|
«هیچ‌کس خانه را ترک نمی‌کند مگر اینکه خانه دهان یک کوسه باشد.» این جمله را «وارسان شایر» می‌گوید، نویسنده، شاعر و ویراستار بریتانیایی که از پدر و مادری سومالیایی در کنیا به دنیا آمده است. زنی موفق که موفقیت را نه در سرزمینی که بر اثر تصادف در آن متولدشده بلکه در سرزمینی که خودش برای زندگی انتخاب کرده است، جُسته و به دست آورده، مانند بسیاری از ایرانیانِ مهاجر که در سال‌های اخیر مدام بر جمعیت‌شان افزوده شده است؛ خصوصاً زنان ایرانی که در این سال‌ها دل به مهاجرت داده‌اند. تعداد زنان موفق که از ایران رفته و یا گریخته‌اند، در کانادا بسیار زیاد است. آن‌ها در دنیای هنر، مهندسی، پزشکی، سیاست، اقتصاد و… جایگاه‌های مهم و ارزشمندی یافته‌اند. «رسانه هفته» همواره بر این تلاش بوده تا این زنان برجسته را یافته و معرفی کند. اما به مناسبت این روز ویژه، «هشتم مارس» و در این سال ویژه برای ایرانیان و خصوصاً زنان، نگاهی کوتاه به کارنامه پربارِ ده زن تاثیرگذار ایرانی-کانادایی انداخته‌ایم. طبیعی است که در این مجال مختصر تنها به گوشه‌ی کوچکی از کار بزرگ ایشان اشاره شده است. |
ژینا کدی-خانم و آقایان!
جینا کدی - اولین فارغ‌التحصیلِ زن در مقطع دکترای مهندسی ساختمان در کانادا
زنِ کارآفرینِ برترِ سالِ ۲۰۱۰
جینا (پروانه) کدی، ۴۴ سال پیش وارد خاک کانادا و شهر مونترال شد؛ درحالی‌که از دانشگاه «آریامهر» - صنعتی شریف امروز- لیسانس داشت و ۲۰۰۰ دلار پول در جیبش بود.
اما از همه اینها مهم‌تر جینای جوان صدای پدرش را به‌همراه آورده بود، صدایی که می‌گفت «او می‌تواند هر چیزی را که برایش تلاش کند به دست بیاورد.» و رویای مادرش که دست از تشویق و دلگرمی دادن به او برنمی‌داشت و می‌خواست، دخترش تحصیلاتش را تا بالاترین مدارج ادامه دهد.
مهاجرت برای «پروانه» مانند بسیاری از مهاجرانِ دیگر، سخت بود. دشواری‌ها در ابتدای کار روحیه‌اش را ضعیف کرده بود اما دیداری که با استادِ برادرش، پرفسور مارشال در همان روزهای اول دارد، خیلی زود مسیر و حال او را تغییر می‌دهد. این پرفسور او را تشویقش می‌کند تا در دانشگاه کنکوردیا مشغول به تحصیل شود. در آن زمان، پروانه تنها دانشجوی دختر در دانشکده مهندسی این دانشگاه بوده است.
او در مصاحبه‌ای که سال ۲۰۱۹ با رسانه «هفته» داشت، در توصیف فضای مردانه رشته تحصیلی‌اش، می‌گوید: «وقتی برای اولین بار در یک کنفرانس در تورنتو شرکت کردم فقط من یک نفر زن بودم و بقیه ۷۰۰ مرد! وقتی‌که سخنران، حرف‌هایش را شروع کرد گفت: خانم و آقایان.»
در سپتامبر ۲۰۱۸ جینا کدی ۱۵ میلیون دلار به دانشکده مهندسی دانشگاه کنکوردیا، کمک کرد که بنا به اعلام شبکه تلویزیونی سراسری کانادا، این مقدار پول بزرگ‌ترین هدیه در تاریخ دانشگاه‌های کانادا تا بدان روز بوده است. این مبلغ، برای کمک‌هزینه تحصیلی فارغ‌التحصیلان و دانشجویان، تأمین هزینه تحقیقات در شهرهای هوشمند و پشتیبانی از سه کرسیِ جدید تحقیقاتی اختصاص پیدا کرد.
در حال حاضر دانشکده مهندسی دانشگاه کنکوردیا به اسم او تغییریافته و اولین دانشکده مهندسی کاناداست که به اسم یک خانم نام‌گذاری شده است.
نگین آشوری - کارآفرین آینده دار کانادا به انتخاب سازمان ملی اختراعات
نگین آشوری در سال ۲۰۲۲ به‌عنوان یکی از پنج کارآفرین آینده‌دار کانادا از سوی سازمان ملی اختراعات کانادا Mitacs انتخاب شد. او با ساخت یک نوع پروتز یک‌بارمصرف که داخل واژن قرار می‌گیرد مشکل زنان بسیاری را که دچار افتادگی بافت‌های لگن شده‌اند، تا حد بسیار زیادی کم می‌کند. این پروتز طوری ساخته شده که با محیط زیست همساز است و تغییری اساسیِ مثبتی در درمان زنان در این زمینه ایجاد می‌کند.
نگین آشوری دوران دبیرستانش را در ایران گذرانده و در رشته ریاضیات تحصیل کرده است در حالی که علاقه زیادی به فعالیت‌های رباتیک داشت و در این زمینه هم مشغول فعالیت بود. در همان زمان به مسابقات ملی و بین‌المللی، فرستاده می‌شود و موفق به کسب جوایز می‌شود. در دانشگاه، رشته مهندسی برق می‌خواند و برای ادامه تحصیل در سال ۲۰۱۸ راهی کانادا می‌شود.
نگینِ بیست‌ونه ساله شرکت دانش‌بنیان و استارتاپی‌اش به نام FemTherapeutics را در کانادا راه انداخته است. عمده فعالیت این شرکت در زمینه کاربرد هوش مصنوعی برای سلامت و پزشکی است.
نگین آشوری در آینده هم می‌خواهد یک کارآفرین باشد و روی بیماری‌های زنان که مورد غفلت قرار گرفته متمرکز شود. او براین باور است که در ابزارهای مورداستفاده در جراحی‌های زنان ابداعات چندانی اتفاق نیفتاده و اغلب مربوط به دهه ۱۹۵۰ است.
سپیده پاکپور- استادیار دانشکده مهندسی دانشگاه بریتیش کلمبیا
«پنجره‌های هوشمند می‌توانند به میزان قابل‌توجهی به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی در برابر بسیاری از بیماری‌ها ازجمله E. Coli و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین عمل کنند.» این خبر، نتیجه یکی از آخرین تحقیقاتی بود که دکتر سپیده پاکپور، استادیار دانشگاه UBC Okanagan به همراه محققین دانشجویش به آن رسیدند و سروصدای زیادی هم به پا کرد.
سپیده پاکپور متولد ایران است، او بعد از فارغ‌التحصیلی دوره لیسانس از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ایران، زمانی که ۲۲ سال داشت به همراه خانواده به کانادا مهاجرت و در ابتدا ساکن مونترال می‌شود.
کارشناسی ارشد شیمی علوم غذایی و کشاورزی از دانشگاه مک‌گیل، دکترای زیست‌شناسی از دانشگاه بریتیش کلمبیا، محقق پست دکترای (PDFs) بیماری‌های عفونی و میکروبیوم در هاروارد و مؤسسه فناوری ماساچوست، دانشجوی فوق دکتری مهندسی بیولوژی از مؤسسه فناوری ماساچوست، و محقق پست دکترای دانشکده بهداشت عمومی چان هاروارد تنها گوشه‌ای از کارنامه آکادمیک او است که از سال ۲۰۱۸ به‌عنوان استادیار دانشکده مهندسی به دانشگاه بریتیش کلمبیا پیوسته است.
سپیده سال‌های زیادی در زمینه سالم‌سازی محیطِ زیستِ انسان‌ها پژوهش کرده و موفق به کسب جوایز معتبر و متعددی ازجمله The Fonds de recherche du Québec از بنیاد فناوری‌های طبیعت (FRQNT) و شورای تحقیقات علوم طبیعی و مهندسی کانادا (NSERC) شده است.
فرشته مولوی- نویسنده محقق و مترجم
فرشته مولوی از سال ۱۹۷۶ تا ۱۹۹۸ در کتابخانه ملی ایران مشغول به کار پژوهشی بود، در این مدت چهارکتاب از او منتشرشده بود و در فضای ادبی ایران نویسنده‌ای شناخته‌شده بود بااین‌حال در سال ۱۹۹۶ از ایران مهاجرت و به کانادا می‌آید و ساکن تورنتو می‌شود.
فرشته به مدت دو سال (از ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶) کانادا را ترک و در «کتابخانه‌ی استرلینگ» دانشگاه ییل، ایالات‌متحده‌ی آمریکا، به‌عنوان کتاب‌شناس و کتاب‌دارِ فارسی، برای بخش خاورمیانه‌ی کتابخانه‌ی مرکزی آن دانشگاه مجموعه‌سازی می‌کرد و به استادان و دانشجویان خدمات پژوهشی می‌داد.
او پس از بازگشت به تورنتو، در دانشگاه یورک و کالج سنکا به تدریس زبان و ادبیات فارسی و جستارنویسی پرداخت.
فرشته مولوی علاوه بر نوشتن رمان و داستان کوتاه مقالات زیادی در روزنامه‌ها و مجله‌های داخل و خارج ایران نوشته است. برخی از داستان‌های او به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر شده‌اند. همچنین به‌عنوان نویسنده میهمان در کالج مسی و کالج براون تورنتو بوده است.
فرشته سال ۲۰۱۰ مجموعه جستار «آن سال‌ها این جستارها» را در تورنتو منتشر می‌کند. در این کتاب دو جستار «رابطه با روسری» و «حجاب اجباری و کشف حجاب عادت» گنجانده شده است.
چهار سال پیش (۲۰۱۹) هم رمانی از او به اسم Thirty Shadow Birds منتشر شد. این رمان درباره زنی ایرانی بود که در جست‌وجوی ساختن زندگی عاری از خشونت برای خودش و پسرش از ایران می‌گریزد. اما در پناهگاه جدیدش متوجه می‌شود که کابوس‌ها نه تنها گذشته‌اش، بلکه حال و آینده‌اش را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند.
الهام امامی- نخستین رئیس زن دانشکده دندانپزشکی مک‌گیل
الهام امامی دانشمند بالینی شناخته، رئیس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه مک گیل و علوم بهداشت دهان و دندان است. او در ایران به دنیا آمده و بزرگ شده و در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تحصیل کرده است.
پروفسور امامی در سال ۲۰۰۲ بعد از ۱۷ سال سابقه‌ی کار در دندانپزشکی عمومی، به قصد ادامه تحصیل در مقطع دکترا و کارشناسی ارشد، ایران را ترک و به کانادا مهاجرت کرد.
او دارای مدرک پی‌اچ‌دی در رشته بایومدیکال و MSc در رشته پروستودنتیکس از دانشگاه مونترال است و فوق دکترای خود را در رشته‌های سلامت دهان در عموم مردم و همه‌گیری سرطان، به ترتیب در دانشگاه‌های مک گیل و مرکز تحقیقات بیمارستانی دانشگاه مونترال (CRCHUM) به اتمام رسانده است.
خانم امامی بهترین بخش دندانپزشکی را زمانی می‌داند که مشکل بیمارتان را برطرف می‌کنید و لبخند جای درد را می‌گیرد.
در زمان ریاست او بر دانشکده دندانپزشکی دانشگاه مک گیل- که هنوز هم ادامه دارد و تمدید شده است؛ این دانشکده برنده جایزه چشم‌انداز توسط بنیاد ADEAGies، به دلیل ابتکارات رهبری و توسعه شده است.
مینا رهروان- تنها زن افسر عملیاتی هلیکوپتر پلیس در کانادا
مینا رهروان، اولین افسر پرواز تاکتیکی واحد پشتیبانی هوایی منطقه‌ای یورک است که هرروز از ارتفاع ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ فوتی، این منطقه را با هلیکوپتر گشت می‌زند. مینا لیسانس و فوق‌لیسانس LEADERSHIP دارد و کتابی با عنوان IN SEARCH OF A WAY BEYOND THE CLOUDS -در جست‌وجوی راهی بالاتر از ابرها-وشته است.
مینا متولد ایران است و در بحبوحه جنگ ایران و عراق بزرگ شده است. او دفاع از یک زندگی اصیل را مأموریتش در زندگی می‌داند و برای همین هم همیشه فراتر از وظایف یک پلیس عمل کرده و در رویدادهای اجتماعی زیادی شرکت می‌کند، از سازماندهی برنامه‌های مختلف برای پلیس منطقه یورک تا سازماندهی رقص ولنتاین و حضور در مدارس برای معرفی شغلی که دارد به امید اینکه دیگران هم به انتخاب او فکر کنند.
مینا که به گفته خودش بدون آرامش و آزادی بزرگ شده است، تصمیم گرفته تا چیزی را که خودش نداشته، بسازد. برای همین هم سال ۲۰۰۹ به افسر پلیس منطقه‌ای یورک ملحق می‌شود. او در یکی از مصاحبه‌هایش دراین‌باره می‌گوید: «بزرگ شدن در جنگ و ناآرامی باعث شد تا قدردانی از زندگی در من عمیق‌تر شود. پلیس بودن هم به من کمک کرد تا همان فردی باشم که همیشه می‌خواستم. لحظه‌ای که از محل کار بیرون می‌رویم و امنیت را برای مردم ایجاد و به جامعه خود خدمت می‌کنیم؛ برای من فوق‌العاده باارزش است.»
رهروان تناسب‌اندام استثنایی دارد چراکه قبل از این اینکه پلیس شود در زمینه آموزش تناسب‌اندام کار می‌کرد.
مینا رهروان که تنها زن افسر عملیاتی هلیکوپتر پلیس در کانادا به شمار می‌آید تاکنون چندین جایزه کسب کرده است، از جایزه معتبر آمادگی جسمانی ویلیام گرانت گرفته تا جایزه ویژه Lightening Bolt Award به دلیل انجام سریع کمک‌های اولیه به یک پیرزن.
شهرزاد رفعتی- کارآفرین و یکی از رهبران پیشروی آی‌تی
شهرزاد در تهران به دنیا آمده و مادرش یک تولیدی نساجی را اداره می‌کرده و پدرش هم در زمینه املاک فعال بوده است. او در سن ۱۷ سالگی، امیدوار و مصمم به تغییر آینده‌اش و به‌عنوان دانشجو به کانادا می‌آید. (۱۹۹۶) در رشته علوم کامپیوتر در دانشگاه بریتیش کلمبیا درس می‌خواند و برای تکمیل تحصیلاتش، زبان فرانسه را در دانشگاه سوربن پاریس و رشته مدیریت را در دانشگاه آکسفورد می‌گذراند.
او در حال حاضر، صاحب یک کسب‌وکار بزرگ در حوزه فناوری و یکی از رهبران پیشروی «آی‌تی» در جهان است که ارزش مالی تجارت جهانی که او پایه‌گذاری کرده بیش از یک میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. همچنین جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا سال ۲۰۱۸، او را به‌عنوان نماینده زنان تاجر کانادایی در G۲۰ منصوب کرد.
شهرزاد مدیر و مؤسس شرکت فناوری BroadbandTV (BBTV) است که سال ۲۰۰۵ تأسیس شد و حالا چهار دفتر در ونکوور، نیویورک، لس‌آنجلس و بمبئی هند دارد و ۴۰۰ نفر در این دفاتر مشغول به کار هستند که ۴۳ درصد کارکنان و ۴۶ درصد مدیران این شرکت فناوری را زنان تشکیل می‌دهند. در این شرکت شکاف حقوق به دلیل زن و مرد بودن وجود ندارد.
شهرزاد این شرکت را که حالا به یکی از غول‌های فناوری جهان تبدیل‌شده، در سن ۲۵ سالگی، یعنی درست در همان سالی که یوتیوب متولد شد، تأسیس کرد. این شرکت درواقع به شرکت‌ها در سراسر جهان کمک می‌کند تا بتوانند درآمدهای تبلیغاتی از ویدیوهای YouTube، فیس‌بوک و سایر وب‌سایت‌ها داشته باشند. انجمن ملی بسکتبال، شرکت سونی، برادران وارنر، دیزنی و بسیاری از شرکت‌های بزرگ از مشتریان این شرکت هستند.
روش کار شرکت هم به این شکل بود که شهرزاد با نرم‌افزاری که طراحی کرد، صدا و تصویر را ردیابی و درصورتی‌که آن ویدئو متعلق به یک نهاد خاص باشد، تبلیغات را روی آن ویدئو می‌گذارد. سود آن تبلیغ به آن شرکت می‌رسد و دراین‌بین، سهمی از این سود هم به شرکت آن‌ها می‌رسد.
نگار مجتهدی- روزنامه‌نگار و فیلم‌ساز
نگار مجتهدی در بریتیش کلمبیا به دنیا آمده و علاوه بر فیلم‌سازی، به‌عنوان روزنامه‌نگار نیز در رسانه گلوبال نیوز ونکوور هم کار می‌کند. او مطالبی هم برای سایت‌های سی.بی.سی و سی.تی.وی می‌نویسد اما، شهرت جهانی او بیش از همه اینها به خاطر فیلم مستندش، «در رویای من، همه راه‌ها به ایران می‌رود» است که داستان زندگی شش مهاجر ایرانی در کانادا را به تصویر کشیده و تولید سال ۲۰۱۹ است. این فیلم با استقبال زیاد منتقدان روبرو شده و جوایز بین‌المللی هم گرفته است.
او درباره انگیزه‌اش از ساخت این فیلم مستند، در یکی از مصاحبه‌هایش گفته: «من پس از فوت مادربزرگم، در سال ۲۰۰۶ به ایران رفتم. من در آن زمان، چیزهای زیادی درباره زندگی در ایران یاد گرفتم. در رسانه‌ها گاهی شما فقط یک کلیپ ۳۰ ثانیه‌ای از مردم ایران را می‌بینید که در حال گفتن « مرگ بر آمریکا» هستند، اما حقیقت این است که اینها واقعیت جامعه ایران نیست. درباره جامعه ایرانی، کلیشه‌ها و تصورات نادرستی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین انگیزه‌هایم برای ساخت این مستند، اصلاح همین تصورات بود. البته که یک رژیم استبدادی در ایران حاکمیت می‌کند، اما واقعاً باید حساب مردم عادی را از سیاست و حاکمیت جدا کرد. »
شیوا نورپناه- انسان‌شناس و فعال اجتماعی و حقوق بشری
شیوا نورپناه دکترای انسان‌شناسی اجتماعی دارد و به مدت هشت سال برای کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ایران کار می‌کرده است. او سال ۲۰۰۸ از ایران به کانادا مهاجرت می‌کند. سال ۲۰۱۷ با مدرک دکترای انسان‌شناسی اجتماعی از دانشگاه دالاهو فارغ‌التحصیل شده و در دانشگاه سنت ماری و دانشگاه دالهاوزی در هالیفاکس و دانشگاه جزیره ونکوور در بریتیش کلمبیا تدریس کرده است.
او تحقیقات زیادی را در مورد اصول اخلاقی کمک به پناهندگان، حقوق بشر زنان با تمرکز بر کمک به پناهندگان، تجربیات اسکان و ادغام پناهندگان افغان در کانادا منتشر کرده. همچنین در حال تحقیق در مورد نقش خشونت جنسی و خشونت‌های وابسته به جنسیت در مطالبه‌های پناهندگی است.
شیوا هماهنگ‌کننده استانی انجمن خانه انتقالی نوااسکوشیا است که یک سازمان اجتماعی است و خانه‌های موقت مخصوص زنان و مراکز حمایتی در سراسر نوااسکوشیا را زیر چتر خود دارد و مجموعه‌ای از خدمات و حمایت‌ها مانند دسترسی به سرپناه عمومی رایگان ۲۴ ساعته، برطرف‌کردن نیازهای اولیه، خدمات مشاوره و اطلاع‌رسانی و…را به زنان و خانواده‌هایشان که خشونت را تجربه کرده‌اند، ارائه می‌دهد.
نیلوفر شیدمهر- نویسنده و استاد دانشگاه
نیلوفر شیدمهر، نویسنده و استاد دانشگاه سایمون فریزر در ونکوور و مدرس زندگی‌نامه‌نویسی (شرح‌حال‌نویسی)، جستارنویسی و ادبیات و سینمای ایران مدرن است.
او در تهران زاده و بزرگ شده است؛ پیش از پایان دبیرستان دوره‌های تئاتر را می‌گذراند اما در دانشگاه رشته‌ای کاملاً متفاوت از هنر و نویسندگی انتخاب می‌کند. او مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک در حرارت و سیالات را از دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی می‌گیرد و در شرکت‌های مهندسی مشاور و بعدها در شهرداری تهران به‌عنوان مهندس طراح و ناظر مشغول به کار می‌شود. او در همین زمان چندین شعر و داستان در مجلات ادبی و نشریات مهم ادبی ایران منتشر می‌کند و یک رمان از «تونی موریسون» را با همکاری علی آذرنگ به فارسی ترجمه می‌کند.
نیلوفر سال ۱۹۹۷ ایران را به مقصد کانادا ترک می‌کند. او پس از ورود به کانادا در رشته علوم انسانی به تحصیل می‌پردازد و مدارک کارشناسی فلسفه و ادبیات خلاق، کارشناسی ارشد ادبیات خلاق و دکترای آموزش‌وپرورش را از دانشگاه بریتیش کلمبیا می‌گیرد.
از نیلوفر شیدمهر تاکنون پنج مجموعه شعر و دو مجموعه داستان کوتاه به زبان‌های فارسی و انگلیسی منتشر شده است. او در نوشته‌هایش به زنان، جنبش زنان ایران و همچنین مهاجرت و تبعید می‌پردازد.
ارسال نظرات