شربروک مونترال و «مایلِ طلائیِ آن»

شربروک طولانی‌ترین خیابان غربی- شرقی مونترال است و بخش بزرگی از این جزیره زیبا را به دو نیمه‌ی شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. از خیابان وست مینستر در غرب شروع شده و تا خیابان نوتردام درمنتهی‌الیه شرق جزیره کشیده شده است. خیابان شربروکِ مونترال کمی بیش از ۳۰ کیلومتر طول دارد و قسمت مرکز شهرِ آن روی شیب تند دامنه جنوبی کوه مونت‌رویال قرار گرفته است.

نگاهی به تاریخچه‌ی خیابان شربروک مونترال

خیابان شربروک در زمان احداث به سال ۱۸۱۷ خیابان بلوری را به خیابان سان‌گینه پیوند می‌زد. در آغاز قرن بیستم خانه‌های سالمندان و مراکز آموزشی متعددی در کنار این خیابان ساخته می‌شود. دانشگاه مگ‌گیل، کالج مونت-سن-لوئی و مدرسه ژاک کارتیه از آن جمله هستند. از همان دوران تا دهه ۱۹۳۰ خیابان شربروک به گرانترین منطقه مسکونی محسوب تبدیل می‌شود.

البته همزمان، از آغاز قرن بیستم خیابان به طرف شرق جزیره هم ادامه پیدا می‌کند و همگام با توسعه شهری بستری برای تأسیس پارک‌ها، مراکز و نهادهای مهم ورزشی و بهداشتی و آموزشی متعدد فراهم می‌کند. در نتیجه در امتداد این خیابان از شرق به غرب موسسات مهمی تاسیس می‌شوند: استادیوم المپیک، باغ گیاه‌شناسی (ژاردن بوتانیک)، پارک مزونوف، پارک لافونتن، بیمارستان نوتردام، موزه هنرهای زیبا Musée des Beaux Arts، موزه مک‌کور Musée de McCord، خانه آلکان La Maison Alcan شرکت آلومینیوم کانادا، یکی از بزرگترین کارخانجات آلومینیوم دنیا و دانشگاه‌های مگ‌گیل و کنکوردیا و کالج‌های متعدد بخشی از لیست بالابلند موسسات مهم در امتداد این خیابان هستند.

تاریخ بومیان کانادا درموزه مک‌کور، در امتداد شربروک مونترال

کسانی که علاقمندند با فرهنگ بومیان کانادا، اینوئیت‌ها و کلا با تاریخ کانادا آشنائی بیشتری داشته باشند می‌توانند به موزه مک‌کور نزدیک دانشگاه مک‌گیل سری بزنند. در این موزه مجموعه‌ای استثنائی از تاریخ اجتماعی ساکنان اولیه کانادا شامل شیوه زندگی اینوئیت‌ها، سرخپوستان ساکن حاشیه اقیانوس آرام و زندگی استعماری قرن ۱۸ ارائه شده است. این موزه همچنین دارای آرشیو گسترده تصویری از تاریخ گذشته و معاصر کاناداست. به طور کلی اشیاء مورد نمایش این موزه به ۱.۳ میلیون فقره می‌رسد.

موزه هنرهای زیبا در منطقه‌ی طلایی خیابان شربروک

موزه هنرهای زیبا Musée des Beaux Arts در مرکز شهر مونترال بر روی خیابان شربروک قرار گرفته و قدیمی‌ترین موزه کانادا محسوب می‌شود که تاریخ تأسیس آن به سال ۱۸۶۰ می‌رسد. در سالن‌های متعدد این موزه، هنر کانادا و اروپا شامل نقاشی، مجسمه‌سازی و اشیاء هنری متعلق به دوران‌های گذشته را می‌شود مشاهده کرد. در این موزه نمایشگاه‌های هنر مدرن هم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این موزه که بزرگترین موزه شهر مونترال محسوب می‌شود، از دو ساختمان تشکیل شده است که در دو طرف خیابان شربروکSherbrooke  واقع شده و از طریق تونل زیر زمینی به هم متصل شده اند. ساختمان جدید که در سمتِ جنوب خیابان قرار دارد، توسط معمار بنام مونترالی با اصلیت فلسطینی، موش صفدی Moshe Safdie  طراحی شده است. در این ساختمان آثاری از هنرمندان اروپایی و کانادایی بعلاوه آثاری از مصر و یونان و رم باستان و آثار هنرمندان اسلامی و شرق دور به نمایش گذاشته شده است. در این موزه آثاری از هنرمندانی همچون رامبراند، پیکاسو، هنری ماتیس، جاکومتی، هنری مور و الکساندر کالدر به صورت دایم در دسترس بازدید کنندگان است. همچینین نمایشگاه‌های مختلفی به صورت موقت درطول سال در این موزه برگزار می‌شود.

در ساختمان قدیمی که در شمال خیابان واقع شده است مجموعه‌ای از ابزارآلات و ظروف سفالیِ قدیمی به همراه آثاری از طراحان و گرافیست‌های معاصر به نمایش گذاشته می‌شود.

علاوه بر این بسیاری از مناطق شهریِ جزیره‌ی مونترال در اطراف خیابان شربروک شکل گرفته‌اند و در ارتباط با آن هستند:  کت- د- نژ، پلاتو مون‌رویال، مرسیه-هوشه‌لگا-مزونوف، ریوییر- د- پره ری، رز-مون و ویل‌مِری بخشی از این مناطق هستند.

خیابان شربروک بدون شک شاهرگ تجارت لوکس و گران شهر مونترال است که هنوز هم ویژگی‌های قرن نوزدهی خود را در بخش مرکزی حفظ کرده است. از قرن پیش تا به حال در محدوده‌ای در دامنه مونت رویال در خیابان شربروک که «مایل مربعِ طلائی» نامیده شده است، هزاران نفری زندگی می‌کنند که به ثروتمندترین‌های کانادا تعلق دارند.

ساختمان مجلل «خانه‌ی ایران» در دوران پهلوی، جایی در این حوالی بود.

خانه ایران در محل طلایی خیابانِ شربروک

قبل از انقلاب ۱۳۵۷، دولتِ وقت یکی از ساختمان‌های مجلل این منطقه را خرید و نامِ خانه‌ی ایران بر آن گذاشت. این ساختمان محلی بود برای نمایش وجوهی از فرهنگِ ایران که با وسایل مجلل و فرش‌های ایرانی گران‌قیمت آراسته شده بود. مونترال‌های قدیمی داستان‌های متفاوتی از این ساختمان تعریف می‌کنند بنا به گفته‌ی بعضی از قدیمی‌ها همراهانِ حکومت اسلامی‌ که تازه به قدرت رسیده بود، این ساختمان را تاراج و در نهایت هم آن را فروختند. تا امروز هیچ حساب و کتابی در دست نیست که درآمدهای حاصله از این ماجرا به کجا رفت و به چه کسانی رسید.

مایل مربعِ طلایی خیابان شربروک

داستان «طلایی» شدن این قسمت از شربروک اینطور شروع شد: به سال ۱۹۱۰ اولین خانه اشرافی در خیابان گرانقیمت دورچستر rue Dorchester ساخته شد و به دنبال آن از اواسط قرن بیستم بر تعداد خانه‌های اشرافی این منطقه اضافه شده و تبدیل به فضائی شد که به mille carré doré  معروف گشت. منطقه‌ای که تجار ثروتمند، کارخانه‌داران مرفه، سیاستمداران با نفوذ و مقتدر، مدیران طراز اول راه آهن، معادن، بانک‌ها و غیره را در خود جا داده بود. اغلب این عده انگلیسی‌زبان بودند و هستند اما می‌شود فرانسوی زبانانی هم مثل Ucal-Henri Dandurand تاجر و کارآفرین و صاحب شرکتی بزرگ، همچنین Louis-Joseph Forget رئیس سابق بورس کانادا را بین‌شان پیدا کرد. این منطقه ممتاز که در خانه‌های باشکوهش زندگی، بی‌ارتباط با دشواری‌های مادی بقیه شهر، جریان  دارد، با معماری بی‌نظیرش نه فقط حال که به گذشته‌ای اشرافی شهادت می‌دهد و احتمالا فردا نیز برای نسل‌های آینده به عنوان یادگاری از معماری عصر طلائی مونترال باقی خواهد ماند.

شما هم اگر کلید دروازه این شهر طلائی بر دسته کلیدتان است و قدرت خرید در این منطقه را دارید، می‌توانید سری به بوتیک‌های طراحان معروف، عتیقه فروشی‌های بی‌نظیر و گالری‌های گرانقیمت بزنید. طراحان بزرگ کبکی در گالری‌های خیابان دولا مونتاین de la Montagne وسایل منزل مجللی را با طرح‌ها و مدل‌های جالب به شما عرضه می‌کنند. همچنین بارها و رستوران‌های خیابان کرسنت با تراس‌های زیبایش جمعیت زیادی را به خود جلب می‌کند و محل رانده‌ووی دوستان و عشاق مونترال و یکی از جاذبه‌های جلب توریست شهر ماست.

شما می‌توانید در این بخش طلاییِ مرکز شهر، برای خرید سری به خیابان گرین بزنید. این خیابان با پیاده‌روهای آجریِ قرمزرنگ، گل‌آرائی‌های ویژه، بوتیک‌های شیک، گالری‌های معتبر و کتابفروشی‌های آنتیک نمایی تمام عیار از سبک زندگی طبقه اشراف انگلیسی را ارایه‌ می‌دهد.

اما سرجان کوپ شربروک که نامش را به این خیابان داده کیست؟

سرجان کوپ شربروک Sir John Coape Sherbrooke متولد ۱۷۶۴ و متوفی ۱۸۳۰، انگلیسی، نظامی و دیپلماتی بود که از سال ۱۸۱۱ تا سال ۱۸۱۶ فرماندار نظامی نوول اکوس و از ۱۸۱۶ تا ۱۸۱۸ سمتِ فرماندار کل قسمت انگلیسی کانادا را بر عهده داشت.

او در سال ۱۷۸۰ برای اولین بار وارد ارتش شد. ابتدا در نوول اکوس (نوا اسکوشیا) به خدمت پرداخت سپس در فلاندر Flandres در برابر انقلابیون فرانسه قرار گرفت. او مدتی به هند رفت اما به دلیل مشکلات سلامتی به سال ۱۸۰۰ به کشورش بازگشت. در طول جنگهای ناپلئون فرماندهی هنگی را در سیسیل به عهده گرفت. انجام ماموریت‌های دیپلماتیک در سیسیل و مصر و جنگ با آمریکا راه را برای او هموار کرد تا بتواند به فرمانداری کل کانادا برسد.

شربروک در اوت ۱۸۱۱ به فرمانداری نوول اکوس (نوا اسکوشیا) منصوب شد. در سال ۱۸۱۲ در جنگ علیه ایالات متحده شرکت کرد و بعد از پایان جنگ فرمانداری کل بخش انگلیسی در شمال شد.  

در فوریه ۱۸۱۸ در اثر یک حمله عصبی فلج، و تحرکش به شدت محدود شد. او به ناچار به کشورش انگلستان باز می‌گردد و به درمان خود می‌پردازد و تا آخرعمر ۱۸۳۰ در همانجا باقی می‌ماند.

شهر شربروک، خیابان شربروک مونترال، یکی از ایستگاه‌های متروی مونترال و دانشگاه شربروک واقع در شهر همنام خودش که حدود ۴۰ هزار دانشجو در آن مشغول تحصیل هستند، نام خود را از این نظامی سیاستمدار گرفته‌اند.