یک پزشک ایرانی: سیستم انرژی‌تان را می‌گیرد و نومیدتان می‌کند

بر پایه‌ی آمار کانادا، ۴۷ درصد از تحصیل‌کردگان مهاجر بخش سلامت در حرفه‌ی خود کار نمی‌کنند، در حالی که این رقم در کسانی که زاده‌ی کانادا هستند، تنها ۲۸ درصد است.

هر چند چندین عامل در این موضوع دخیل‌اند، ولی کارشناسان می‌گویند که بزرگ‌ترین مانع برای پزشکان خارجی، فرآیند صدور مجوز پزشکی است.

مسیر دریافت مجوز در کانادا برای فارغ التحصیلان بین‌المللی پزشکی پیچیده است. این فرآیندی چند ساله و مملو از چالش است، به ویژه این که هر استان هم سیستم صدور مجوز خاص خود را دارد.

گفتنی است که فارغ‌التحصیلان پزشکی بین‌المللی به متخصصان پزشکی گفته می‌شود که تحصیلاتشان را در خارج از کانادا به پایان برده‌اند و در بسیاری از موارد زاده‌ی کانادا هم نیستند.

در انتاریو، سال‌هاست که کارشناسان از دولت می‌خواهند که راه حل‌هایی همچون «ارزیابی آماده‌ عملی» (PRA) و دسترسی عادلانه به موقعیت‌های آموزشی دستیاری یا رزیدنتی برای فارغ‌التحصیلان بین‌المللی پزشکی را عملی کند.

در اوایل این ماه انتاریو اعلام داشت که ارزیابی آماده‌ عملی را ارائه خواهد داد تا فرایند ادغام فارغ‌التحصیلان بین‌المللی پزشکی با سیستم مراقبت‌های بهداشتی را سریع‌تر کند. با این حال، مشخص نیست که این برنامه چه زمانی راه خواهد افتاد.

سیلویا جونز، وزیر بهداشت انتاریو، در بیانیه‌ای در اوایل این ماه اعلام داشت که این برنامه این امکان را به ما می‌دهد که تا سال ۲۰۲۴ دست کم ۵۰ پزشک جدید به سیستم اضافه کنیم.

ارزیابی آماده‌ عملی به پزشکان واجد شرایط بین‌المللی آموزش‌دیده اجازه می‌دهد تا در یک دوره‌ی ۱۲ هفته‌ای یک ارزیابی میدانی بالینی را پشت سر بگذارند. هنگامی که استان این برنامه را راه‌اندازی کند، کالج پزشکان و جراحان انتاریو که نهاد نظارتی در این حوزه است، تعیین خواهد کرد که آیا پزشکان آموزش‌دیده‌ی بین‌المللی مهارت‌های لازم را برای کار دارند یا خیر.

اما به گفته‌ی کسانی که می‌گویند برای صدها پزشک زاده‌ی خارج از کانادا که سال‌هاست در سطوح استانی و فدرال در بلاتکلیفی به سر برده‌اند، راه‌اندازی سیستمی سریع‌تر در انتاریو بسیار دیر است.

برخی از برنامه‌ها هم فقط فارغ‌التحصیلان بین‌المللی پزشکی از برخی کشورها را می‌پذیرند و در این میان هیچ اشاره‌ای به کسانی که از ایران آمده‌اند نشده است. در این برنامه‌ها فقط به دانش‌آموختگان خارجی آموزش‌دیده در کشورهایی که تصور می‌شود سیستم مشابهی با کانادا دارند اشاره شده است و نگفته‌اند که دانش‌آموختگان ایرانی را هم شامل می‌شوند یا نه.

مشکلات سیستم مجوزدهی فعلی

فارغ‌التحصیلان بین‌المللی پزشکی باید فرایندی چندین ساله را برای دریافت مجوز پزشکی در کانادا طی کنند.

نامزد این برنامه در انتاریو - در صورت عدم ارزیابی آماده عملی- باید شهروند کانادا یا مقیم دائم باشد، آزمون‌های صلاحیتی شورای پزشکی کانادا را بگذراند، نتایج خوبی در آزمون زبان انگلیسی داشته باشد و دارای یک سال فعالیت پزشکی فعال در کانادا با تجربه‌ی بالینی مرتبط و تایید شده توسط سه مرجع باشد. تخمین زده می‌شود که هر یک از آزمون‌ها و همچنین آموزش‌های مطرح‌شده دست کم ۱۰ هزار دلار هزینه داشته باشد.

پزشکان خارجی همچنین باید یک برنامه رزیدنتی پزشکی را در یکی از ۱۷ دانشگاه کانادا بگذرانند، درست مانند تمام فارغ‌التحصیلان جدید، صرف نظر از اینکه چند سال در کشور خود کار کرده‌اند.

نامزدهای موفق پس از اتمام دوره متعهد به آن چه «بازگشت خدمت» (return of service) نامیده می‌شود، می‌پذیرند که به مدت پنج سال در بخش واجد شرایط انتاریو، معمولا در یک منطقه روستایی، طبابت کنند - مرحله‌ای که فارغ‌التحصیلان کانادایی مجبور به گذراندن آن نیستند.

در این میان، جریمه‌هایی وجود دارد که می‌تواند تا صدها هزار دلار برای کسانی که بسته به تخصص خود بازگشت خدمت را کامل نکرده‌اند، لحاظ شود.

در نهایت هم هیچ تضمینی وجود ندارد که هر یک از این اقدامات منجر به گرفتن شغل شود.

بر این پایه، اکثر پزشکان خارجی برای حمایت از خانواده‌های خود در مشاغلی با حداقل دستمزد در زمینه‌های مرتبط با سلامتی کار می‌کنند.

افشین مهر از انجمن بین‌المللی پزشکان و جراحان انتاریو می‌گوید که آنها خسته‌اند و تنها برای گذران حداقل‌های زندگی‌ و پرداخت هزینه‌های آزمون‌ها شب و روز کار می‌کنند.

مهر پزشکان خارجی را در زمینه‌ی فرآیند صدور مجوز راهنمایی و حمایت می‌کند.

او می‌افزاید که موانع پیچیده و چند لایه‌اند. در سیستم تبعیض وجود دارد. دانش‌آموختگان کانادایی مراحل کمتری را طی می‌کنند و کرسی‌های بیشتری در برنامه‌های آموزشی رزیدنتی دارند. ما نمی‌دانیم چه معیارهایی برای تعیین این که کدام نامزد به مصاحبه دعوت می‌شود وجود دارد. نامزدها نگران‌اند که بر پایه‌ی کشور محل تحصیل خود نسبت به آنها تبعیض روا داشته شود.

داده‌های نشانگر آن است که حدود ۲۵ درصد مهاجران از خاورمیانه و آفریقا معیارهای دوره‌ی رزیدنتی را برآورده می‌کنند و در برابر از اروپا و آمریکای شمالی ۶۰ درصد. و  بر این پایه، اختلاف فرصت بین فارغ‌التحصیلان پزشکی بین‌المللی و فارغ‌التحصیلان کانادایی مسئله‌ای بزرگ است.

داده‌ها نشانگر آن است که در سال گذشته، در مجموع، ۱۳۲۲ فارغ‌التحصیل بین‌المللی پزشکی برای برنامه‌های رزیدنتی کانادا درخواست داده و ۴۳۹ نفر پذیرفته شده‌اند. در همین حال، از ۲۹۵۳ فارغ‌التحصیل پزشکی کانادایی که برای رزیدنتی اقدام کرده بودند، ۲۸۴۴ نفر پذیرفته شدند.

در کل فارغ‌التحصیلان بین‌المللی پزشکی فقط مجاز به درخواست در رشته‌های خاص در برنامه‌های رزیدنتی هستند و سهمیه بسیار کمتری نسبت به فارغ‌التحصیلان کانادایی دارند.

سختی‌های پزشکان ایرانی

مریم عجمی، پزشک ۴۰ ساله ایرانی، در میانه‌ی راه است. او در ایران پزشک گوش و حلق و بینی بود، اما اکنون در یک کلینیک در اتاوا در سمت مدیر زیبایی پزشکی کار می‌کند، آن هم فقط برای گذران زندگی. او چهار سال گذشته را درگیر آزمون‌های صلاحیت پزشکی بوده و در این راه ۸۰۰۰ دلار هم پرداخت کرده است.

دکتر عجمی می‌گوید که همه‌ی این‌ها بسیار خسته‌کننده است. سیستم انرژی‌تان را می‌گیرد و امیدتان را ناامید می‌کند. وقتی از پزشکان آموزش‌دیده استفاده نمی‌شود، پتانسیل بزرگی از میان می‌رود.

کمبود روزافزون پزشک

طبق برآورد کالج پزشکان خانواده انتاریو، سه میلیون انتاریویی، یا به بیان دیگر از هر پنج نفر یک نفر، ممکن است تا سال ۲۰۲۵ پزشک خانواده نداشته باشند.

به گفته این کالج، زمانی که همه‌گیری شیوع پیدا کرد، حدود ۱.۸ میلیون نفر در استان پزشک خانواده نداشتند.

منبع: وب‌سایت شبکه خبری تورنتواستار