آیا جبهه‌ای در سمت چپ طیف سیاسی ایران شکل می‌گیرد؟

تنها پنج‌روز از نشست «آینده جنبش دموکراسی ایران» در دانشگاه جورج تاونِ واشنگتن و اعلام تدوین «منشور مشترکی منبعث از خواست فعالان داخل کشور» در آینده نزدیک، گذشته بود که ۱۹ تشکل مستقل صنفی و مدنی در داخل ایران منشوری تحت عنوان «منشور مطالبات حداقلی» را تدوین و منتشر کردند. در این منشور ضمن توصیف وضعیت ایرانِ امروز و بحران‌های همه‌جانبه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، بر عدم چشم‌انداز روشن بر اساس «چهارچوب سیاسی موجود» تأکید می‌کند. شرایط را ضدانسانی و ویرانگر می‌خواند و خیزش اعتراضی مردم ایران را علیه زن‌ستیزی و تبعیض جنسیتی، ناامنی پایان‌ناپذیر اقتصادی، بردگی نیروی کار، فقر و فلاکت و ستم طبقاتی، ستم ملی و مذهبی، و انقلابی می‌داند که از کم‌سابقه‌ترین حمایت‌های بین‌المللی برخوردار است. تدوین‌کنندگان این منشور، خواسته مردم را پایان‌دادن به «هرگونه قدرت از بالا پایان» می‌داند و به «استبدادهای مذهبی و غیرمذهبی که در طول بیش از یک قرن گذشته، بر عموم مردم ایران تحمیل شده» اشاره می‌کند. در نهایت هم ۱۲ خواسته حداقلی مطرح می‌شود که به باور آن‌ها «به‌فوریت» قابل‌تحقق و اجراست. در پرونده پیش رو ضمن پرداختن به جزئیات «منشور مطالبات حداقلی»، بررسی تشکلات امضاکننده (تا جایی که اطلاعات از آن‌ها وجود داشت) واکنش‌ها به این منشور، بد ندیدیم به خود کلمه «منشور» و معنای آن هم گریزی بزنیم.

مطالبات در منشور «مطالبات حداقلی تشکل‌های مستقل صنفی و مدنی ایران»

۱. آزادی فوری و بی‌قید و شرط همه زندانیان سیاسی، منع جرم انگاری فعالیت سیاسی و صنفی و مدنی و محاکمه علنی آمرین و عاملین سرکوب اعتراضات مردمی.

۲. آزادی بی‌قیدوشرط عقیده، بیان و اندیشه، مطبوعات، تحزب، تشکل‌های محلی و سراسری صنفی و مردمی، اجتماعات، اعتصاب، راهپیمایی، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های صوتی و تصویری.

۳. لغو فوری صدور و اجرای هر نوع مجازات مرگ، اعدام، قصاص و ممنوعیت هر قسم شکنجه روحی و جسمی.

۴. اعلام بلادرنگ برابری کامل حقوق زنان با مردان در تمامی عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و خانوادگی، امحا و لغو بی‌قید و شرط قوانین و فرم‌های تبعیض آمیزعلیه تعلقات و گرایشهای جنسی و جنسیتی، به رسمیت شناختن جامعه‌ی رنگین کمانیِ «ال‌جی‌بی‌تی‌کیوآی‌ای‌پلاس»، جرم‌زدایی از همه تعلقات و گرایشات جنسیتی و پای‌بندی بدون قید و شرط به تمامی حقوق زنان بر بدن و سرنوشت خود و جلوگیری از اعمال کنترل مردسالارانه.

۵. مذهب امر خصوصی افراد است و نباید در مقدرات و قوانین سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور دخالت و حضور داشته باشد.

۶. تأمین ایمنی کار، امنیت شغلی و افزایش فوری حقوق کارگران، معلمان، کارمندان و همه زحمتکشان شاغل و بازنشسته با حضور و دخالت و توافق نماینده‌های منتخب تشکل‌های مستقل و سراسری آنان.

۷. امحا قوانین و هرگونه نگرش مبتنی بر تبعیض و ستم ملی و مذهبی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب حمایتی و توزیع عادلانه و برابر امکانات دولتی برای رشد فرهنگ و هنر در همه مناطق کشور و فراهم کردن تسهیلات لازم و برابر برای یادگیری و آموزش همه زبان‌های رایج در جامعه.

۸.  برچیده‌شدن ارگان‌های سرکوب، محدودکردن اختیارات دولت و دخالت مستقیم و دائمی مردم در اداره امور کشور از طریق شوراهای محلی و سراسری. عزل هر مقام دولتی و غیردولتی توسط انتخاب‌کنندگان در هرزمانی باید جزو حقوق بنیادین انتخاب‌کنندگان باشد.

۹. مصادره اموال همه اشخاص حقیقی و حقوقی و نهادهای دولتی و شبه‌دولتی و خصوصی که با غارت مستقیم و یا رانت حکومتی، اموال و ثروت‌های اجتماعی مردم ایران را به یغما برده‌اند. ثروت حاصل از این مصادره‌ها، باید به‌فوریت صرف مدرن‌سازی و بازسازی آموزش‌وپرورش، صندوق‌های بازنشستگی، محیط‌زیست و نیازهای مناطق و اقشاری از مردم ایران شود که در دو حکومت جمهوری اسلامی و رژیم سلطنتی محروم و از امکانات کم‌تری برخوردار بوده‌اند.

۱۰. پایان دادن به تخریب‌های زیست محیطی، اجرای سیاست‌های بنیادین برای احیای زیرساخت‌های زیست محیطی که در طول یک‌صد سال گذشته تخریب شده‌اند و مشاع و عمومی کردن آن بخش‌هایی از طبیعت، (همچون مراتع، سواحل، جنگل‌ها و کوهپایه‌ها) که در قالب خصوصی‌سازی حق عمومی مردم نسبت به آن‌ها سلب شده است.

۱۱. ممنوعیت کار کودکان و تأمین زندگی و آموزش آنان جدای از موقعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده. ایجاد رفاه همگانی از طریق بیمه بیکاری و تأمین اجتماعی قدرتمند برای همه افراد دارای سن قانونی آماده‌به‌کار و یا فاقد توانایی کار. رایگان‌سازی آموزش‌وپرورش و بهداشت و درمان برای همه مردم.

۱۲. عادی‌سازی روابط خارجی در بالاترین سطوح با همه کشورهای جهان بر مبنای روابطی عادلانه و احترام متقابل، ممنوعیت دستیابی به سلاح اتمی و تلاش برای صلح جهانی.

 

امضاکنندگان چه تشکلات و اصنافی هستند؟

بعد از نشست دانشگاه جورج‌تاون، آن هم بعد از گذشت ماه‌ها از خیزش مردم، موج تازه‌ای از بحث‌ها و تبادل نظرها در رسانه‌ها و فضای مجازی در گرفت که می‌توان گفت، دو مورد در آن پررنگ‌تر بود. یک: بحث میان منتقدان و طرف‌داران نظام پادشاهی که به دلیل حضور «رضا پهلوی» بالاتر گرفت و هشتگ‌هایی مانند «به عقب باز نمی‌گردیم»، «رضا پهلوی»، «جاوید شاه»، «مرگ بر سه فاسد ملا چپی مجاهد»، بیشتر شد. مورد دیگر مربوط به گروهی بود که جای خالی جبهه داخلی مبارزه با جمهوری اسلامی را در این میان کم‌رنگ و خالی می‌دید و منتظر و مشتاق حرکتی از درون ایران بود؛ همچنین اهمیت آن را در حضور نهادها و نه افراد می‌دانستند.

انتشار «منشور مطالبات حداقلی» در این فضا، زمینه تبادل و برخورد عقاید و گرایش‌ها و باورها را بیشتر کرد؛ اما آنچه که در مورد این منشور بیش از همه مورد بحث قرار گرفت، نه «مطالبات» مطرح شده - که بیش از ۴۳ سال است با پوست‌واستخوان لمس می‌شود- که اسامی انجمن‌ها و تشکلات امضاکننده بود که برخی کاملاً شناخته شده و برخی دیگر نام و نشان چندانی نداشتند تا جایی که فضای تمسخر این گروه‌ها به وجود آمد. درحالی‌که در این سال‌ها «برخی» از آن‌ها بی‌نام‌ونشان اما پرهزینه -از بازداشت تا اخراج و زندان- فعالیت کرده بودند.

البته درنظرگرفتن این نکته هم بد نیست که «جمهوری اسلامی در این سال‌ها با نهادهای مدنی و اجتماعی و شوراها و گروه‌های دانشجویی و خیریه و حتی گروه‌های خیلی کوچک، برخورد قهری و سرکوب‌گرایانه داشته است» و این می‌تواند به تحلیل فضای موجود کمک کنند.

این مورد را هم اضافه کنیم که میزان اطلاعات داده شده درباره این امضاکنندگان به‌اندازه‌ای بود که در فضای مجازی، سایت‌ها و… موجود بود.

 

• شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران

تاریخ تشکیل: ۱۳۷۷

اطلاعات بر اساس سایت شورا:

مجمعی است از تشکل‌های صنفی معلمان و کارکنان وزارت آموزش‌وپرورش در سراسر ایران

در اساسنامه‌اش خود را مجمعی صنفی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی معرفی کرده

هدف: ایجاد هماهنگی، انسجام و وحدت رویه در کلیه فعالیت‌های تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران

ریاست دوره‌ای شورا به‌صورت چرخشی و بر عهده یکی از تشکل‌هاست

این تشکل فرد را به نام عضو شورا نمی‌پذیرد، بلکه تشکل‌ها را به عضویت می‌پذیرد.

از پذیرفتن احزاب و تشکل‌های سیاسی به نام عضو شورا پرهیز می‌کند.

نکته: در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد به دلیل سرکوب شدید فعالیت‌ها غیررسمی شد.

 

شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت

سایت مستقل و صفحه توییتر ندارد

اعلام مخالفت با کمپین «وکالت سیاسی»

موافق اعتصابات سراسری

 

شورای بازنشستگان ایران

هدف پیشبرد مطالبه‌گری بازنشستگان کانال تلگرام دارد (تعداد ۲۴۲۰۰۰ عضو و میانگین بازدید بالای ۲۰۰)

 

 

شورای دانش‌آموزان آزاداندیش ایران

اعلام موجودیت: ۲۶-نوامبر-۲۰۲۲

تهیه یک مانیفست ۱۷ بندی و اعتراض به وضعیت موجود، سیاست جمهوری اسلامی و برخورد و کشتار دانش‌آموزان و…

 

شورای بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی (بستا)

کانال تلگرام با ۱۶۳ مشترک (پست‌ها بالای ۷۰۰ بازدید دارند)

 

اتحادیه آزاد کارگران ایران

اعلام موجودیت: ۲۰۰۶

نام پیشین: اتحادیه سراسری کارگران اخراجی و بیکار

اعضا: کارگران قرارداد موقت و دائمی از تمامی بخش‌های تولیدی و خدماتی و صنعتی و کارگران اخراجی و بیکار

اهداف: رسیدن تمامی کارگران ایران به خواسته‌هایشان و حصول یک زندگی انسانی مطابق با استانداردها و پیشرفت‌های امروزی بشر برای طبقه کارگر

متشکل کردن کارگران رشته‌های مختلف تولیدی و مبارزات آنان برای رسیدن به مطالبات

رهبران این اتحادیه از جمله جعفر عظیم‌زاده، شاپور احسانی راد، پروین محمدی، جمیل محمدی و جوانمیر مرادی، تاکنون بارها از سوی مقامات امنیتی به‌خاطر فعالیت‌های صنفی بازداشت و احضار شده‌اند.

پایگاه خبری این تشکل کارگری بارها فیلتر شده یکی از چهار تشکل کارگری صادرکننده منشور «مطالبات حداقلی کارگران ایران» (۲۰۱۰)

سایت، توییتر، تلگرام، فیسبوک، یوتیوب دارد

 

اتحادیه تشکل‌های دانشجویی دانشجویان متحد

دانشجویان متحد؛ خود را به‌عنوان جریانی مستقل، متکثر و پویا در چهارچوب «سیاست مردمی» راهبرد خود را مبارزه همگانی برای آزادی می‌داند.

اخبار مربوط به دانشجویان را پوشش می‌دهد و در خیزش اخیر اخبار تجمعات، دستگیری‌ها و… را پوشش و منبع سایت‌های خبری بود.

نکته: در این منشور کلمه «اسلامی» از عنوان اصلی این اتحادیه حذف شده

کانال تلگرام، اینستا و توییتر دارد.

(تلگرام ۱۷ هزار و ۳۳۷ دنبال‌کننده با بازدیدهای بالای ۲ هزار- اینستاگرام ۶ هزار و ۶۱۰ دنبال‌کننده و بازدید بالای ۲۰۰ نفر و در توییتر ۳ هزار و ۴۷ دنبال‌کننده)

 

اتحاد بازنشستگان

مطالبات صنفی بازنشستگان را بازتاب می‌دهد و نگاهی به سایر جنبش‌های اجتماعی دارد

کانال تلگرام دارد (۲ هزار و ۳۴۷ عضو – بازدید بالای ۱۰۰ نفر)

 

کانون مدافعان حقوق بشر

اعلام موجودیت: ۲۰۰۲

مؤسسین: شیرین عبادی، محمدعلی دادخواه، محمد سیف‌زاده، محمد شریف و عبدالفتاح سلطانی (پنج وکیل دادگستری)

فعالیت‌های اصلی:

دفاع رایگان از متهمان عقیدتی - سیاسی

حمایت از خانواده زندانیان عقیدتی - سیاسی

تنظیم و انتشار گزارش فصلی و سالانه وضعیت حقوق بشر در ایران

ایجاد نهادهای مردمی حقوق بشری

سایت و کانال تلگرام دارد

 

نکته‌ها:

این کانون بر این اعتقاد است که طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی هیچ تشکل حقوق بشری، سیاسی یا صنفی نیاز به ثبت و اخذ مجوز از مراجع دولتی ایران ندارد، اما برای اثبات حس نیت خود با تمکین به مقرراتی که آن‌ها را خلاف موازین حقوقی می‌دانست، از وزارت کشور درخواست ثبت نمود. پس از طی مدتی نزدیک به دو سال بالاخره در کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب، در سال ۱۳۸۴ تأسیس کانون به تصویب رسید، اما وزارت کشور از صدور پروانه فعالیت خودداری کرد.

چهار نفر از مؤسسین در همان ابتدا، به علت دفاع از پرونده‌های متهمان سیاسی - عقیدتی با محکومیت‌های حبس روبرو شدند؛ اما در مرحله تجدیدنظر، مجازات حبس دو نفر تبدیل به جزای نقدی اما عبدالفتاح سلطانی و محمدعلی دادخواه زندانی شدند. بر همین مبنا جلسات هفتگی کانون مدافعان حقوق بشر ابتدا در طبقه همکف کانون وکلا و سپس در سالن ملاقات زندان اوین تشکیل می‌شد.

پس از استعفای محمد شریف، مجیدپور استاد و بعد از استعفای ایشان، نرگس محمدی عضو اصلی شورای‌عالی نظارت شد.

برنده جایزه حقوق بشر (۲۰۰۳)

 

سندیکای کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه

اعلام موجودیت اول: ۱۹۷۴

اعلام موجودیت بعد از انقلاب: ۲۰۰۸

سندیکای کارگران کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه یک سازمان کارگری ایرانی است که در سال ۱۳۵۳ شمسی تأسیس شد و اعضای آن کارگران شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه بودند.

سال (۲۰۰۷) حدود ۲۵۰۰ نفر از کارگران نیشکر هفت‌تپه در نامه‌ای به مدیرکل اداره کار استان خوزستان خواستار بازگشایی سندیکای خود شدند که سال‌ها پیش تأسیس شده بود، اما این مسئله در شورای تأمین استان خوزستان به‌عنوان مسئله امنیتی بررسی شد و کسانی که نامه را تحت عنوان هیئت بازگشایی سندیکا امضا کرده بودند، بازداشت شدند. بااین‌وجود، هیئت بازگشایی این سندیکا سال ۲۰۰۸ به‌صورت علنی اعلام موجودیت کردند و علی‌رغم مخالفت‌ها و ممانعت‌های فراوان وزارت کار و هشدارهای وزارت اطلاعات به فعالان کارگری به طور رسمی این سندیکا بازگشایی شد.

رئیس و چهار عضو هیئت‌مدیره سندیکا در دادگاه انقلاب به اتهام تبلیغ علیه نظام محاکمه، محکوم به حبس و محرومیت از حضور در تمامی فعالیت‌ها و انتخابات صنفی کارگران شدند.

در سال‌های ۲۰۱۷.۲۰۱۸ تجمع‌های بسیاری توسط کارگران معترض مجتمع هفت‌تپه برای رسیدگی به مطالبات صنفی‌شان تشکیل شد که منجر به دستگیری و زندانی‌شدن افراد از جمله اسماعیل بخشی نماینده کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه شد.

سندیکای کارگران کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه یکی از چهار تشکل کارگری بود که در ۱۰ فوریه ۲۰۱۰، بیانیه‌ای موسوم به «منشور مطالبات حداقلی کارگران ایران» را صادر کردند.

کانال اینستاگرام و تلگرام دارند

 

سندیکای نقاشان استان البرز

تأسیس: ۲۰۱۴

اطلاعات درباره این سندیکا بسیار محدود است.

از تشکل‌های مستقل کارگری است.

نام این سندیکا در بسیاری از بیانیه‌های سال‌های اخیر بوده که بازداشت، زندانی و سرکوب مردم را محکوم می‌کردند. همچنین در فراخوان‌های بسیاری شرکت و یا شروع‌کننده بوده است، مانند: فراخوان در دفاع از کارگران هفت‌تپه، فراخوان برای تشکیل شوراهای کارگری مستقل از دولت

واله زمانی از اعضای این سندیکا در تاریخ ۳۰-می امسال با اتهام «همکاری در دسیسه جاسوسی» توسط مأموران وزارت اطلاعات، بازداشت و ۲۸- آگوست آزاد شد.

انتشار بیانیه‌ای با عنوان «ما کارگران خواهان ۴ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان حقوق هستیم.» (۲۰۱۷)

صفحه فیسبوک دارند.

 

کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل‌های کارگری

تشکل مستقل مدنی

اعضای این تشکل کارگری سال ۲۰۱۲ برای برگزاری نشست مجمع سالیانه خود به مقامات مسئول نامه فرستاده و درخواست مکانی برای برگزاری نشست کردند؛ اما با مخالفت مواجه شدند. به همین دلیل اعضای کمیته هماهنگی در منزلی در کرج نشست سالیانه‌شان را برگزار کردند. مأموران امنیتی مسلحانه و با شلیک تیر هوایی به آن مکان حمله و با ضرب و شتم شدید حدود شصت تن از فعالین کارگری حاضر در نشست را بازداشت می‌کنند.

تلگرام دارند و اخبار دستگیری‌ها و فراخوان‌های اعتراضی کارگران و… را پوشش می‌دهد.

 

کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری ایران

کانال تلگرام دارند و اخبار روز، اخبار تشکل‌ها، دستگیری‌ها و فراخوان‌های اعتراضی، دادگاه‌ها و… را پوشش می‌دهند.

 

خانه فرهنگیان ایران (خافا)

در شبکه‌های مجازی اخبار فرهنگیان و دانش‌آموزان پوشش داده شده.

ثبت دادخواست در کارزار نت برای توقف فوری احضار فعالان صنفی معلمان

مختومه شدن تمامی پرونده‌های قضایی معلمان

حمایت از تجمعات سراسری

فراخوان شکایت از یوسف نوری، وزیر آموزش‌وپرورش

اینستاگرام، تلگرام و توییتر دارد. (توییتر ۶۰ عضو و تلگرام ۱۹۱۰ عضو با بازدید بالای ۵۰۰ تا ۲۰۰۰)

 

بیدارزنی

شروع فعالیت: زمستان ۲۰۰۹

رسانه‌ای گروهی از کنشگران حقوق زنان است که در زمینه‌ی ارتقا آگاهی جامعه نسبت به برابری جنسیتی و احقاق حقوق زنان فعالیت می‌کنند. هدف اصلی بیدارزنی «ارتقا آگاهی جامعه نسبت به برابری جنسیتی و احقاق حقوق زنان» است.

نام پیشین: «تا قانون خانواده برابر»

علت تغییر نام: در بهار ۲۰۱۴، تحریریه این تارنما، پس از پنج سال، تصمیم به تغییر نام «تا قانون خانواده برابر» -که بیانگر تمام اهداف این گروه نبود - به «بیدارزنی» گرفت.

اهداف:

ترویج برابری و عدالت جنسیتی در نهادهای «قانون»، «خانواده»، «اشتغال»، «آموزش» و «سلامت»

ارتقا آگاهی در زمینه قوانین تبعیض‌آمیز جنسیتی در ایران و لزوم تغییر آن

ارتقا آگاهی در زمینه خشونت علیه زنان و ترویج راهکارهای مقابله با آن

ارتقا آگاهی در زمینه‌ی آسیب‌های اجتماعی زنان و راهکارهای مقابله با آن

ارتقا آگاهی در زمینه‌ی سلامت و حقوق جنسی و باروری

معرفی و ترویج نظریه‌های فمینیستی

اینستاگرام (۳۲ هزار و ۹۰۰ دنبال‌کننده)

کانال تلگرام (۳۵۹۹ عضو - بالای ۸۰۰ بازدید)

توییتر (۱۲۴۸۸ دنبال‌کننده)

کانال یوتیوب دارد

 

انجمن ندای زنان ایران

انجمن غیردولتی

هدف: توانمندسازی زنان - حمایت از حقوق زنان و کارگران در ایران - سوادآموزی زنان

اعضای این انجمن به دلیل کشف حجاب و اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام، هریک به ۳ سال و ۸ ماه سال زندان محکوم و راهی اوین شدند. (۲۰۱۹)

اینستاگرام (۱۶ هزار و ۹۰۰ دنبال‌کننده)

فیس‌بوک

توییتر (صفحه غیرفعال)

کانال تلگرام (۱۶۸۸ عضو - میانگین بازدید ۷۰)

 

صدای مستقل کارگران گروه ملی فولاد اهواز

کانال تلگرام (۳۴۱ عضو - میانگین بازدید بالای ۲۰۰)

اینستاگرام (۳۴۱۸ دنبال‌کننده)

 

انجمن صنفی کارگران برق و فلز کرمانشاه

کانال تلگرام (۴۱ عضو و میانگین بازدید بالای ۳۰)

وبلاگ (۲۰۱۷-۲۰۱۹)

 

تشکل دانشجویان پیشرو

اعلام موجودیت: نوامبر ۲۰۱۹

نحوه فعالیت: مخفیانه

در بخشی از پیام دبیر تشکل بعد از خیزش مردم (دسامبر-۲۰۲۲) می‌خوانیم: «دیگر تعطیلی دانشگاه و مدرسه نجاتتان نمی‌دهد. انقلاب در ایران تنها راه چاره برای داشتن حتی حداقل‌های زندگی است. به دلیل نبود توازن قوای مناسب سیاسی بین دانشجویان و حکومت سال ۹۸ نتوانستیم اقدامات سراسری دانشجویی را سازمان دهیم، اما حالا تمام موانع را کنار زدیم و جنبش دانشجویی را در مرکز تحولات سیاسی جامعه قرار دادیم.»

کانال تلگرام (۴۵۹۵ عضو و میانگین بازدید بالای ۵۰۰)

اینستاگرام دارد

 

منشور چیست؟ از فرمانِ شاهی مهر ناکرده تا منشور مطالبات حداقلی در لغت‌نامه دهخدا، برای معنای کلمه «منشور» آمده است: فرمان، فرمان شاهی مهر ناکرده، فرمان پادشاهی در لطف و عنایت فرمانی سرگشاده. یکی از شاعرانی هم که (گویا) به این کلمه ارادت خاصی داشته است، شاعر حماسی سرا، جناب فردوسی بوده است. «نبشتند منشور بر پرنیان/به رسم بزرگان و فر کیان» یا «بپیچید و اندیشه را دور داشت/ به مردی ز خورشید منشور داشت.» و البته شاعر دیگری که کلمه «منشور» در شعرهایش بوده، «فرخی یزدی»، شاعر و روزنامه‌نگار آزادی‌خواه صدر مشروطیت بود که در زندان قصر - در دوره پهلوی اول- به دست پزشک احمدی در زندان قصر کشته شد. «خلعت شاهی و منشور فرستد بر تو/ تا شود دشمن تو کور و بداندیش تو کر» با این توصیفات «منشور» حقوقی بوده است که از سوی کسی که «اقتدار» دارد و در موقعیت بالاتری است به دیگران داده می‌شده است. در ذهن ما ایرانیان هم کلمه منشور پیوند محکمی خورده با منشور کورش که اولین منشور حقوق بشری در جهان شناخته می‌شود و به هر شش زبان رسمی سازمان ملل ترجمه شده است.