ایران در جایگاه یکم یا هشتم مهاجرفرست به کانادا؟

محمد عظیم‌نیا

بنابر آمار اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا که به تازگی منتشر شده است در سال ۲۰۲۲، بیش از ۴۳۰ هزار نفر مجوز اقامت دائم در این کشور گرفته‌اند. این اداره، افزون بر آمار فوق، آمار ۱۰ کشور اول مهاجرفرست به کانادا در این سال را اعلام کرده است؛ ایران جایگاه هشتم را دارد و هند و سوریه، به ترتيب، در جایگاه اول و آخر هستند.

اگر این داده‌های خام از کشورهای مهاجرفرست به کانادا از چند جنبه مختلف تحلیل شود در پایان، روشن خواهد شد که در آمار تحلیلی دریافت‌کنندگان مجوز اقامت دائم در کانادا، ایران جایگاه اول را دارد. ادامه این مقاله، چگونگی صعود ایران به این جایگاه را نشان خواهد داد.

نخستین و شاید مهم‌ترین جنبه تحلیل آمار ۱۰ کشور اول مهاجرفرست به کانادا در ۲۰۲۲، این باشد که نسبت مهاجران هر يک از این ۱۰ کشور در ازای جمعیت آن (در سال ۲۰۲۱)، محاسبه و مقایسه شود. جدول زیر نتیجه این مقایسه را نشان می‌دهد. این نسبت از ۶۰۰ تا ۲۳ نفر مهاجر به ازای یک میلیون نفر جمعیت کشور موردبررسی نوسان دارد. بالاترین و پایین‌ترین این نسبت به ترتیب، به افغانستان و چین تعلق دارد و نسبت ۱۲۵ نفر به ازای یک میلیون نفر، به ایران. به‌این‌ترتیب، ایران از جایگاه هشتم در جدول اولیه ۱۰ کشور اول مهاجرفرست به کانادا، به جایگاه پنجم در جدول جدید صعود می‌کند.

در جنبه دوم تحليل، اگر زبان رسمی کشورهای مهاجرفرست را دخالت دهیم فرانسویان فرانسوی‌زبان و فیلیپینی‌های انگلیسی‌زبان،‌ شانس بهتری برای پذیرش درخواست اقامت دائم در کانادا داشته‌اند. به‌عبارت‌دیگر، به احتمال بسیار زیاد، ایالت‌های مختلف کانادا، متقاضیان مهاجرت از این دو کشور را بر متقاضیان ایرانی، اولویت داده و می‌دهند. افزون بر این، درحالی‌که فرانسه و فیلیپین روابط سیاسی با کانادا دارند قطع روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و کانادا، بی‌گمان تأثیر منفی بر سیاست‌های دولت فدرال و دولت‌های استانی کانادا در قبال درخواست‌های متقاضیان ایرانی برای اقامت دائم در این کشور گذاشته است و می‌گذارد. با این توضیحات که به معنای ضرورت دخالت دادن سهم عامل زبان رسمی و روابط سیاسی کشورهای مهاجرفرست به کانادا، در تحليل آماری شمار مهاجران این کشورهاست. ایران، از کشورهای فرانسه و فیلیپین جلو می‌زند و از جایگاه پنجم به جایگاه سوم می‌رسد.

بنابر آمار منتشرشده توسط اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا، در سال ۲۰۲۲، کشورهای افغانستان و سوریه جای برزیل و کره‌ جنوبی در جدول مربوط به ۱۰ کشور اول در سال ۲۰۲۱ را گرفته‌اند. به نظر می‌رسد این رخداد تا حد زیادی به دلیل سیاست‌های ترجیحی دولت کانادا در قبال مهاجران افغان و سوری در سال ۲۰۲۲ بوده است. به‌عبارت‌دیگر، اگر بپذیریم که این‌گونه مهاجران، بیشتر بنابر ملاحظات انسان دوستانه یا غیراقتصادی، توانسته‌اند مجوز اقامت دائم بگیرند در رتبه‌بندی ۱۰ کشور اول در شمار مهاجران اقتصادی به کانادا، ایران از افغانستان و سوریه جلو خواهد زد. به‌این‌ترتیب، ایران از جایگاه سوم به جایگاه اول در کشورهای مهاجرفرست به کانادا در سال ۲۰۲۲ صعود می‌کند.

چه خوب می‌شد دولت فدرال کانادا، آمار متقاضیان انواع مجوز اقامت دائم در کانادا؛ شامل اقامت دائم از طریق مهاجرت و پناهندگی را منتشر می‌کرد تا روشن شود کدام کشور در رتبه اول متقاضیان مهاجرت اقتصادی و متقاضیان پناهندگی است. با توجه به تحلیل بالا، به نظر می‌رسد ایران؛ اگرنه رتبه اول باشد دست‌کم، یکی از سه کشور اول باشد.

نتیجه‌گیری

اکنون‌که اعتراضات مردمی در ایران به صخره سخت سرکوب توسط رژیم حاکم ، برخورده است انتظار می‌رود دولت فدرال و دولت‌های استانی کانادا،‌ دست‌کم در سال میلادی جاری؛ یعنی ۲۰۲۳ سیاست‌های ترجیحی مشخصی را برای حمایت از ایرانیان متقاضی مهاجرت اقتصادی و پناهندگی به کانادا اعلام و اجرا کنند. اگر اعتراضات مردمی در ایران به نتیجه مطلوب؛ یعنی سرنگونی رژیم سرکوبگر حاکم برسد بی‌گمان،‌ درخواست ایرانیان برای اشکال مختلف تقاضای اقامت دائم در کانادا، فروکش خواهد کرد. این رویداد، هم برای جامعه ایران هم برای نظام پذیرش مهاجران و پناهندگان به کانادا، پیامدهای مثبت خواهد داشت.