حامد اسماعیلیون، عضو انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 است. او که همسر و دخترش را در عملیات ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی از دست داد؛ هفته گذشته در راهپیمایی اعتراضی در شهر تورنتو، به عنوان سخنگوی انجمن خانواده قربانیان سخنرانی کرد. حامد اسماعیلیون در گفت‌وگوی اختصاصی با «هفته» می‌گوید گفت‌وگویی بین چهار کشور سوئد، بریتانیا، اوکراین و کانادا با جمهوری اسلامی درباره پرونده هواپیما اوکراینی در جریان است که فرجامی نخواهد داشت. اسماعیلیون پیش‌بینی می‌کند با بن‌بست در این مذاکرات پرونده هواپیما اوکراینی در ایکائو مطرح خواهد شد و در صورتی که در این نهاد بین‌المللی هم نتیجه‌ای به دست نیاید، پرونده هواپیمای اکراینی به دادگاه لاهه خواهد رفت.
ایرانیان کانادا و تورنتو حضور چشمگیری در راهپیمایی پنجم اوت داشتند. حضور این تعداد از جامعه ایرانیان در این راهپیمایی برای شما چه معنایی دارد؟
حامد اسماعیلیون: در ابتدا اجازه دهید از مردم حاضر در این راهپیمایی و خانواده‌های حاضر در انجمن تشکر کنم. واقعاً ما را غافلگیر کردند؛ انتظار نداشتیم این تعداد، در این اجتماع حضور داشته باشند و این حمایت برای ما بسیار موجب دلگرمی‌است. این حضور چشمگیر نشان می‌دهد که مسئله هواپیما، مسئله مردم است و مردم به این ماجرا بسیار اهمیت می‌دهند. دیروز مادرانی را دیدیم که با کالسکه بچه، به مراسم آمده‌بودند؛ افراد مسن و خانواده‌ها حضور داشتند. از اینجا متوجه می‌شویم که رسیدن به حقیقت و عدالت، برای مردم بسیار حائز اهمیت است.
در راهپیمایی پنجم اوت، تعدادی از شعارها و پیام‌ها درباره عملکرد دولت کانادا در پرونده هواپیما اوکراینی بود و تظاهرات کنندگان می‌خواستند که دولت کانادا قاطع‌تر عمل کند. نظر شما در رابطه با عملکرد دولت کانادا درباره این پرونده چیست و چه انتظاراتی از دولت دارید؟
حامد اسماعیلیون: این پرونده، از نظر حقوقی بسیار پیچیده‌است. از دید من، دولت کانادا، در این رابطه کارهای مفیدی انجام داده و البته خیلی از کارها را هم می‌توانست بهتر انجام دهد؛ ولی چنین نکرده‌است. مثلاً ما در راهپیمایی پنجم اوت، به ایکائو اشاره کردیم که کانادا می‌توانست در آنجا خیلی بهتر عمل کند. به‌خصوص وقتی ما می‌دانیم در مونترال، میزبان این سازمان هستیم؛ دست کانادا، برای محکوم‌کردن و انجام تحقیقات در ایکائو بسیار بازتر می‌شود اما این‌چنین پیش نرفت. اگر بخواهیم از نظر حقوقی به مسئله نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این موضوعی بسیار پیچیده‌است؛ ما در یک ماراتون هستیم و رسیدگی به آن، کار یک روز و دو روز نیست.
تا جایی‌که ما اطلاع داریم، جمهوری‌اسلامی هنوز به درخواست مذاکرات کانادا جواب نداده‌است و اصلاً معلوم نیست که بخواهد پاسخ دهد. در روابط بین‌الملل و روابط بین کشورها این مسائل زمان می‌برد. ولی به هر حال تا زمانی‌که این پرونده به‌جایی برسد؛ ما باید این فشار را بر روی دولت کانادا حفظ کنیم.
شما در صحبتی که با هم داشتیم، به احضاریه‌ای اشاره کردید که برای جمهوری اسلامی فرستاده شده‌است. لطفا در مورد این احضاریه و سیر حقوقی پس از آن توضیح دهید.
حامد اسماعیلیون: Notice of claim درواقع هشدارنامه‌ای است که از طرف چهار کشور سوئد، بریتانیا، اوکراین و کانادا، در تاریخ سوم ژوئن، برای جمهوری‌اسلامی فرستاده شده‌است. در حال حاضر بیش از دو ماه از ارسال آن می‌گذرد و جمهوری‌اسلامی هیچ پاسخی نداده‌است. ادعایش هم این است که فقط پنج نفر کانادایی در این پرواز بودند و ایرانی-کانادایی‌ها را به‌عنوان کانادایی قبول ندارد. این قسمتی از مسائل حقوقی این پرونده‌است.
درحال حاضر جمهوری اسلامی باید در مذاکرات، حقیقت را به کشورهای درگیر که در واقع نماینده خانواده‌ها هستند؛ بگوید. اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد و ما هم فکر می‌کنیم که به نتیجه نمی‌رسد، مرحله بعدی در شورای ایکائو خواهد بود. در آنجا هیئت حل اختلافی تشکیل خواهد شد که نتیجه آن هم دقیقاً مشخص نیست. چون در تاریخ هوانوردی جهان، برای اولین بار است که شاید پرونده ساقط کردن یک هواپیما به ایکائو برود. در اینجا هم اگر به نتیجه نرسیم به دادگاه لاهه خواهیم رفت.
به عقیده شما با توجه به حضور ابراهیم رئیسی در پست ریاست‌جمهوری و با توجه به اینکه طبق گفته خود شما یکی از کسانی‌است که در رابطه با آن اتفاق تلخ، مسئولیت مستقیم داشته؛ آیا فکر می‌کنید در رفتار جمهوری اسلامی تغییری درباره پرونده هواپیمای اوکراینی اتفاق می‌افتد؟
حامد اسماعیلیون: از دید من با آمدن آقای رئیسی، حاکمیت دوگانه‌ای که بسیاری نیز اعتقاد داشتند در آن، طرز فکر دولت با رهبر و سپاه متفاوت است، شکسته شده‌است. کاملاً روشن و مشخص است که در جمهوری‌اسلامی امروز، همه‌ی امور به‌عنوان حکومت و دولتی که جنایت می‌کند در یک راستا است. از دید من، آمدن ابراهیم رئیسی تصویر واضح‌تری به دست کشورهایی که می‌خواهند با جمهوری اسلامی مذاکره کنند می‌دهد.
سؤال آخر من در مورد خانواده قربانیان در تهران است. آیا با آن‌ها ارتباطی دارید و می‌دانید وضعیت‌شان به چه صورت است؟ و احتمالاً چه برنامه‌هایی را در رابطه با این پرونده پیگیری می‌کنند؟
حامد اسماعیلیون: در یک سال‌ونیم گذشته مشاهده کردیم، خانواده‌هایی که در ایران هستند، در حق عزیزان از دست رفته‌شان بسیار پایمردی و پافشاری کردند. به هر حال، مسئله کرونا در ایران بسیار جدی است و متأسفانه هر روز تعداد زیادی از انسان‌ها جان‌شان را از دست می‌دهند. در این شرایط برای خانواده‌ها بسیار دشوار است که بخواهند برنامه‌ای مثل برنامه تجمع پنجم اوت ما برپا کنند. ولی من مطمئن هستم که آن‌ها نیز به همان شدت و حدتی که خانواده‌های کانادایی و کشورهای دیگر، بر سر مسئله دادخواهی ایستادند، اگر بیشتر از ما پیگیر نباشند کمتر از ما نیز نیستند. خود من، خیلی چیزها در رابطه با همین مسئله پافشاری بر حق از آن‌ها یاد می‌گیرم.
ارسال نظرات