به گزارش هفته، به نقل از اورشلیم پست، دفتر ارتباطات رسانه‌ای دانشگاه مک‌گیل در ایمیلی به این رسانه نوشته که در حال حاضر هیچ برنامه‌ی پژوهشی فعالی مرتبط با شعبه‌ی تهران [دانشگاه مک‌گیل] وجود ندارد و دانشگاه مک‌گیل هیچ قرارداد همکاری رسمی با دانشگاه تهران ندارد.
اورشلیم پست علت این قطع همکاری را آن چه که «یهودستیزی» این نهاد خوانده، وانمود کرده، ولی دانشگاه مک‌گیل هیچ توضیحی درباره‌ی قطع برنامه‌های پژوهشی‌اش با دانشگاه تهران نداده است.
مک‌گیل در تهران
راه‌اندازی شعبه‌ی مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل در تهران به پیش از انقلاب اسلامی برمی‌گردد. تارنمای شعبه‌ی دانشگاه مک‌گیل در تهران درباره‌ی تاریخچه این موسسه نوشته که حدود ۱۰ سال پیش از انقلاب، پروفسور چارلز آدامز، رئیس موسسه‌ی مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل، توانست موافقت هیأت امنای دانشگاه مک‌گیل را برای تأسیس شعبه‌ای از موسسه در تهران اخذ کند و سپس با موافقت وزارت امور خارجه ایران و وزارت علوم و آموزش عالی این شعبه در ۱۴ دی‌ماه ۱۳۴۷ (۴ ژانویه ۱۹۶۹) طی مراسمی با سخنرانی پروفسور فضل‌الله رضا (رئیس دانشگاه تهران)، دکتر عبدالله فریار (معاون وزارت علوم و آموزش عالی) و دکتر سید حسین نصر (رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی) از طرف ایران، و کریستوفر ابرتز (سفیر کشور کانادا در ایران)، پروفسور استانلی فراست (رئیس دانشکده مطالعات و تحقیقات عالی دانشگاه مک گیل) و پروفسور چارلز آدامز (رئیس موسسه مطالعات اسلامی آن دانشگاه از طرف کانادا) در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران افتتاح شد.
موسسه تهران سپس فعالیت خود را در بنائی کهن در خیابان خارک تهران آغاز کرد و پروفسور ایزوتسو (استاد فلسفه اسلامی) و دکتر هرمان لندلت (استاد تصوف اسلامی) در پایه‌ریزی و شکل‌گیری آن همکاری و یاری کردند.
هزینه این موسسه از سال ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۵۰ از طرف دانشگاه مک‌گیل تأمین می‌شد و سپس در این سال به جهت مضیقه‌هایی که برای آن دانشگاه در نتیجه‌ی اختلاف فرانسوی‌زبان‌ها و انگلیسی‌زبان‌ها در ایالت کبک ایجاد شده بود کمک آن دانشگاه قطع شد و موسسه در آستانه‌ی تعطیلی و انحلال قرار گرفت.
حسین نصر طی نامه‌ای به رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه «این موسسه یکی از مهم‌ترین مراکز موجود از برای معرفی فلسفه‌ی اسلامی مخصوصاً فلسفه‌ی مخصوص ایران در قرون اخیر است» درخواست کرد که دانشگاه تهران سالانه ۱۵۰ هزار تومان که معادل ۲۰ هزار دلار آن زمان بود به موسسه کمک کند و در برابر نام و نشان دانشگاه تهران همپایه با نام و نشان دانشگاه مک‌گیل در انتشارات و مکاتبات قرار گیرد و نیز موسسه استادان و دانشجویان دانشگاه تهران را در فعالیت‌های علمی خود شرکت دهد.
پس از انقلاب این موسسه در آستانه‌ی تعطیلی و انحلال قرار گرفت تا این که در سال ۱۳۷۴ با کمک یک میلیون تومان در سال دانشگاه تهران این موسسه در تهران دوباره احیا شد و سپس هم کج‌دار و مریز تا به امروز به فعالیت‌هایش ادامه داد که مهم‌ترین این فعالیت‌ها هم انتشار حدود ۸۰ جلد کتاب از آثار دانشمندان ایرانی و اسلامی بوده است.
مک‌گیل حیات خلوت مصباح و نوچه‌هایش
با این حال رابطه‌ی مک‌گیل و جمهوری اسلامی به این شعبه محدود نمی‌شود. در ۲۶ ژوئیه‌ی ۲۰۲۱ هفته گزارشی با عنوان «حضور مصباح یزدی و دست‌پروردگانش در کانادا» منتشر کرد که به زوایای پنهان رابطه‌ی مک‌گیل با مصباح و نوچه‌هایش پرداخته بود. در آن گزارش آمده بود که مصباح در سفر به کانادا و دیدار مستقیم با مسئولان دانشگاه مک‌گیل کوشید تا «پلی بین مؤسسات و این دانشگاه کانادایی برقرار کند» تا طلبه‌هایش را راهی آن جا کند. یکی از این دست‌پروردگان، حجت‌الاسلام سید احمد رهنمایی است که با تشویق مصباح «کارشناسی ارشد فلسفه و تاریخ اسلامی خود را در سال‌های ۱۳۷۴-۱۳۷۲ (۱۹۹۶-۱۹۹۴) از موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل گرفت. همچنین، دکترای فلسفه تعلیم و تربیتش را نیز در بین سال‌های ۱۳۷۷-۱۳۷۴ (۱۹۹۹-۱۹۹۶) از دانشکده تعلیم‌وتربیت دانشگاه مک‌گیل کانادا دریافت کرد.»
سقای بی‌ریا یکی از شاگردان مصباح و جزء نخستین گروه طلبه‌های اعزامی، درباره‌ی هدف مصباح به اعزام طلبه به کانادا گفته بود: «خط فکری آیت‌الله مصباح این بود که امثال بنده یا تعدادی از شاگردانشان را به خارج کشور بفرستند، اما نه برای اینکه بروند چیزی علاوه‌برآن چیزی که در اسلام می‌دانند از آن‌ها یاد بگیرند، هدف آن بود که با مفاهیم، روش‌ها، مکاتب و نظریه‌هایی که آن‌ها دارند بتوانند آشنا شوند و آن نظرات را نقادی کنند. سال ۷۱-۷۰ بود، ۱۳ نفری که بنا شد برای اولین‌بار به کانادا و دانشگاه مک‌گیل اعزام شویم.»
مک‌گیل در آن زمان جولانگاه و حیاط خلوت آیت‌الله و دست‌پروردگانش شده بود تا آن جا که آیت‌الله فرزند خود، علی، را هم به مک‌گیل فرستاده و او در مک‌گیل کارشناسی ارشد و دکتری‌اش را خوانده است. این پسر گویا در کانادا هم ماندگار شده بوده تا آن جا که «آفتاب‌نیوز» در سال ۱۳۸۴ با تیتر «پسر مصباح در کانادا ماندگار شد» نوشته است: «مشخص نیست تحصیل وی در کانادا از طریق بورس و بیت‌المال بوده و یا هزینه آن را آیت‌الله مصباح یزدی پرداخته است زیرا اگر بورس و از طریق بیت‌المال بوده، باید سود آن به جامعه بازگردد.»
آیت‌الله مرتضی آقاتهرانی از دست‌پروردگان مصباح که به سفارش او و با پول ایرانیان چند سالی در مک‌گیل درس‌خوانده است درباره‌ی ۱۲ نفری که از طرف موسسه مصباح بورس شدند و به کانادا رفتند گفته است: «همان‌ها الان عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی هستند. مثل علی آقا مصباح پسر حاج‌آقا، آقای حقانی و آقای فنایی بودند که همه هستند و دکترا گرفتند. آقای بی‌ریا، آقای ساجدی، آقای شاملی هستند. آقای زارعان هم بودند.»
همچنین در جریان خیزش اخیر ایران بار دیگر این دانشگاه جنجال‌آفرین شد. سروش شهریاری، استاد ایرانی دانشگاه مک‌گیل، با انتشار پیامی در توئیتر از خشونت علیه زنان در ایران تمجید و حتی اعدام معترضان ایرانی را آرزو کرد. در برابر، ولی، آنگلا کمپل، معاون اجرایی، و فابریس لابو، معاون موقت بخش مطالعات دانشگاه مک‌گیل، در پاسخ به اعتراض‌ها تنها به این گفته اکتفا کردند: «درست است که وضعیت فعلی منقلب‌کننده است اما نباید اهمیت عدالت و انصاف رویه‌ای و خطرات ناشی از قضاوت شتاب‌زده را درباره یک نفر به ویژه پس از برخی فعالیت‌های رسانه‌ای اجتماعی تاییدنشده فراموش کنیم».
پا پی شدن اورشلیم پست و پاسخ مک‌گیل به این رسانه
اورشلیم پست همچنین از اواخر فوریه‌ی ۲۰۲۲ به منظور آن چه که شفاف‌سازی روابط بین دانشگاه مک‌گیل و دانشگاه تهران عنوان داشته پرسش‌های متعددی به دفتر دانشگاه مک‌گیل و موسسه‌ی مطالعات اسلامی آن ارسال کرده بود که هم مک‌گیل و هم موسسه مطالعات اسلامی در طی ۱۳ ماه از پاسخگویی به این پرسش‌ها خودداری کردند.
تا این که سرانجام مک‌گیل به اورشلیم پست از قطع بودن همکاری‌ها خبر داد. این دانشگاه ولی از ارائه دلیلی برای غیر فعال بودن برنامه تحقیقاتی با دانشگاه تهران خودداری کرده است.
همچنین در نامه‌ای که به اورشلیم پست ارسال شده گفته شده که موسسه‌ی مطالعات اسلامی مک‌گیل شعبه تهران بیش از ۵۰ سال پیش تأسیس شده و بر فعالیت‌های علمی با تأکید بر احیاء و مطالعه‌ی متون تاریخی فارسی متمرکز بوده و مجموعه‌ای از منابع مرجع، از جمله برخی از مهم‌ترین کتاب‌ها و نسخ خطی علوم مختلف اسلامی، را پشتیبانی کرده است.
دانشگاه مک‌گیل و موسسه مطالعات اسلامی آن از پاسخگویی به این پرسش که چه زمانی همکاری با دانشگاه تهران به تعلیق درآمده است خودداری کرده‌اند.
اورشلیم پست همچنین نوشته که موسسه مطالعات اسلامی مک‌گیل بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ مبلغ ۲۷۰ هزار دلار از بنیاد علوی مستقر در آمریکا پول گرفته است. گفتنی است که دولت آمریکا ساختمان بنیاد علوی در آمریکا را که در واقع در پیش از انقلاب متعلق به بنیاد پهلوی بوده اینک مصادره کرده.
در این رابطه بیشتر بخوانید:
موضع عجیب و غریب دانشگاه مک‌گیل در قبال استاد ایرانی خود که خواستار اعدام معترضان ایرانی شده بود
ارسال نظرات