یکی از آخرین اظهارنظرها در این‌باره مربوط به سخنان سخنگوی انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 است. حامد اسماعیلیون حدود دو هفته پیش و در آستانه انتخابات پارلمان کانادا به روزنامه Ottawa Citizen گفت: «از اینکه در این انتخابات از PS752 هیچ نامی برده نشد، ناامید هستیم.» او چند روز پیش نیز با اشاره به آزادی دو تبعه کانادایی از زندان چین، در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «پرونده پرواز PS752 حالا از مهم‌ترین پرونده‌های سیاست خارجی در کاناداست.»
خواسته راهپیمایان از کانادا
«باز شدن پرونده جنایی در مورد جنایت جمهوری اسلامی توسط پلیس فدرال کانادا»، «درخواست از دولت کانادا برای ایفای نقش رهبری در بین پنج کشور و به پایان بردن هرچه زودتر مذاکرات با جمهوری اسلامی» و «ایفای نقش جدی‌تر دولت کانادا در سازمان ایکائو و اعلام محکومیت اعمال جمهوری اسلامی در این کشتار دسته‌جمعی توسط اعضای شورای ایکائو» از جمله پیام‌هایی بود که حدود دو ماه پیش جمعی از ایرانی‌ها آن‌ها را روی پلاکاردهای خود نوشته بودند.
در این میان، رضا مریدی، نماینده سابق پارلمان استانی و از مقام‌های سابق دولت انتاریو هم در این برنامه گفت: «این اعتراض‌ها و پیگیری پرونده جانباختگان هواپیما اوکراینی در مجامع بین‌المللی تا بریایی عدالت ادامه خواهد داشت.» مایکل پارسا، نماینده ریچوندهیل در انتاریو نیز در سخنرانی کوتاهی از عملکرد جمهوری اسلامی انتقاد کرد و گفت: «ما در پرونده هواپیما اوکراینی تقاضای عدالت و راستی داریم و در این مسیر کنار خانواده جانباختگان قرار داریم.»
دولت کانادا قاطع‌تر عمل کند
سخنگوی انجمن خانواده جانباختگان پرواز، که همسر و دخترش را در پرواز پی‌اس ۷۵۲ از دست داده است، نیز در این راهپیمایی، لیستی از مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله روحانی، رئیسی ظریف، سلامی، شمخانی، علوی، باقری را اعلام کرد که «باید در این پرونده پاسخگو باشند و از سوی مجامع بین‌المللی مورد پیگرد قرار گیرند.» آقای اسماعیلیون همچنین خواستار «اقدام قاطع‌تر دولت کانادا در برابر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران» شد.
این سخنان درحالی بود که ۶۰۰ روز بعد از سرنگونی هواپیما دادسرای نظامی تهران در ابلاغیه‌ای برای شورای عالی امنیت ملی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شبکه یکپارچه پدافند، سیستم پدافند غیرعامل، نیروی هوافضای سپاه، سازمان هواپیمایی کشوری «قرار منع تعقیب» صادر کرد. موضوعی که واکنش انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس ۷۵۲ را به دنبال داشت. این انجمن با انتشار یک بیانیه‌ای و با اعتراض به قرار منع تعقیب برای «مقصرین و عاملان اصلی سرنگونی این پرواز»، اعلام کرد که تنها «یک دادگاه بی‌طرف بین‌المللی» صلاحیت رسیدگی به این «کشتار دسته‌جمعی» را داراست.
این انجمن نوشت: «گزارش مزبور عدم توجه رژیم جمهوری اسلامی را نسبت به جان انسان‌ها، قصور در بیان واقعیت‌ها، ناتوانی در اجرای عدالت و سرکوب خانواده‌های جانباختگان آشکار می‌کند.»
دلگرمی خانواده‌ها از تعهد دولت کانادا
در بخشی از این بیانیه، اعضای آن از «تعهد کانادا در پیگیری حقایق و عدالت اظهار دلگرمی کرده بودند»؛ از جمله امکان ارجاع پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری و فراخوان بین‌المللی برای پیگرد جمهوری اسلامی نسبت به رفتاری که به قتل عامدانه عزیزان آن‌ها منجر شده است.
پس از آن، سخنگوی این انجمن نیز در واکنش به این رای به «هفته» گفت: «ما امیدی نداریم عدالتی در جمهوری اسلامی محقق شود برای همین هم در راهپیمایی‌ها و برنامه‌های خود بر موضع برگزاری دادگاه عادلانه، منصف و بین‌المللی تاکید می‌کنیم.»
دیگر عضو این انجمن نیز در گفت‌وگو با «هفته» تاکید کرد که «لازم بود تا این پیگیری از داخل ایران انجام گیرد تا به کشورهای دخیل در این ماجرا و مجامع بین‌المللی نشان داده شود که حکم قضایی جمهوری اسلامی درباره این پرونده به نتیجه نخواهد رسید.»
|
در این‌باره بیشتر بخوانید:
|
پس از رای ایران، روند دادخواهی هموار می‌شود
آرمین مرتب که آروین، بردار و آیدا فرزانه، همسر برادرش را در این پرواز از دست داده است، افزود: «لازمه رسیدگی به این پرونده در مراجع بین‌المللی این بود که بررسی آن در داخل ایران به نتیجه نرسیده باشد که این اتفاق هم افتاده است از این بابت روند دادخواهی برای ما تا حدی هموارتر شده و حالا می‌توان به طور مستقل پیگیری کرد.»
چندی پس از این اظهارنظرها و در آستانه برگزاری انتخابات پارلمان کانادا، روزنامه Ottawa Citizen به سراغ آقای اسماعیلیون رفت و در ابتدای گزارش به این قضیه اشاره کرد که «خانواده‌های کشته‌شدگان در پرواز PS752 از رهبران سیاسی کانادا می‌خواهند برای جانباختگان بر فراز تهران توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به حقیقت و عدالت پایبند باشند.»
آقای اسماعیلیون نیز به اتاوا سیتیزن گفت: «مأیوس‌کننده است که در انتخابات کانادا هیچ اشاره‌ای به پرواز پی‌اس ۷۵۲ نشد. احساس می‌کنم ما را به حال خود رها کرده‌اند. این قضیه برای جامعه ایرانی‌کانادایی بسیار مهم است؛ صدها نفر از اعضای خانواده هنوز در تاریکی زندگی می‌کنند.»
رهبران احزاب کانادا پاسخی ندادند
به گفته او، انجمن خانواده‌های قربانیان این پرواز در طول مبارزات انتخاباتی کانادا «به تمام رهبران احزاب سیاسی نامه نوشت، اما هیچ پاسخ معناداری دریافت نکرد.»
چندی پیش نیز جواد سلیمانی، همسر الناز نبیئی، یکی از جانباختگان هواپیمای اوکراینی در همین رابطه به صدای آمریکا گفت: «اوایل خرداد ماه سال جاری، کشورهای مختلف از جمله کانادا، اوکراین، و پنج کشور دیگری که شهروندان خود را در سقوط این هواپیما از دست داده بودند، به جمهوری اسلامی هشدار دادند که باید در مدت دو ماه مسایل را شفاف‌سازی کند و آن فرصت به پایان رسیده است.»
حالا با برگزاری انتخابات پارلمان کانادا و روی کار آمدن دوباره دولت جاستین ترودو، تازه‌ترین اظهارنظر درباره پرونده هواپیمای اوکراینی مربوط به پست اخیر آقای اسماعیلیون است. سخنگوی انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 سه روز پیش با اشاره به بازگشت دو تبعه کانادایی از گروگان چین، در فیس‌بوک شخصی خود نوشت: «دو گروگان کانادایی بالاخره از چنگ حکومت چین رهایی یافتند و حال، پرونده پرواز از مهم‌ترین پرونده‌های سیاست خارجی در کاناداست.»
به گفته آقای اسماعیلیون «جمهوری اسلامی جنایتکار است و ما در جایگاه قربانی هستیم. نباید بیش از این منتظر بود و شکایت از این پرونده باید در اولین فرصت در سازمان ایکائو ثبت شود.»
اعمال قانون مگنیتسکی علیه مقام‌های ایرانی
سخنان او درحالی است که هفته پیش، انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز بار دیگر از دولت فدرال کانادا خواست تا قانون مگنیتسکی را علیه مقامات ایرانی که در سقوط هواپیما نقش داشته‌اند، وضع کند.
«تحریم‌های هدفمند مگنیتسکی» اشاره به قانونی دارد که سال ۱۹۹۲ توسط دولت آمریکا تصویب شد و به یاد سرگئی مگنیتسکی وکیل ضدفساد روس نامگذاری شده است و ناقضان حقوق بشر را هدف تحریم قرار می‌دهد.
همه این‌ها درحالی است که به نظر می‌رسید با صدور حکم دادگاه جمهوری اسلامی برای پرونده سرنگونی پرواز PS752 و چگونگی آن، روند دادخواهی خانواده قربانیان از طریق مجاری بین‌المللی مشخص و هموار شود اما تا لحظه تنظیم این گزارش، اظهارنظر درباره این پرونده از سوی مقام‌های کانادایی مسکوت مانده است.
با این توضیح که در ماه‌های گذشته دولت کانادا نسبت به پیگیری حقایق و تحقق عدالت از جمله امکان ارجاع پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری و فراخوان بین‌المللی وعده داد و اعضای انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراینی نسبت به نگاه دولتمردان کانادایی امیدوار شدند.
حالا با وجود این وعده‌ها و امیدبخشی‌ها، باید منتظر ماند و دید آقای ترودو و همکارانش، در دوره جدید دولت، آیا برای پیگیری این پرونده در مجامع بین‌المللی، اقدامی جدی در نظر دارند یا خیر.
ارسال نظرات