.webp)
توضیح «هفته»: بخش دیدگاه نظر شخصی نویسندگان است. انتشار آنها به معنای تایید یا رد آن دیدگاه نیست.
این هفته «دانشکده روابط بین‌الملل و انجمن فرهنگ ایرانی دانشگاه جورج تاون» در برنامه‌ای با اجرای کریم سجادپور پژوهشگر «بنیاد کارنگی»، میزبان طیف گسترده‌ای از اپوزیسیون خارج‌نشین بود تا برنامه «ائتلاف علیه جمهوری اسلامی» را پیش ببرند. رضا پهلوی، حامد اسماعیلیون، مسیح علی‌نژاد و نازنین بنیادی به صورت حضوری مهمان نشست بودند و شیرین عبادی، عبدالله مهتدی، علی کریمی و گلشیفته فراهانی هم به صورت آنلاین سخنرانی کردند. این جمع هشت‌نفره به لحاظ مقبولیت عمومی در ایران، مهمترین گروه اپوزیسیون جمهوری اسلامی به شمار می‌روند که مدت کوتاهی گرد هم آمده‌اند و در همین مدت کوتاه نیز چندین پروژه مشترک را پیش برده‌اند.
پیش از این نیز با ابتکار علی کریمی، اکثر اعضای همین جمع توییت مشترکی با مضمون «سال ۲۰۲۳، سال همبستگی ایرانیان و تحق آزادی و عدالت در ایران» منتشر کرده بود که بازتاب زیادی داشت. جالب آنکه در بولتن محرمانه‌ای که توسط گروه بلک‌ریوارد افشا شد، خبری وجود داشت که گفته بود احتمال رونمایی از ائتلاف چند گروه اپوزیسیونی بسیار بالاست. این اتفاق در دی‌ماه ۱۴۰۱ با ائتلاف همین گروه هشت شکل گرفت و برنامه‌های مشترک آنها نیز یکی دو ماهی است ادامه دارد. نشست جرج‌تاون هم آخرین نشست این گروه بود.
در بیشتر رسانه‌های فارسی‌زبان، نشست دانشکده جرج تاون به عنوان یکی از مهمترین اقدامات اپوزیسیون بازتاب یافت. پلاتفرم‌های سلطنت‌‌خواهان در شبکه‌های اجتماعی، این تصور را پیش بردند که با برگزاری این نشست، کار جمهوری اسلامی رو به اتمام است. اما این تصور در دنیای حقیقی به‌گونه‌ای دیگر است. شاید بهتر آن باشد که برای تحلیل اثرگذاری این نشست از دو فاکتور استفاده کرد؛ اول میزان پوشش رسانه‌ای و دوم سخنانی که مطرح شد.
در میان رسانه‌های معتبر جهان تنها دو رسانه نشست جرج تاون را پوشش دادند. مهمترین رسانه «رویترز» بود که از آن به عنوان نشست چهره‌های مخالف خارج از کشور ایران و بحث درباره «راه‌های اتحاد اپوزیسیون پراکنده» در سالگرد انقلاب ۱۹۷۹ در ایران یاد کرد. رسانه دیگر یاهونیوز بود که نوشت: «اپوزیسیون مهاجر مدت‌هاست به دلیل درگیری‌های درونی بین جناح‌های مختلف خود، خوش‌نام نیست.»
به جز این دو گزارش تقریبا هیچ خبری در میان رسانه‌های معتبر جهان نبود. این یعنی به لحاظ فاکتور نخست (پوشش و گستردگی خبر) نشست جرج‌تاون نتوانسته بود جرقه خاصی برای مخاطبان سوژه ایجاد کند. در ایران هم نشست جرج‌تاون بازتاب خاصی نیافت و به جز یکی دو رسانه اصولگرا، خبری حتی از نقد نشست نبود!
از جنبه‌ای دیگر اگر سخنان حاضران را مرور کنیم، هیچ نکته بدیعی در همایش وجود نداشت و تقریبا تکرار تمام سخنانی بود که تا کنون مطرح شده بود. تمام حاضران از لزوم «اتحاد اپوزیسیون» در شرایط کنونی گفتند و اینکه همگی در حال کار روی «منشور همبستگی و سازماندهی برای ایران» به عنوان سند «گذار به یک نظام متکثر در پی یک انتخابات آزاد» هستند.
به جز این دو مسئله نکته دیگری وجود نداشت و بیش از آنکه فضا مبتنی بر واقعیات باشد، حاضران در فضایی احساسی با شور سخنرانی می‌کردند. این موضوع هم موضوعی تازه نبود و معمولا مسئله اصلی نشست جرج‌تاون و نشست‌های مشابه، «تلاش برای دسترسی به ائتلاف» است و نوعی نگاه «فیتیشیستی» در آن وجود دارد؛ تو گویی مشکل اصلی «ائتلاف» است و اگر مسئله ائتلاف حل شود، همه مشکلات حل خواهد شد، در حالی که مشکل اصلی، پاسخ به این سوال است که «اپوزیسیون جمهوری اسلامی در واقعیت چه وزنی در میان مردم ایران دارند؟» و مهمتر اینکه آنها تا اندازه حاضر به دادن هزینه هستند؟
واقعیت این است آنقدر که مقامات جمهوری اسلامی به اثرگذاری اپوزیسیون بها می‌دهند، در میان مردم چنین تصوری وجود ندارد. این جمله به معنای «عدم فعالیت اپوزیسیون» نیست بلکه در نقد آن وجه اپوزیسیون است که باید در «پیوند با مردم ایران» باشد اما متاسفانه گسست بزرگی که میان مردم ایران و اپوزیسیون خارج‌نشین وجود دارد، باعث شده فضایی شکل بگیرد که مردم داخل ایران اعتماد چندانی به نیروهای سیاسی خارج کشور نداشته باشند.
درپایان اینکه: بر خلاف انقلاب سال ۵۷ که عمده نیروهای اپوزیسیون از کنفدراسیون دانشجویان گرفته تا نیروهای حزبی و خود آیت‌الله خمینی همگی در خارج کشور اثرگذار بودند، در اعتراضات اخیر عمدتا نگاه خوش‌بینانه‌ای نسبت به کسانی که از خارج ایران، مردم را تشویق به حضور در اعتراضات و تجمعات خیابانی می‌کنند، وجود ندارد. بنابراین کمترین خواسته‌ای که می‌شد از نشست جرج‌تاون داشت، این بود که دست‌کم روی این نقاط ضعف دست بگذارند و درباره آن صحبت کنند، اما نه تنها چنین نشد، بلکه شادی و خوشحالی حاضران به نحوی بود که گویا هفته آینده قرار است جشن پیروزی انقلاب برگزار شود!
ارسال نظرات