فریاد "ژن، ژیان، آزادی" شهرها و خیابان‌های کانادا را لرزاند

گروه گزارش هفته|

شاید اگر فیلمی از این روزها ساخته می‌شد و همه این‌ها که گفتیم به تصویر کشیده می‌شد اما نه از مردمی در جغرافیای وطن خودشان؛ که از مهاجرانی در کشوری دیگر… کمتر کسی آن را باور می‌کرد، اینکه چطور مهاجرانی از یک ملت، سرود همبستگی و آزادی با مردمانشان می‌خواندند، با سرزمینی که آن را ترک کرده‌اند.

اما این اتفاق افتاده است و خبرش از مرزهای هر کشوری گذشته است. امروز بسیاری مردم ایران را به نام «مهسا» می‌شناسند؛ دختری که به دست عوامل گشت ارشاد جمهوری اسلامی؛ بازداشت و تن بی‌جانش به «خانواده» اش داده شد. خانواده‌ای که فامیل‌اش نه فقط «امینی» که «ایران» بود و «ایرانی» که فرقی هم نمی‌کرد درکجای این کره خاکی؛ خانه ساخته باشد.

آنچه می‌خوانید گزارشی است از اولین لحظه‌های این خبر شوم و آوار درد بر روح مردمان ایران… خبری که ایرانیان آن را نه فقط به «شیون» که به راهی برای رسیدن به آزادی و بیرون آوردن رخت سیاه این شومی ۴۳ساله تبدیل کردند.

و البته که پر اشتباه نیست اگر بگوییم در میان اعتراضات شکل گرفته در هفته اخیر، ایرانیان-کانادا، حضوری خیره کننده‌ای داشتند. آن‌ها با تجمعات بسیار به دعوت گروه‌هایِ گاه متفاوت و زاویه‌دار؛ کنار هم می‌ایستادند و از گلوی همگی‌شان، فریادی شبیه مردم ایران بلند بود. فریادی که می‌شود گفت حتی یک روز هم خاموش نمانده است…

• جمعه ۱۶ سپتامبر- دانشگاه کنکوردیا و مک گیل

اولین برنامه‌ای که در کانادا برای اعتراض به کشته شدن «مهسا امینی» به دست گشت ارشاد جمهوری اسلامی، برگزار شد؛ جمعه ۱۶ سپتامبر ساعت ۶ تا ۸ شب در مقابل دانشگاه کنکوردیا توسط انجمن دانشجویان ایرانی این دانشگاه با همکاری دانشگاه مک گیل مونترال بود؛ آن هم تنها چند ساعت بعد از این اعلام و تایید خبر فاجعه قتل مهسا.

شایان اصغریان، رییس هیئت مدیره انجمن دانشجویان ایرانی کنکوردیا با اشاره به این مطلب که «مهسا» تنها یک سال از او و بسیاری از همکلاسی‌های‌اش بزرگتر است و او هم می‌توانست یکی از آن‌ها باشد، درس بخواند و از ابتدایی‌ترین حقوق‌ها که اولینش حق پوشش است برخوردار باشد؛ گفت: «ما در انجمن خودمان برنامه‌های زیادی را برگزار کردیم؛ از مراسمی برای عید نوروز تا نمایشگاه کتاب حامد اسماعیلیون و خیلی برنامه‌های فرهنگی و هنری دیگر که برنامه ریزی و اجرای آن‌ها زمان زیادی می‌برد اما این بار تنها در عرض سه ساعت تمام کارهای این مراسم انجام شد و ما با همکاری اعضای انجمن پوستری برای مهسا طراحی کردیم؛ محلی را برای جمع شدن آماده و از دانشگاه مجوز گرفتیم و با همکاری دانشگاه مک گیل آن را برگزار کردیم.»

شایان که بیست و یک‌ساله و دانشجوی دانشگاه علوم سیاسی و ایران‌شناسی در کنکوردیا است، درباره همکاری دانشگاه برای برگزاری این مراسم گفت: «مسئولین دانشگاه بسیار با ما صبوری کردند؛ تماس‌های ما را پاسخ می‌دادند و چندین نفر برای ما نامه نوشتند و از این اتفاق اظهار تاسف کردند. مرکز فرهنگی دانشگاه هم کمال همکاری را داشت و نامه پر مهری برای ما نوشت که به دل همه ما نشست.»

رییس هیئت مدیره انجمن دانشجویان ایرانی کنکوردیا با انتقاد از اینکه در همان شبی که مهسا جان خودش را در بیمارستان از دست داد و کشته شد؛ عده‌ای از گروه‌ها و انجمن‌ها با اینکه از این مراسم مطلع بودند، برنامه‌های دورهمی و شادی خود را تعطیل نکردند؛ گفت: «ما با این برنامه‌ها می‌خواهیم اول از همه بین ایرانیان اتحاد و همبستگی به وجود بیاید و به مردم ایران و خانواده‌های داغدار که در شرایط سخت هستند؛ این پیام را برساند که ما ایران را ترک کردیم اما از شما جدا نیستیم؛ شما را ترک نکرده‌ایم و می‌خواهیم بدانید که صدای شما در اینجا هستیم.»

• یکشنبه ۱۸ سپتامبر- تجمع در تورنتو، ونکوور و مونترال

اولین تجمع در تورنتو در یکی از پلازاهای ایرانی در تورنتو برگزار شد. بنفشه جمالی، فعال حقوق زنان ساکن تورنتو درباره این گردهمایی می‌گوید: «از همه گروه‌ها در این تجمع حضور داشتند و شعارها همه یک دست بود. حجاب را نمی‌توان فقط به بحث روسری تقلیل داد. حجاب یک سرکوب و خشونت سیستماتیک و تمام عیار است که ۴۴ سال زندگی زن‌ها در ایران را تحت سیطره خودش قرار داد.»

همین روز در ونکوور هم کارزار دفاع از مبارزات مردم ایران تجمعی در واکنش به قتل مهسا برگزار کرد.

• دوشنبه ۱۹ سپتامبر- تورنتو، ساختمان سی بی‌سی و پارلمان

در این روز تعداد قابل توجهی از ایرانیان تورنتو با تجمع مقابل ساختمان مرکزی سی بی‌سی به قتل «مهسا امینی» توسط گشت ارشاد جمهوری اسلامی اعتراض کردند. در این تجمع مهسا به نمادی برای همبستگی گروه‌های مختلف تبدیل شده بود.

کاوه شهروز، فعال حقوق بشر که این تجمع را مدیریت می‌کرد گفت ما امروز می‌خواهیم صدای زنان باشیم که توسط جمهوری اسلامی به عنوان شهروند درجه دو در نظر گرفته می‌شوند و همچنین صدای هزاران روزنامه نگار، فعال سیاسی و زندانی در ایران. شهروز همچنین راهپیمایی روز ۴ اکتبر مقابل پارلمان کانادا به مناسبت هزارمین روز سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط موشک‌های سپاه را یادآوری کرد. شهروز همچنین خواستار اقدام عملی دولت کانادا دربرابر جمهوری اسلامی از جمله خشونت علیه زنان شد.

اعظم جنگروی فعال حقوق زنان و از دختران انقلاب گفت که فشار روز افزونی بر زنان ایرانی معترض از سوی حکومت وجود دارد اما آن‌ها در برابر این فشارها ایستاده‌اند.

فریدون رحمانی استاد دانشگاه و از فعالان جامعه کُردی در تورنتو اشاره کرد که مهسا به سمبل اعتراض‌های زنان ایران تبدیل شده است. او گفت آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی مسئول وضع موجود است.

نازنین سماواتی از فعالان حقوق زنان با اشاره به قتل مهسا امینی از سیستماتیک بودن خشونت علیه زنان در حکومت دینی ایران گفت و اشاره کرد این خشونت با اعدام فرخ رو پارسا پس از انقلاب آغاز شد.

مینو حُمیلی فعال کرد، از «مظلومیت» دختران کرد در زندان‌ها گفت در ابتدای انقلاب دختران سقزی یعنی همان شهری که مهسا امینی از آن آمده را اعدام می‌کردند و جنازه‌ها را به خانواده ایشان نمی‌دادند.

مهناز حقیقت، مادر پونه گرجی از از قربانیان هواپیما اوکراینی هم پیام حامد اسماعیلیون را برای تجمع کنندگان خواند. اسماعیلیون گفته بود جمهوری اسلامی به هر جنایتی تواناست و خود را مالک جان و مال تمام ایرانی‌ها می‌داند و اینکه سکوت بیش از این جایز نیست.

در پایان زنانی که برای اعتراض روبروی پارلمان رفته بودند به حاضران تجمع ساختمان سی بی‌سی ملحق شدند.

تعدادی از زنان و دختران موهای خود را در اعتراض به سیاست سرکوب زنان در ایران کوتاه کردند و در نهایت پس از حدود یکساعت، تجمع با سر دادن شعارهایی علیه مقام‌های حکومت ایران و خواندن سرود حماسی‌ای ایران‌ای مرز پرگهر به پایان رسید.

• چهارشنبه ۲۱ سپتامبر- کلگری

در این روز صدها تن از ایرانیان کلگری در مرکز این شهر گرد آمدند و با شعارهایی کوبنده از خیزش ایرانیان پشتیبانی کردند.

• پنجشنبه ۲۲ سپتامبر-دانشگاه تورنتو، ساسکاتون، ونکوور و نوا اسکوشیا

گروهی از ایرانیان در دانشگاه تورنتو، مقابل ساختمان  Convocation Hallتجمع کردند. این گردهمایی با برنامه‌ریزی گروهی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ایرانی دانشگاه تورنتو بود.

از چهره‌های حاضر در این جمع، حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانواده‌های کشته شدگان پرواز ps752 و تنی چند از دیگر خانواده‌های این انجمن بودند، از جمله مارال گرگین‌پور که همسرش فرید آراسته را در این پرواز از دست داد.

در این مراسم متنی به سه زبانِ انگلیسی، کردی و فارسی خوانده شد که گزارشی از اتفاقات پس از کشته شدن مهسا امینی در ایران بود.

حامد اسماعیلیون هم با اشاره به اهمیت تداوم تجمع‌های اعتراضی در همه جای دنیا عنوان کرد: «مردم ایران دیگر به سیاست‌مداران غربی؛ هیچ احتیاجی ندارند چون خودشان می‌دانند چه می‌خواهند و به حق‌شان هم می‌رسند. این در حالیست که سیاست‌مداران غربی؛ روبروی این‌ها می‌نشینند و مذاکره می‌کنند و ما هرچه می‌گوییم جمهوری اسلامی با مذاکرات تبدیل به نهاد متمدن نمی‌شود، نمی‌پذیرند.»

دیگر سخنرانان این تجمع، «اعظم جنگروی» یکی از دختران خیابان انقلاب که در سال ۹۶ در اعتراض به حجاب اجباری، روسری از سر برداشت و به همین دلیل بازداشت و به زندان انفرادی در خیابان وزرا فرستاده شد؛ نیما یاجم‌-فعال کوییر، آرتیست و پناهنده سیاسی-همچنین دکتر «فریدون رحمانی»، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه یورک بودند.

دکتر رحمانی ضمن بیان این مطلب که بوی پایان کار جمهوری اسلامی به مشام می‌رسد از «جاستین توردو» خواست سیاست‌های خود را درقبال ایران تغییر دهد.

حضور خبرگزاری‌های خارجی از جمله رویترز؛ پخش تراکتی که تصویر «مهسا» را داشت بین حضار، نواختن موسیقی کردی به یادِ «مهسا» که دختری از خطه کردستان بود و پخش سرود حماسی «ای ایران‌» و همخوانی جمع با آن، بخش‌های دیگری از این برنامه تورنتو بود.

در نهایت شعارهایی علیه رهبر جمهوری اسلامی و فریاد نامِ «مهسا امینی» به عنوان اسم رمز آزادی ایران، پایان بخش این تجمع بود.

تجمع دیگر این روز در ساسکاتون بود و زنان در اعتراض به کشته شدن مهسا امینی موهای خود را در ملاء عام کوتاه کردند.

بسیاری از ایرانیان ونکوور هم در برابر کنسولگری آمریکا در همبستگی با تظاهرکنندگان ایرانی، تجمعی را شکل دادند. در این تجمع هم برخی از زنان به نشانه همبستگی با معترضان موهای خودشان را کوتاه کردند.

ایرانیان نوا اسکوشیا در راهپیمایی هالیفاکس یاد مهسا امینی را گرامی داشتند. آتوسا کاستندی، دبیر انجمن فرهنگی ایرانیان نوا می‌گوید: «ما می‌خواهیم معترضان بدانند که ما در اینجا به فکرشان هستیم.»

• جمعه ۲۳ سپتامبر- مونترال روبروی دفتر سازمان ملل

در این روز جمعیت بسیار زیادی از ایرانیان-مونترال برای نشان دادن همبستگی خود با مردم ایران در ادامه اعتراضات به مرگ مهسا امینی، در دو نوبت ظهر و عصر تجمع کردند. این راهپیمایی‌های اعتراضی که در نوع خود در تاریخ حضور و همبستگی ایرانیان در مونترال بی‌مثال بود، از روبروی دفتر سازمان ملل در بلوار René Lévesque آغاز شد.

تجمع اول به دعوت «انجمن زنان ایرانی مونترال» و «شورای برگزاری اعتراضات سراسری ایرانیان در خارج از کشور» در اعتراض به حضور ابراهیم رئیسی در سازمان ملل و کشته شدن مهسا امینی به دست گشت ارشاد بود.

تجمع دوم عصر برگزار شد و با توجه به زمان بهتری که داشت، جمعیت بیشتری را شاهد بود. درباره این تجمع انجمن دانشجویان ایرانی دانشگاه کنکوردیا هم فراخوان داده بود.

در طول مسیر شعارهای زیادی شنیده می‌شد؛ از جمله با توجه به قطع شدن اینترنت در ایران به بهانه سرکوب مردم فریاد می‌زدند: «INTERNET FOR IRAN» و شعارهای دیگری که هم صدا با مردم ایران بود: «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «مجتبی بمیری، رهبری را نبینی»، «امسال سالِ خونه، رژیم سرنگونه»، «مرگ بر خامنه‌ای ضحاک» و… نام مهسا امینی که بارها تکرار شد.

در مسیر حرکت جمعیت ایرانیان، عده‌ای از مردم غیر ایرانی مونترال هم که شاهد این جمعیت بودند، علت این راهپیمایی را جویا می‌شدند.

حضور افراد با کودکان خود، حمل پرچم ایران با نشان شیر خورشید، پلاکاردهایی با عکس مهسا و موهای سیاهش در هوا کنار شعار  JUSTICE FOR THE WOMEN OF IRAN، دست نوشته‌های خود افراد با متن فارسی، فرانسه و انگلیسی و همچنین حضور حمایتی پلیس، آمبولانس و ماشین آتش نشانی گوشه‌های دیگری از تصاویر دیروز بود.

در نهایت اینکه در ساعات پایانی تجمع عصر؛ ایرانیان مونترال سرود «ای ایران‌ای مرز پرگهر» که یکی از کلیدی‌ترین شعرهای میهن پرستانه این سال‌ها بوده را باهم خواندند.

این تجمع مورد توجه بسیاری از رسانه‌های کانادایی قرار گرفت. مونترال گزت تیتر زد: «تظاهرات مردم مونترال در اعتراض به مرگ مهسا امینی زن ایرانی» و در بخشی از گزارش خود که با عکس‌های زیادی همراه بود، نوشت: «این حادثه مرگبار باعث آغاز تقاضای گسترده‌تر برای تغییر رژیم در ایران شده است.»

رادیو فرانسه هم تحت عنوان این تیتر «تظاهرات در مونترال در محکومیت مرگ مهسا امینی ایرانی» نوشت: «موج خشم پس از مرگ مهسا امینی در بازداشتگاهی در تهران حتی در خیابان‌های مونترال طنین‌انداز شد.»

• شنبه ۲۴ سپتامبر- تورنتو: دانداس، میدان مل لستمن

در این روز هم ایرانیان تورنتو در دانداس جمع شدند تا بار دیگر صدای اعتراض خودشان به قتل مهسا امینی توسط گشت ارشاد جمهوری اسلامی و همبستگی با معترضان در ایران را به گوش کانادا و جهان برسانند.

آن‌ها در این تجمع نام مهسا امینی را صدا زدند و با خواندن سرودای ایران‌ای مرز پر گوهر و سر دادن شعارهایی علیه مقام‌های جمهوری اسلامی و همچنین «ما همه مهسا هستیم، بجنگ تا بجنگیم» اعتراض شدید خودشان را نسبت به سرکوب هموطنان در ایران توسط نیروهای امنیتی، نظامی و شبه نظامی اعلام کردند. آن‌ها همچنین مانند مردم ایران بارها فریاد زدند: «جمهوری اسلامی نمیخوایم نمیخوایم.»

اما تجمع دانداس تنها برنامه این روز نبود و بی‌سابقه‌ترین تجمعات اعتراضی ایرانیان تورنتو در میدان مل لستمن در نورث یورک با حضور گروه‌های مختلف سیاسی شکل گرفت.

در این گردهمایی علی رغم مرزبندی‌های روشنی که به لحاظ داشتن پرچم‌ها و گاهی شعارهای متفاوت دیده می‌شد اما فصل مشترک آن‌ها حمایت از مردم ایران بود.

در واقع در این روز شاهد تجمع دو گروه در میدان من لستمن بودیم. گروه اول ترکیبی از نیروهای مخالف حکومت جمهوری اسلامی بودند که بیشتر با پرچم‌های شیر و خورشید آمده بودند و بیشتر هم شعارهایی به انگلیسی سر می‌دادند و در عین حال بر حفظ همبستگی تاکید داشتند.

مایکل پارسا نماینده نماینده حوزه انتخابیه آرورا-اوک ریجز-ریچموند هیل درپارلمان انتاریو با سخنرانی در جمع این گروه سرکوب گسترده معترضان توسط حکومت ایران را محکوم کرد و یاد مهسا امینی را گرامی داشت.

گروه دیگر با محوریت نهاد «خانه کُرد تورنتو» به میدان آمده بود. پرویز رشیدی به نمایندگی از طرف چهار حزب کردستان ایران در این جمع سخنرانی داشت. او عنوان کرد: «پس از قتل مهسا امینی، گوشه و کنار ایران و جهان با یکدیگر برای رسیدن به یک هدف مشترک همصدا شده‌اند.»

«پیشرو علیپور» و «چتو وانی» به نمایندگی از خانه کُرد، «سهیلا دالوند» از کمیته آزادی برای زندانیان سیاسی، «ایرج رضایی»، از حزب کمونیست کارگری ایران، «ملسا لانتسمن» از حزب محافظه کار و «ابراهیم استراکی» چهره ایرانی حزب نئودموکرات از حاضران در تجمع اعتراضی این روز بودند.

فارغ از تفاوت‌های زیادی که در این تجمع دیده می‌شد اما بیشتر شعارها یکی بود؛ از شعار علیه مقامات جمهوری اسلامی ایران از جمله رهبری و فرزندش گرفته تا همبستگی با مردم ایران و خط و نشان کشیدن برای سرکوبگران مردم در ایران.

در پایان نیز دو گروه تقریبا با هم یکی شدند و در خیابان یانگ به سردادن شعار پرداختند. این تجمع چند هزار نفری حدود ساعت ۸ و نیم به پایان رسید.

• شنبه ۲۴ سپتامبر- مونترال دانشگاه کنکوردیا

و در نهایت آخرین تجمعی که تا لحظه نوشتن این گزارش برگزار شد؛ در مونترال بود. این تجمع به فراخوان گروه‌های مختلفی از جمله انجمن زنان ایران، انجمن دانشجویان دانشگاه کنکوردیا (ایساکو) و گروه اکسیون مونترال شکل‌گرفته بود و با استقبال بی‌سابقه‌ای از سوی ایرانیان مونترال مواجه شد.

جمعیت عظیمی از ایرانیان مونترال از ساعت ۱۷ روبروی دانشگاه کنکوردیا تجمع کردند و یک‌صدا همبستگی خود را با معترضان داخل ایران اعلام کردند. سخنرانان متعددی در این تجمع حضور داشتند از جمله؛ Andres Fontecilla نماینده مجلس ملی کبک و عضو حزب Québec Solidaire و همچنینAlexander Boulerice  عضو پارلمان کانادا.

سخنرانی به زبان‌های فارسی و فرانسه و انگلیسی در محکومیت قتل مهسا امینی و حمایت از اعتراضات ایران برگزار شد و شعارهایی از جمله  Internet for Iran، Femme Vie Liberté، Freedom for Iran  ژن، ژیان، ئازادی و مرگ بر دیکتاتور، مرگ بر خامنه‌ای ضحاک، امسال سال خون است، خامنه‌ای سرنگون است پی‌درپی شنیده می‌شد.

یکی از سخنرانان امروز دختری از کردستان بود با لباس کردی قرمزرنگ و شال سبزی که به کمربسته بود؛ شبیه همان لباسی که مهسا هنگام رقص در یک ویدئو به تن دارد. به گفته او دختران کُرد این لباس‌ها را درحالی‌که موهای بلندشان را افشان می‌کنند به تن دارند و اینکه اگر مهسا امروز اینجا و در میان ما بود حتما شعار «ژن، ژیان، آزادی» سر می‌داد چرا که این شعار قدمتی تاریخی در فرهنگ کردستان دارد.

برای برگزاری این تجمع، پلیس بلوار Maisonneuve غرب روبروی دانشگاه کنکوردیا را بسته بود و هر دو لاین این خیابان به همراه پیاده‌روهای اطراف مملو از ایرانی‌های خشمگین شده بود. تعداد زیادی از حضار پلاکاردهایی همراه داشتند که در اکثر آن‌ها عکسی از مهسا امینی دیده می‌شد.

تجمع روبروی دانشگاه کنکوردیا تا ساعت ۱۸:۳۰ به طول انجامید و پس از آن جمعیت به سمت ساختمان رادیو کانادا در خیابان Papineau حرکت کرد. پلیس برای این راه‌پیمایی طولانی که حدود یک ساعت و نیم به طول انجامید، یک لاین تمام خیابان‌های مسیر را بسته بود. جمعیت به‌قدری زیاد بود که تاچشم کار می‌کرد پلاکاردهایی که مردم حمل می‌کردند از راه دور نمایان بود. گویی کل بلوار René- Lévesque در آن محدوده را از آن خود کرده بودیم.