برای حفظ زبان فرانسوی در کبک کدام ابزار موثر است: قانون ۱۰۱ یا مهاجرت هدف‌مند؟

برای حفظ زبان فرانسوی در کبک کدام ابزار موثر است: قانون ۱۰۱ یا مهاجرت هدف‌مند؟

قانون ۱۰۱ که از همان ابتدا هیاهوی زیادی در کبک به راه انداخت هنوز هم همچنان موضوع اختلاف و منشاء موضع‌گیری‌های ضد و نقیض در بخش‌های مختلف به ویژه آموزشی و فرهنگی استان کبک است.

به گزارش هفته، به نقل از رادیو کانادا، اتحادیه‌های محلی ۲۴ سژپ در استان کبک در ماه‌های اخیر حمایت خود را از اجرای این قانون اعلام و تاکید کرده‌اند که «ما حامیان واقعی تکثرفرهنگی هستیم و هدفمان صیانت از رنگ، روح و هویت کبک است».

«واقعا گیج شده‌ام. مغزم هنگ کرده است. این هفته یکی از دانشجویان فرانسوی‌زبانم به زبان انگلیسی چیزی از من پرسید. انگار که صحبت کردن به انگلیسی یک مسئله کاملا عادی شده است.» این صحبت خانم ماری-لو بوشار، مدرس ارتباطات در کالج «رزمون» است که از رفتار دانشجوی خود شوکه شده است.

خانم بوشار ۴۳ساله می‌گوید هر روز با سلطه طلبی فرهنگی آمریکایی و انگلیسی که به نظر می‌رسد به سرعت در مسیر خود همه چیز جامعه کبک از جمله نمایش، ترانه، ادبیات و رسانه‌های آن را با خود می‌برد، مبارزه می‌کند.

بوشار به شدت از این مسئله متاسف است که بسیاری از دانشجویانش حتی یک هنرپیشه فرانسوی‌زبان را نمی‌شناسند، هیچ کتابی به زبان فرانسوی نمی‌خوانند، هرگز برنامه‌های فرانسوی‌زبان تلویزیون را تماشا نمی‌کنند و نکته عجیب و غریب و البته تاسف‌آور ماجرا این است که همه آن‌ها در یک کالج فرانسوی‌زبان درس می‌خوانند. حالا خودتان تصور کنید که جایگاه فرهنگ کبکی در سیستم آموزشی فرانسوی‌زبان‌ها و آلوفون‌هایی (آن‌هایی که زبان مادری‌شان غیر از انگلیسی یا فرانسوی است) که در کالج‌ها و موسسات انگلیسی زبان تحصیل می‌کنند، کجاست؟

کم نیستند استادان و مدرسان کبکی که مثل خانم بوشار معتقدند اگر لایحه ۱۰۱ در سژپ‌ها اعمال نشود، دیر یا زود محو فرهنگ کبکی را شاهد خواهیم بود.

اما آیا اعمال قانون ۱۰۱ به سژپ‌ها ممکن است؟

فرانسوا لوگو، نخست وزیر کبک، این ایده را افراط گرایانه توصیف کرده است. حتی وزیر به شدت ناسیونالیست او سیمون ژولن-بارت نیز که مسئولیت اصلاح منشور زبان فرانسوی را بر عهده دارد، با این ایده مخالف است.

پیشنهاد ژولن-بارت برای جلوگیری از سرازیرشدن دانشجویان فرانکوفن و آلوفن به کالج‌های آنگلوفن استان کبک، این است که سهمیه پذیرش شبکه انگلیسی زبان استان به مدت ده سال افزایش پیدا نکند تا شاید به این ترتیب بتوان روند سریع و سنگین موجود را معکوس کرد.

وزیر کبکی همچنین برای دانشجویان آلوفن و فرانکوفن که به زبان انگلیسی در کالج‌ها تحصیل می‌کنند، یک آزمون یکسان زبان فرانسه را پیشنهاد می‌کند. قانون جدید نیز سه ماده درسی اجباری به زبان فرانسوی برای دانشجویانی که در شبکه انگلیسی زبان ثبت نام می‌کنند، در نظر گرفته است. مسئولان دفتر ژولن-بارت معتقدند که با اجرای این تدابیر، صرفنظر از این که دانشجویان برای تحصیل چه سیستم زبانی را انتخاب می‌کنند، سطح زبان فرانسه تنزل نخواهد کرد.

دو اتحادیه که نمایندگان معلمان و مدرسان سژپ‌ها هستند یعنی فدراسیون ملی معلمان کبک FNEEQ و فدراسیون معلمان سژپ‌های کبک FEC-CSQ با تدابیر پیشنهادی «ائتلاف آینده کبک» موافقند و بسط دادن قانون ۱۰۱ را به کالج‌ها صلاح نمی‌دانند.

شایان ذکر است که این دو نهاد صنفی نماینده معلمان شبکه انگلیسی زبان هم هستند و اعمال لایحه ۱۰۱ در کالج‌ها باعث بر هم خوردن شرایط زندگی و کاری اعضای این دو نهاد هم خواهد شد. با این حال هر روز تعداد بیشتری از اعضای این دو اتحادیه به صراحت اعلام می‌کنند که با توجه به وخامت و بزرگی خطراتی که فرهنگ کبکی را تهدید می‌کنند، اقدامات و تدابیر پیشنهادی دولت کارآیی لازم را برای مقابله با این تهدیدها ندارند.

ابتدا در بهار سال ۲۰۲۱ اتحادیه محلی یک سژپ واقع در منطقه Bas-du-Fleuve طرحی را در حمایت از اجرای لایحه ۱۰۱ در سژپ‌ها تصویب کرد و این حرکت در ادامه به مثابه یک گلوله برفی عمل کرد و بزرگ و بزرگتر شد. فوریه گذشته طرحی مشابه در اتحادیه کالج رزمون در حمایت از بسط قانون ۱۰۱ به کالج‌ها با اکثریت قاطع آرا به تصویب رسید. این نهمین سژپ بود که به اعمال لایحه ۱۰۱ در کالج‌ها رای داد. شمار سژپ‌های حامی این لایحه اکنون به ۲۲ رسیده و البته همچنان در حال افزایش است. معلمان و مدرسان به مخالفت‌های خود با موضع اتحادیه‌های صنفی و حمایت‌های خود از زبان فرانسوی ادامه می‌دهند. لوئیز بودوئن، وزیر سابق فرهنگ و ارتباطات و وزیر سابق مسئول اجرای منشور زبان فرانسوی معتقد است که قانون ۱۰۱ امکان حفظ زبان فرانسوی را به عنوان زبان مشترک کبک در ده‌های گذشته میسر کرده بنابراین لازم است که اجرای تدابیر مصرح در این قانون امروز به حوزه تحصیلات عالی نیز گسترش پیدا کند.

به نظر می‌رسد مانند خیلی‌های دیگر، لوئیز بودوئن نیز گزارش اخیر آمار کانادا را در این زمینه مطالعه کرده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که حدود ۲۳ درصد از فارغ التحصیلانی که زبان مادری‌شان فرانسوی است اما آخرین مدرک تحصیلی‌شان را از یک موسسه انگلیسی زبان گرفته‌اند، عمدتا در محل کار خود از زبان انگلیسی استفاده می‌کنند و ۴۶ درصد از فارغ التحصیلانی که زبان مادری‌شان غیر از فرانسوی یا انگلیسی است و آخرین مدرکشان را از یک موسسه انگلیسی زبان دریافت کرده‌اند، در محل کار اساسا انگلیسی صحبت می‌کنند.

 

 

در این‌باره بیشتر بخوانید:

 

نیکلا بوردون، استاد زبان فرانسوی در کالج Bois-de-Boulogne با لحنی طنزآمیز می‌گوید: «به نطر می‌رسد که صحبت کردن در مورد زبان در کبک به یک تابو تبدیل شده است. برخی طرفداران تکثرفرهنگی چپگرا به این موضوع نگاه تحقیرآمیزی دارد و معتقدند که مسئله زبان و صیانت از آن موضوعی منسوخ و از رده خارج است. ظاهرا آن‌ها نمی‌فهمند که اگر ما الان برای حفظ زبانمان مبارزه نکنیم، بیست سال دیگر نمایش، رسانه یا کتابی به زبان فرانسوی نخواهد بود که کسی بخواهد آن‌ها را بخواند.»

نیکلا بوردون معتقد است که پیشنهادعدم افزایش سهمیه دانشجویان انگلیسی زبان سژپ‌ها نه تنها دردی را دوا نخواهد کرد بلکه فرصت مناسبی فراهم خواهد کرد تا شبکه انگلیسی زبان بهترین دانش آموزان را جذب کند.

همزمان با موج حمایت استادان سژپ‌ها در حمایت از قانون ۱۰۱، پارتی کبکوآ نیز ابتکار به خرج داده و در حمایت از گسترش اعمال این قانون به سژپ‌ها در استان کبک، طوماری در پایگاه اینترنتی «مجمع ملی کبک» منتشر کرده است. پارتی کبکوآ پیش از این نیز در همین راستا تلاش کرده بود لایحه ۹۶ یعنی اصلاحیه منشور زبان فرانسوی را که دولت ائتلاف آینده کبک پیشنهاد کرده و اکنون در کمیسیون پارلمانی در دست مطالعه است، اصلاح کند اما در این مسیر راه به جایی نبرد و اکنون تهیه امضا در حمایت از قانون ۱۰۱ را مد نظر قرار داده است.

اما در این میان برخی از محققان و کارشناسان در کبک بر این باورند که حفاظت از زبان فرانسوی و ارتقای آن در استان بیشتر از آن چه از طریق بسط قانون ۱۰۱ به سژپ‌ها میسر شود، از طریق تقویت و هدف‌مندسازی هر چه بیشتر مهاجرت امکان‌پذیر خواهد بود.

شارل کاستونگه، استاد بازنشسته ریاضی، یکی از این افراد است که می‌گوید دولت کبک باید یک سیاست مهاجرتی روشن به اجرا گذارد که محوریت آن تسهیل پذیرش فرانکوفن‌ها و فرانکوتروپ‌ها (افرادی که زبان مادری‌شان فرانسوی نیست اما متعلق به کشور یا منطقه‌ای هستند که اشتراکاتی با این زبان دارد) را تسهیل کند. این کارشناس معتقد است که پویایی و سرزندگی زبان فرانسه در کبک در دهه‌های آینده بیشتر به سیاست مهاجرتی دولت بستگی دارد تا اقدامات و تدابیر قانونی جدید.

به گفته این ریاضیدان، در دهه‌های گذشته همواره حضور پررنگ مهاجران فرانسوی‌زبان یا آن‌هایی که با فرهنگ و زبان فرانسوی آشنایی دارند، عامل تعیین کننده‌ای در تقویت جایگاه زبان فرانسوی در استان و آشناکردن مهاجران جدید با زبان مولیر بوده است. اگر امروز وزن و اهمیت زبان فرانسوی در جامعه کبک کاهش یافته و مهاجران کمتری در بدو ورود به کبک به زبان فرانسوی تسلط یا آشنایی دارند، این خبر خوبی نیست و زنگ هشدار را برای آینده زبان فرانسوی در کبک به صدا در می‌آورد.

این همان نتیجه‌ای است که بازرس کل کبک در سال ۲۰۱۷ در تحقیقات خود به آن رسید. بازرس کل کبک در آن سال در گزارش تحقیقات خود درباره برنامه‌های دولت کبک برای ارتقای زبان فرانسوی اعلام کرد که تلاش‌های دولت در این زمینه نتایج مطلوب را به همراه نداشته است.

برچسب ها:

ارسال نظرات