات رهبرانِ مشروعِ خود را دنبال می‌کنند.
چرا رؤسای قبایل، پیشنهادهای متعدد دولت برای مشارکت در گفت‌وگو به‌منظور حل مشکل را قبول نکرده‌اند؟
سارا اندرسن: اینان گفته‌اند که آنها آماده مذاکره با دولت بریتیش کلمبیا هستند. هنگامی‌که RCMP و Coastal GasLink و دولت فدرال قلمرو سنتی آنان را ترک کرده و کار پروژه خط لوله گاز طبیعی را متوقف کنند، مذاکره می‌کنند. اما دولت و RCMP تاکنون تمایلی به ترک قلمرو ندارند. بسیاری از معترضان باورد دارند درحالیکه افسران RCMP در منطقه مستقر باشند پیشنهاد دولت مبنی بر گفت‌وگو، پایانی جز به‌روز اسلحه نخواهد داشت. سوال این است که این فضا چگونه می‌تواند منجر به گفت‌وگوی واقعی بشود؟!
سیاستمداران ادعا می‌کنند که اعتراضات فعلی به اقتصاد کانادا آسیب می‌رساند. این ادعا تا چه میزان صحت دارد؟
سارا اندرسن: این درست است که اقتصاد کانادا تحت تأثیر این اعتراضات قرار گرفته است، زیرا بسیاری از اقتصاد ما به حمل‌ونقل ریلی متکی است. بااین‌حال، مردم بومی بیش از صد سال تحت تأثیر سیاست‌های دولت بوده‌اند. کاری که دولت کانادا در گذشته انجام داده و امروز نیز ادامه می‌دهد. سیاست جاری را به عنوان «نسل‌کشی بومیان» شناخته می‌شود. در نتیجه همین سیاست‌هاست که بومیان بالاترین میزان فقر در کانادا را دارند. امروز، در آغاز سومین دهه قرن بیست و یکم، بسیاری از کامیونیتی های بومیان به آب آشامیدنی پاک دسترسی ندارند. این یعنی آنها برای داشتن آب آشامیدنی تمیز باید هزینه‌های غیرمعقول پرداخت کنند. میزان خودکشی مردمان بومی در کانادا به طور غیرمتناسبی بالا است. این‌ها و بسیاری موارد دیگر، بر زندگی روزمره مردم بومی کانادا تأثیر می‌گذارد. به نظر من، مسائل بومیان، حتی وقتی‌که به طور روشنی نتیجه نژادپرستی سیستمی و بی‌عدالتی است، توسط دولت کانادا نادیده گرفته می‌شود و مردم هم از چیزی خبردار نمی‌شوند تا زمانی که با قطارهای تعطیل شده روبرو نشوند و یا اقتصاد کانادا تحت تأثیر قرار نگیرد.
برخی دولت‌های استانی خواستار پایان دادن به توقف قطارها به هر قیمتی هستند. نظرت راجع به آن چیست؟
سارا اندرسن: این برخورد سبب شده که بومیان و متحدان کانادایی آنها، برای دفاع از آنچه حق است آماده باشند. ما قبلاً دستگیری‌هایی را در بعضی مکان‌ها مشاهده کرده‌ایم. در گذشته بومیان در جریان اعتراضات در مورد حقوق خود و دسترسی به زمین کشته شدند. امروز هم تنش‌ها افزایش یافته و متاسفانه رویارویی خشن غیرممکن نیست. کانادا دوست دارد تصویری از یک کشور دوستدار صلح را طراحی کند، اما همزمان افسران مسلح RCMP را به محل اعتراضات مسالمت‌آمیز اعزام می‌کند.
بریتیش کلمبیا نیز در وضعیت منحصربه‌فردی قرار دارد. دولت استان در اوایل سال جاری اعلامیه سازمان ملل درباره حقوق مردم بومی را امضا کرد، که یک استاندارد بین‌المللی برای حمایت از حقوق مردم بومی در سراسر جهان است. یکی از سرفصل‌های این بیانیه این است که مردم بومی باید «رضایتی آزادانه، پیشینی و آگاهانه» در قبال هر پروژه در سرزمین خود داشته باشند. رؤسای قبایل براین باور هستند که در مورد پروژه شرکت GasLink این امر به‌درستی اجرا نشده‌اند و بومیان طرف مشورت نبوده‌اند. و اگر دولت استانی درحالیکه RCMP در محل مناقشه مستقر است، ایستاده و هیچ کاری انجام ندهد، آنها ناچار هستند اعتراضِ مدنی خود را با آنچه دردست دارند نشان بدهند.
در این مرحله معترضان چه می‌خواهند تا به محاصره پایان دهند؟
سارا اندرسن: بومیان در همبستگی با رؤسای قبایل خود است که اعتراض می‌کنند و تا زمانی که خواسته‌های طرح شده توسط رؤسا برآورده نشود، اعتراضات و مسدودکردن زیرساخت‌ها در سراسر کانادا ادامه خواهد داشت. اگرچه بسیاری از قبایل و جوامع بومی چالش‌های خاص خود را با دولت کانادا دارند، اما در این باب اکثر معترضان اعلام کرده اند که دلیل اصلی اقدامات آنها پشتیبانی‌شان از رؤسا است و نه مشکلات خودشان. معترضان و متحدان آنها اصولاً خواستار این هستند که دولت کانادا به حقوق بین‌المللی شناخته‌شده و رسمی برای بومیان در کانادا احترام بگذارد و از خشونت برای اجبار و ستم علیه مردم بومی استفاده نکند.
دولت لیبرال ادعا می‌کند که می‌خواهد آشتی با بومیان کانادایی را برقرار کند. تا چه حد اعتقاد دارید که این ادعا حقیقی است؟
سارا اندرسن: دولت کانادا، صرف‌نظر از این‌که کدام حزب در قدرت باشد، از ظلم و ستم مردم بومی سود می‌برد. یک دلیل ساده‌اش این است که دولت می‌تواند بدون اعتراض و محاصره به‌راحتی به منابع و اراضی بیشتری دسترسی پیدا کند. این سیاست از لحاظ تاریخی برای محوکردن سیستماتیک مردمان بومی طراحی شده، و امروز هنوز هم همین کار را می‌کند. من معتقدم که لفاظی‌ها و لحن این دولت فعلی مثبت‌تر است، اما برای حرکت به سمت آشتی، تحول عظیم سیستماتیک لازم است. این فقط نظر من است و طبیعتا هر فرد بومی در کانادا دیدگاه خود را در مورد اعمال دولت لیبرال دارد. من اعتقاد دارم که آشتی در سطح فردی امکان‌پذیر است، و نمونه‌هایی از این اتفاق در کانادا در حال حاضر مشاهده می‌شود (به‌عنوان‌مثال، بسیاری از کانادایی‌ها به معترضان بومی پیوسته‌اند). اما رسیدن به صلحی فراگیر با وجود بی‌عدالتی سیستماتیک موجود، راهی طولانی به نظر می‌رسد و ما به‌عنوان یک کشور در این مسیر تنها چند گام به جلو برداشته‌ایم و هنوز راهی دراز درپیش داریم.
خانم سارا اندرسن گرامی برای وقتی که در اختیار «هفته» گذاشتید از شما سپاسگزاریم.
ارسال نظرات