آرزوی سر هفت‌سین بود که واقعی شد

درباره مهدی فلاحی

آقای مهدی فلاحی، یک فعال فرهنگی و اجتماعی است که از اکتبر سال ۲۰۰۱ تاکنون در شهر اتاوا بدون وقفه به تولید و پخش برنامه‌های هفتگی رادیو نماشوم مشغول بوده است. رادیویی که داوطلبانه از سوی گروهی افراد علاقه‌مند تهیه و اجرا می‌شود. مهدی فلاحی در دهه ۹۰ میلادی به کانادا مهاجرت کرد. در سال ۲۰۰۰ پس از گذراندن یک کارگاه آموزشی در رادیو CKCU FM تولید یک برنامه رادیویی یک ساعته را شروع کرد و آن را رادیو نماشوم نام گذاشت. نماشوم در واژه به معنای «سر شب» است و حالا ۲۰سال از تولد آن در اتاوا می‌گذرد. این برنامه هر دوشنبه‌شب از ساعت ۷ تا ۹ به‌وقت شرق کانادا روی موج FM ردیف ۹۳.۱ در اتاوا پخش می‌شود و همچنین از طریق تارنمای این رادیو به آدرس www.persianradio.net در سراسر جهان قابل ‌شنیدن است.

می‌گوید «هرسال نوروز که می‌رسید از همه بیشتر جای یک ‌چیز را خالی می‌دیدم؛ جای رسانه‌ای که ما را سر سفره هفت‌سین به لحظه روحانیِ تحویل سال ببرد. در کانادا فعالیت‌ها روند خودش را دارد بنابراین حال و هوای نوروز چندان احساس نمی‌شود. آرزو می‌کردم ای‌کاش رادیو ملی کانادا (سی‌بی‌سی) در لحظه تحویل به ما یک ساعت وقت می‌داد تا یک برنامه نوروزی داشته باشیم.» از این سخنان و آرزوی مهدی فلاحی، مدیر برنامه رادیویی نماشوم بیش از ۲۰سال می‌گذرد و حالا این رادیو در بیستمین سال فعالیتش قرار دارد. او «نماشوم» را فرزند سوم خود می‌داند که اگرچه نسبت به تصور چشم‌انداز برای آن احساس خوشحالی نمی‌کند اما مفتخر است که در این سال‌ها کارهای منحصربه‌فردی از این رادیو برای جامعه ایرانی در کانادا پخش شده است. گفت‌وگوی ما را با آقای فلاحی در ادامه می‌خوانید. 

«نماشوم» در بیست و یکمین سال فعالیتش قرار دارد. این رادیو از روزهای آغازین تا الان چه تفاوت‌های مشهودی کرده است؟ با چند نفر شروع کردید و الان خانواده «نماشوم» چند عضو دارد؟ این اعضا چه طیفی از افراد را به‌لحاظ سنی و زمینه تخصصی شامل می‌شوند؟

مهدی فلاحی: نماشوم را به تنهایی در اکتبر ۲۰۰۱ راه‌اندازی کردم. افراد کم‌کم به نماشوم پیوستند. کار در ابتدا، ساده و حتی در مقایسه با سال‌های بعد، ناشیانه بود. در این دو دهه نماشوم بسیار رشد کرد. در 6ماه نخست، کار را با دو سه نفر شروع کردیم و الان ۱۵نفر هستیم. به‌عنوان مثال در برنامه اخیر ۱۱صدای مختلف با تولیدهای مختص خود، ایفای نقش کردند. میزان فعالیت‌ها، بعضی هفته‌ها آنقدر زیاد است که تمام کارهای تولید شده، قابل پخش نیستند بنابراین ناگزیر هستم پخش برخی کارها را به هفته‌های بعد موکول کنم؛ این اتفاق نقطه اوج و تبلور نماشوم است، در عین حال که شرمنده برخی دوستان می‌شوم از اینکه نمی‌توانم تولید آن‌ها را در برنامه بگنجانم اما نشان‌دهنده این است که افراد به این کار علاقه دارند و برای پخش تولید خود تلاش و همکاری می‌کنند. تفاوت عمده نماشوم طی این ۲۰سال این است که تمام اعضای رادیو ۱۰۰درصد کار داوطلبانه انجام می‌دهند. «نماشوم» در همه این سال‌ها هیچ‌گونه درآمدی نداشته است و افراد همواره هزینه می‌کنند تا کار خود را تولید کنند. این کار دل است و افراد به‌خاطر عشق و علاقه به این کار فعالیت می‌کنند. درحال حاضر جوان‌ترین عضو نماشوم ۲۱ساله و مسن‌ترین فرد هم ۷۵ساله است.

رابطه رسانه شما با باهمستان (کامیونیتی) ایرانی در اتاوا چگونه است؟ نماشوم و جامعه چطور طی این سال‌ها بر هم تاثیر گذاشته‌اند؟

مهدی فلاحی: در این سال‌ها ارتباط بسیار مثبتی میان نماشوم و مردم شکل گرفته است. بگذارید یک مثالی بزنم؛ زمانی نسبت به نوع موسیقی که در نماشوم پخش می‌شد انتقاد زیادی می‌شد، می‌گفتند اگر به این نوع موسیقی زیاد توجه شود مخاطب خود را از دست خواهید داد منظورشان این بود که باید به موسیقی پاپ بیشتر توجه شود اما من محترمانه به این انتقادها توجه نمی‌کردم. همواره یک هدف در نماشوم در ذهن من بوده و آن این است که مخاطب در هر برنامه از نقطه «الف» به نقطه «ب» برسد هرچند که این دو نقطه به هم نزدیک باشند اما ما باید در هر برنامه، شنونده را قدری به لحاظ فکری و ذهنی تکان دهیم و من اعتقاد داشتم که برخی از موسیقی‌ها این کار را انجام نمی‌دهند. به عبارت دیگر، تحولی در شنونده به وجود نمی‌آورند. اعتقاد من این است که باید به شنونده چیزی را ارایه کرد که در دسترسش نیست. شعار نماشوم هم این است که ما حرفی برای گفتن داریم و البته دل‌مان می‌خواهد مردم ایرادهای کار را بگویند. ما با ذهن باز می‌شنویم چراکه معتقدیم همیشه جا برای بهتر شدن کار وجود دارد. این تاثیری بوده که ما روی جامعه گذاشتیم، حرف‌ها را شنیدیم و عمل کردیم و حالا آن انتقادهای زیاد گذشته وجود ندارد. ارتباط ما با جامعه دو سویه است. همین هفته گذشته قطعه موسیقی‌ای از نماشوم پخش شد که بلافاصله نسبت به آن انتقاد شد، اینکه چرا چنین موسیقی با آن محتوا برای پخش انتخاب شده، من سریعا پذیرفتم چراکه متوجه شدم این موسیقی به مذاق شنونده فرهیخته من، خوش نیامده است. این ارتباطی است که بین نماشوم و جامعه اتفاق افتاده است.

«نماشوم» علاوه‌بر ادبیات روی حوزه‌های دیگر هم متمرکز شده است؛ مثل حقوق، سبک زندگی، موسیقی و… لطفا درباره زمینه‌های فعالیت خود توضیح دهید.

مهدی فلاحی: زمینه‌های کاری ما تا حدودی از افرادی که با «نماشوم» همکاری می‌کنند، شکل می‌گیرد. به‌عنوان مثال، به تازگی آقای دکتر محمود مسائلی، استاد حقوق بشر در دانشگاه با ما همکاری می‌کنند از این‌رو، هر هفته مطالبی در این زمینه برای پخش ارایه می‌دهند یا در مورد سبک زندگی و زندگی سالم، ۲۴ برنامه توسط خانم دکتر سهام خلیلی تولید شد و ویدئو آن هم در سایت نماشوم در دسترس است. یا اینکه خانم آلما رحمانی که نوازنده سه‌تار و شاگرد استاد علیزاده است در زمینه موسیقی با نماشوم همکاری می‌کند. آقای مهران راد نیز کارهای بسیار خوبی در زمینه ادبیات در نماشوم اجرا کرده است. برنامه دیگر جالب «مهرآفرین و باباش» است. خانم مهرآفرین، هنرپیشه جوانی است که ایده‌ تولید برنامه‌ای مربوط به مشکلات دختران جوان با خانواده‌هایشان را مطرح کرد، به‌ویژه دخترانی که به کانادا می‌آیند و در محیط جدید با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. حالا این ایده به صورت برنامه نمایشی هر هفته تولید می‌شود و خانم طباطبایی، روان درمانگر سرپرستی آن را برعهده دارد. خانم فاطمه کشوری نیز هر هفته تازه‌های تکنولوژی را در نماشوم معرفی می‌کند و همه این برنامه‌ها بر مدار همان شعار ما عمل می‌کنند؛ اینکه هر شنونده با شنیدن هر برنامه باید از نقطه «الف» به نقطه «ب» برسد.

در آستانه نوروز قرار داریم و رادیو نماشوم قصد دارد همچون سال‌های گذشته، آغاز سال ۱۴۰۰ را با برگزاری یک دورهمی نوروزی جشن بگیرد. درباره این برنامه توضیح دهید.

مهدی فلاحی: نوروز بزرگ‌ترین رویداد ایرانی‌هاست. نوروز آغاز زندگی همه ماست. متاسفانه این آیین در این سوی دنیا بسیار کمرنگ است. به‌عنوان یک رسانه، وظیفه ماست که این مناسبت مهم را برای جامعه پررنگ کنیم و البته جامعه هم از ما این انتظار را دارد. افراد دوست دارند لحظه تحویل سال نو را بشنوند و ما همواره این کار را انجام داده‌ایم؛ هر زمان و ساعتی هم که باشد. تحویل سال۱۴۰۰ ساعت پنج و ۳۷دقیقه و ۲۸ثانیه بامداد شنبه ۲۰مارچ ۲۰۲۱ است. نماشوم در این ساعت برنامه زنده و ویژه دارد. ما می‌خواهیم مردم را در لحظه تحویل سال نو دور سفره هفت‌سین جمع کنیم و آن حالت روحانی سال نو را زنده نگه داریم. حالا هم این قضیه به‌خاطر شیوع ویروس کرونا مهم‌تر شده است چراکه مردم نمی‌توانند مثل سال‌های گذشته دید و بازدید داشته باشند. ما قصد داریم این حال‌وهوا را در آغاز سال نو برای ایرانی‌ها به وجود بیاوریم. نوروز همیشه زنده است و ما اجازه نمی‌دهیم این آیین باستانی کمرنگ شود.

خوشحال می‌شویم یکی از به‌یادماندنی‌ترین خاطره دوران کاری خود را در نماشوم با ما به اشتراک بگذارید. این خاطره می‌تواند طنز هم باشد یعنی هر بار شما با یادآوری آن می‌خندید.

مهدی فلاحی: در ابتدا تولید بخش‌های مختلف نماشوم روی انبوهی از «سی‌دی» انجام می‌شد. برای دو ساعت برنامه، باید ۹۰ دقیقه کار تولید شود و سال‌هاست که این کار روی یک «یواس‌بی» کوچک انجام می‌شود. در هر برنامه من معمولا یک ربع زودتر می‌رسم تا با آمادگی کار را اجرا کنم. چند سال پیش یک ربع به هفت به استودیو رسیدم اما یکهو متوجه شدم ای‌داد و بی‌داد «یواس‌بی» را در خانه جا گذاشته‌ام. به همکارم گفتم ترانه‌ای را پخش کن تا من بروم «یواس‌بی» را از خانه بیاورم. آن روز برای اولین بار با سرعت ۱۵۰کیلومتر و به شکل عجیبی در بزرگراه رانندگی کردم. فاصله رفتن به خانه و بازگشت به استودیو ۱۳دقیقه طول کشید. وقتی به استودیو رسیدم از هیجان خیس عرق شده بودم. با وجود اضطراب و حرص خوردن زیاد اما به هرحال برنامه آن روز پخش شد و حالا آن اتفاق و آن روز برای من تبدیل به خاطره شده است.

آرزوی شما برای نماشوم چیست؟ چه چشم‌اندازی برای فرزند سوم خود متصور هستید؟

مهدی فلاحی: خیلی خوشحال نیستم. اگر از من بپرسید در چه زمینه‌ای نقص دارید پاسخ من مربوط به همین سوال شما و تصور چشم‌انداز برای نماشوم است. در تمام این سال‌ها دلم می‌خواسته که نماشوم قائم به ذات نباشد و از وابستگی به من خارج شود اما متاسفانه من این فرزند سوم را آنقدر وابسته به خودم بار آوردم که فرد دیگری نمی‌تواند آن را جمع‌وجور کند. حالا نماشوم بسیار پرتوقع شده و بسیار کار می‌برد. شما خودتان در رسانه فعال هستید و می‌دانید تولید یک مطلب در پشت صحنه چقدر انرژی می‌برد. تصور کنید اجرای یک برنامه کامل برای یک هفته چقدر ریزه‌کاری دارد. چگونه می‌شود از کسی توقع داشت که تمام کار را انجام دهد و خوب پیش ببرد؟ دوستانی بوده‌اند که کار را برای یک یا دو هفته انجام داده‌اند اما بعد به سراغ کار شخصی خود رفته‌اند. برای همین در مورد چشم‌انداز نماشوم خیلی خوشحال نیستم، نمی‌دانم چه خواهد شد به این معنا که اگر من فردا نتوانم نماشوم را ادامه بدهم چه کسی آن را به‌عهده خواهد گرفت؟ امیدوارم بتوانم برای این قضیه کاری کنم اما درحال حاضر نسبت به آینده نماشوم و وابستگی آن به خودم خوشحال نیستم. با همه این‌ها، از برخی کارهایی که در «نماشوم» اجرا شده بسیار خوشحالم، کارهای منحصربه‌فردی مثل مصاحبه با استاد آشورپور، در برنامه‌ای ایشان یکی از ترانه‌های خود را تلفنی به صورت زنده برای شنوندگان خواندند، چقدر با احساس و دلنشین بود. این کارها به تیم نماشوم انرژی می‌دهد و ما را زنده نگه می‌دارد. شما هم کار دل می‌کنید و می‌دانید از چه حرف می‌زنم.

سپاس از یاران و همکاران نماشوم

اگر نماشوم بیش از ۱۹سال بی‌وقفه روی آنتن رفته و به موقعیت درخشان امروز خود رسیده؛ جز با همکاری‌ها و همراهی‌های بی‌شائبه این دوستان ممکن و میسر نبوده است.

سامان ابراهیمی، علیرضا احمدی، فریبا امجدی، ندا افنانی، دکتر الهام اقباشی، هانیه اعتصام،  پورنگ آزاد، نیما اورازانی، مانلی پاکروان، هایده پیامی‌پور، فریده توحیدی، مریم جوکار، نیما جنگوک، نسرین جوانفر، لیلی حاجی‌اسماعیلی، زانیار حسینی، صدیقه حسینی، نازیلا خلخالی، مانا خسروشاهی، پریناز خیری، آیدا خواجوئی، آزیتا درداری، مازیار درویش، رؤیا رضایی، آلما رحمانی، هستی رهبر، محمود رهبر، مهران راد، نجمه راد، امیر زند، بهزاد شادزیک، ماریا صبای‌مقدم، مینا صادقی، طناز صانعی، آزاده طباطبایی، مهرنوش عابر، میترا غفاری، مسعود قوامی، داریوش قمری، پروانه کشمیری، فریماه کلانتری، فلورا کناری، سوگل کافی، فاطمه کشوری، امیر منجذب، نسیم مشگین‌فر، مهیار مظلومی، محمدرضا مهدی‌پور، منا مدنی، مهدی نسرین، محسن نسرین، الهه نیکوکاران، میترا نصیری، مصی ولی‌زاده، لیلا هژبری، سینا.

آقای مهدی فلاحی گرامی از شما سپاسگزاریم.