پرویز صانعی کاشانی، تدوین‌کننده توماری علیه افزایش نرخ بهره: این فشار به قشر متوسط است و باید متوقف شود

در چند ماه گذشته بازارهای مالی کانادا شاهد چند سری افزایش نرخ بهره بوده‌اند. این امر روی جوانب مختلف زندگی اقتصادی، مالی و حتی زندگی اجتماعی تاثیر گذاشته است. افزایش بهره که باید روی کاهش نرخ تورم تاثیر مثبت بگذارد، بویژه در بازار مسکن تاثیرات مناقشه‌آمیزی داشته است.

وضعیت حاضر تحلیل‌گران را به ابرازنظرهای مختلف و گاه متضادی واداشته است. در این میان آقای پرویز صانعی کاشانی، تحلیل‌گر و نویسنده در زمینه مسكن توماری را روی سایت change.org منتشر کرده که توسط صدها نفر امضا شده است. انتشار این تومار توسط آقای کاشانی بهانه‌ای شد تا با او به گفت‌وگو بپردازیم.

پرویز صانعی كاشانی بروكر عضو رسمی انجمن مشاوران املاك انتاریو در حوزه املاک تجاری و مسكونی است. او یكی از موسسان «انجمن حرفه‌ایی مشاوران املاک ایرانی-كانادایی PICRA» و تحلیل‌گر و نویسنده مقالات مربوط به مسكن در نشریات فارسی زبان است که مدرک مهندسی را از پلی تكنیک تهران گرفته است.

آقای پرویز صانعی کاشانی گرامی شما یک تومار در اعتراض به افزایش نرخ بهره وام مسکن تنظیم کرده‌اید و دعوت کرده‌اید که کانادایی‌ها آن ار امضا کنند. چرا الان در این مقطع زمانی این تصمیم به انجام این کار گرفتید؟

پرویز صانعی: دلیل تنظیم این پتیشن و اینکه من به صرافت این موضوع افتادم درخواست‌های زیادی بود که از طریق تلفن و ایمیل از من می‌شد. موضوع این است که در چهار پنج ماه گذشته، دولت چندین بار نرخ بهره پایه Overnight rate را افزایش داده با این هدف که بتواند تورم را مهار کند. ولی متأسفانه نه‌تنها تورم مهار نشد بلکه از ۵.۱ درصد به بالای 8٪ رسیده. به باور من افزایش دوباره نرخ بهره می‌تواند تورم را باز هم بالاتر ببرد. ما گفتیم شاید از این راه بتوانیم مجددا به دولت‌مردان کانادا تاکید کنیم که مردم واقعاً از این بابت رنج می‌برند و شرایط مالی و اقتصادی‌شان بسیار سخت شده و در تأمین هزینه‌های جاری خود به‌شدت در مضیقه هستند. این بود که پتیشن را راه انداختم. واقعیت این است که در همان روزهای اول این پتیشن با استقبال خوبی از جانب مردم، سوشال مدیا و رسانه‌ها  روبرو شد.

مخاطب این تومار کدام فرد، اداره یا سازمان است؟

پرویز صانعی: مخاطب ما دقیقاً دولت است. از دولت خواستیم که این روند افزایش نرخ‌ بهره را متوقف کند. نکته اینجاست که علاوه بر نرخ بهره وام مسکن، بهره‌ی کردیت کارت، لاین اف کردیت و هر نوع اعتباری که مردم به شکل کوتاه‌مدت یا بلندمدت از بانک‌ها گرفته‌اند افزایش پیدا کرده. این برای مردم یک فشار مضاعف بر فشاری است که مردم بر اثر تورم موجود بر دیگر اقلام تحمل می‎کنند. ما می‌خواهیم دولت این روند را متوقف کند و یک بازنگری و ارزیابی مجددی از وضعیت داشته باشد. شاید همین میزانی که افزایش داده‌اند برای اصلاح تورم یا توقف آن برای مدتی کافی باشد.

آن زمانی که شما پتیشن را تنظیم کردید نرخ بهره پایه Overnight rate چقدر بود؟

پرویز صانعی: آن زمان که شروع به تنظیم پتیشن کردیم که البته زمان طولانی هم نیست (کمتر از دو هفته قبل) رقم نرخ بهره بانک مرکزی ۲.۵ درصد که به طبع آن نرخ  بهره پرایم به رقم ۴.۷ درصد رسیده که تاثیر مستقیم روی وامهای مسکن گذاشته است.

اگر بخواهیم نرخ بهره را در حال حاضر با یک سال پیش و همچنین با سه سال پیش (یعنی قبل از پاندمی کووید۱۹) مقایسه کنیم، اوضاع چطور است؟

پرویز صانعی: اگر منظورتان نرخ بهره وام مسکن است، نسبت به یک سال پیش خیلی بالاتر هستیم چراکه یک سال پیش می‌توانستید با نرخ بهره‌ی حدودا دودرصدی وام مسکن بگیرید. خیلی‌ از خریداران توانستند حتی با نرخ بهره ۱.۵ درصد هم وام بگیرند. الان نزدیک به سه برابر شده یعنی این نرخ نزدیک به ۳۰۰درصد افزایش داشته. ولی نسبت به سال ۲۰۱۹ میزان نرخ پرایم Prime rate تقریبا ۰.۷ درصد افزایش دارد، سه سال پیش نرخ بهره پرایم Prime rate حدود ۳.۹۵ درصد بود.

پس نسبت به قبل از پاندمی کووید۱۹ هم شاهد افزایش هستیم. اینطور نیست؟

پرویز صانعی: بله دقیقاً

از نظر تعدادی که می‌خواهید تومار را امضا کنند چه هدف‌گذاری دارید؟

پرویز صانعی: برای تعداد نفرات هدف مشخصی نداریم، ولی اگر در مدت یک ماه یا زودتر، یعنی تا قبل از ۶ سپتامبر، به چند هزار نفر برسیم شاید بتوانیم از حامیان تومار دعوت کنیم مثلاً مقابل پارلمان یک حضور فیزیکی داشته باشند، آنجا بیایند و اعتراض خودشان را به گوش دولت برسانند و از دولت بخواهند تا این جریان افزایش را متوقف کند یا حداقل برای بازنگری مجدد به پارلمان بفرستد و تصمیم جدیدی بگیرد. البته نه ساعت و روز مشخصی را هدف قرار دادیم و نه تعداد مشخصی را.

آیا از استقبالی که تا کنون شده راضی هستید؟

پرویز صانعی: به نظر من تا الان استقبال خوبی از پتیشن شده است. البته بعضی از اقشار جامعه هستند که خیلی درگیر این مسائل نمی‌شوند. همان‌طور که گفتم بیشتر طبقه متوسط جامعه درگیر این مسائل‌اند. ضمن اینکه حتی کسانی که صاحب‌خانه هم نیستند خیلی از شرایط فعلی خوشحال نیستند. درست است که قیمت ملک پایین آمده ولی همزمان هم بهره‌ها به‌شدت بالا رفته و هم روند تایید درخواست وام و اعتبارات خیلی سخت‌تر شده. در نتیجه با وجود ارزان‌تر شدن املاک خریدار نمی‌تواند خانه را بخرد و در شرایط فعلی ناچار است با ۳۰٪ افزایش اجاره مستاجر بماند.

یعنی افزایش بهره وام مسکن فقط روی خریدار و فروشنده تأثیر نگذاشته، بلکه برای مستأجر هم مشکل‌آفرین شده است؟

پرویز صانعی: بله. بی‌شک اینطور است. شاخص اجاره‌خانه بین ۲۵ تا ۳۰٪ افزایش نشان می‌دهد که خود این هم باعث بالا رفتن تورم شده است. دولت انتاریو به تازگی با پایین آوردن مالیات بنزین قیمت  این کالای مهم را از دو دلار به حدود یک و نیم دلار رسانیده که در نتیجه شاخص تورم را پایین نشان ‌دهد، ولی کرایه‌خانه رشد وحشت‌ناکی داشته است.

از طرف دیگر در شرایط تورم بالا و نرخ بهره‌ای که شدیدا افزایش پیدا کرده هزینه‌ی داشتن خانه به شدت افزایش پیدا می‌کند و صاحب‌خانه باید خانه را با هزینه و نرخ بهره وام بالاتری نگه دارد. نتیجه این هم چیزی جز افزایش کرایه‌خانه نیست.

نکته مهم دیگری که در این زمینه نقش بازی می‌کند قانون عرضه و تقاضا است. زمانی که به دلیل نرخ بالای بهره وام مسکن ۵۰-۶۰ درصد خریداران تبدیل به مستأجر می‌شوند نرخ تقاضا در بازار اجاره افزایش پیدا می‌کند. یعنی بالانس عرضه و تقاضا در قسمت اجاره به هم خورده و تقاضا نسبت به عرضه به شدت افزایش یافنه است. الان وضع طوری شده که شما خانه را با قیمت ۲۴۰۰ دلار وارد مارکت اجاره می‌کنید، ولی احتمال اینکه طبق سیستم مزایده بالای ۲۴۰۰ دلار اجاره دهید بسیار زیاد است. شما اگر لیست اجاره‌ها را نگاه کنید تقریباً ۸۰٪ خانه‌هایی که درون مارکت هستند بیش از قیمت آن لیست اجاره می‌روند؛ یعنی تعداد مستأجر آن‌قدر زیاد است که برای گرفتن یک یونیت به رقابت می‌افتند و قیمت را بالا می‌برند.

فرض کنید این پتیشن به آن تعدادی که شما نیاز دارید امضا جمع کند؛ شما درنهایت می‌خواهید با آن چه‌کار کنید؟

پرویز صانعی: مرحله بعد این است که حامیان پتیشن باید یک تجمعی داشته باشند تا دولت ببیند که مردم به خاطر این مشکل دور هم جمع شده‌اند. به‌نوعی باید به دولت اطلاع داد یا به شکلی هشدار داد که این تورم یا افزایش قیمت‌ها مردم را به‌شدت ناراضی و اعتماد مردم را به دولت کاهش می‌دهد.

آیا این هدف مشخص شده که مثلاً این پتیشن را به دست رئیس مجلس، نخست‌وزیر یا غیره بدهید؟

پرویز صانعی: من یکی دو بار ایمیلی به وزیر مسکن زدم و از ایشان خواستم که فرصتی به من بدهند تا در مورد این قضیه صحبتی با او داشته باشیم اما تا به این لحظه جوابی به من نداده‌اند. الان می‌خوام تعداد حامیان پتیشن به رقم مناسبی برسد تا دوباره پیگیری کنم.

ایدئال شما چه تعداد امضا است؟

پرویز صانعی: اگر ظرف یکی دو هفته آینده به رقم بالای سه، چهار هزار نفر برسد به نظر من بسیار عالی است. حتما می‌دانید که  نگاه خیلی‌ها به این‌جور کارها با شک و تردید است و متأسفانه بعضی نگاه سیاسی به موضوع دارند، در صورتی که این موضوع اصلاً سیاسی نیست و جنبه اجتماعی دارد. ولی درمجموع اگر در سوشال مدیا و جاهایی که ما این پتیشن را نشان می‌دهیم ظرف مدت دو سه هفته آینده سه چهار هزار حامی جذب کند، به گمان من، برای شروع مذاکره کافی است.

آقای پرویز صانعی کاشانی از شما سپاسگزاریم.

برای امضای تومار در اینجا کلیک کنید!