ایرانیان کانادا: "کاوه فرخ" تاریخ‌نگار پرشور ایران

ایرانیان کانادا: "کاوه فرخ" تاریخ‌نگار پرشور ایران

«کاوه فرخ»، استاد کالج لانگارا در ونکوور و مدرس پیشین تاریخ دانشگاه بریتیش کلمبیا، از نویسندگان برجسته‌‌ی تاریخ و فرهنگ ایران است که با کتاب‌هایش نه تنها پرده از رازهای بخشی از تاریخی باستانی ایران گشوده که جایگاه ایران و فرهنگ ایران را با پژوهش‌هایی استوار علمی‌اش به جهانیان نشان داده است.

به گزارش هفته، فرخ واژگونه‌ی بسیاری از تاریخ‌نگاران پرداختن به تاریخ برایش شغل یا یک کسب‌وکار نیست که تاریخ برای او پهنه‌ی شناخت گذشته برای زیست بهتر امروز و برکشیدن راستی‌ها و نمایش درستی‌ها است و از این روست که هر جا دروغی درباره‌ی تاریخ و فرهنگ ایران در رسانه‌های جهانی در بوق و کرنا شده او از راستی‌ها گفته است – نمونه‌اش پاسخ‌های علمی و منطقی وی به فیلم بی‌پایه‌ی «۳۰۰» که ایرانیان را به شکل و شمایل جانوران و موجودات وحشی نشان می‌داد، یا به مجله‌ی آلمانی اشپیگل که در سال ۲۰۰۸ در مقاله‌ای تهمت‌هایی به کورش بزرگ زده و استوانه‌ی خشتی وی را دروغین دانسته بود.

فرخ در شهر آتنِ یونان زاده شد و بعداً در موسسه شاتوبریان در کنِ فرانسه درس خواند. پدربزرگش، سناتور مهدی فرخ بوده است و پدرش نیز فریدون فرخ سفیر پیشین ایران در آلمان شرقی. او دکترای خود را در سال ۲۰۰۱ از دانشگاه بریتیش کلمبیا گرفت و پیش از آن نیز کارشناسی ارشدش را در سال ۱۹۸۸ و کارشناسی‌اش را در سال ۱۹۸۵ از همین جا اخذ کرده بود.

فرخ چندین کتاب علمی و ده‌ها مقاله‌ی پژوهشی در زمینه‌ی تاریخ ایران، به ویژه تاریخ نظامی ایران، نوشته و برنده‌ی چندین جایزه‌ی معتبر بین‌المللی هم به علت تألیفات و فعالیت‌هایش شده است.

نخستین کتاب او، «سواره‌نظام نخبه‌ی ساسانی» (Sassanian Elite Cavalry)، را نشر آسپری، در سال ۲۰۰۵، به زبان انگلیسی منتشر کرده که تمركز آن بر سویه‌ی نظامی تمدن ساساني و نوآوری‏های آنان در زمينه‌ی جنگ سواره‌نظام است و نخستین کتاب در نوع خود به شمار می‌رود. این کتاب را «یوسف امیری» به نام «اسواران ساسانی» به زبان فارسی ترجمه کرده است.

این کتاب از شکست داریوش بزرگ و خشایارشا در حمله به یونان آغاز می‌شود و دگرگونی و تکامل ارتش و به ویژه سواره نظام ایران را تا پایان زمان ساسانیان شرح می‌دهد. اروپاییان تصور می‌کنند با پیروزی اسکندر بر هخامنشیان در سال ۳۳۳ پ.م. دیگر کار ایران تمام شد. اما در این کتاب می‌بینیم که چگونه ایرانیان با بهبود و پیشرفت سواره‌نظام و ارتش خود و نوآوری‌های فناورانه و تاکتیکی توانستند پس از ۹۰ سال از فتح اسکندر، نخست فرمانروایان یونانی سلوکی را از ایران بیرون رانده و سرزمین‌های گذشته را پس بگیرند و سپس نزدیک ۹۰۰ سال (تا ۶۵۰ م.) مانع از پیشروی یونانیان و رومیان در شرق شوند و شکست‌های سنگین‌تری بر آنان وارد کنند مانند کشته شدن کراسوس به دست «رستم سورِن-پهلَو» و شکست مارک آنتونی در آذربایجان و تارومار شدن لشکر آنان به دست اشکانیان. نیز سایر شکست‌های رومیان به دست ساسانیان.

فرخ می‌گوید که دانشوران، مردم، و رسانه‏‌ها در مورد کسانی مانند اسکندر، سزار، هانیبال، آتیلا و ناپلئون هیجان‏زده هستند اما عده‏ی اندکی از شاپور یکم ساسانی (۲۴۱ تا ٢٧٢ م.) خبر دارند که در طول عمر خود، سه امپراتور روم را شکست داد. سواره‌نظام نخبه‏ی ساسانيان عامل کلیدی بود که مانع از آن شد که روم ایران را در خود جذب کرده و به مرزهای هند و چین برسد. امروزه كمتر كسی ترس و وحشتی را درک می‏کند که اسواران در رقیبانشان برمی‏انگیختند. لیبیانوس از روميانی ياد می‏کند که «ترجیح می‏دهند هر سرنوشتی را تحمل کنند اما با ایرانی رو در رو نشوند».

یکی دیگر از نکته‌های کلیدی که در این کتاب فرخ بر آن تاکید شده نقش زنان ایرانی در جامعه به ویژه در ارتش ساسانی است. زنان به مقام سرداری نظامی نیز می‌رسیدند. همچنین در این کتاب می‌خوانیم که تن‌پوش یکدست یا همان یونیفورم نظامی از نوآوری‌های هخامنشیان بود که بعدها یونانیان و رومیان از آنان تقلید کردند.

دومین کتاب کاوه فرخ «سایه‌های صحرا؛ ایران باستان در جنگ» نام دارد که کتابی تاریخی – تحلیلی است و در سه بخش تفصیلی به تاریخ ایران در دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی می‌پردازد. ریچارد نلسون فرای، ایرانشناس نامی آمریکایی، در پیشگفتار این کتاب در ۲۰۰۶ نوشته است: «در این کتاب دکتر کاوه فرخ ما را با نظرگاه ایرانی این روایت در مقابل دیدگاه یونانی و رومی آن که مدت‌های مدید بر دانش ما از جنگ‌های ایران باستان سایه افکنده است، آشنا می‌سازد. نگاه از منظر دیگر مطبوع است و دکتر فرخ در این تاریخ بر بسیاری از نهادهای ایرانی مانند سواره‌نظام نخبه ساسانی یا «اسواران» پرتوی از نور می‌افشاند.» این کتاب که با ترجمه‌ی شهربانو صارمی به فارسی نیز ترجمه شده است، جایزه شیرطلایی آکادمی والم به عنوان بهترین کتاب تاریخی سال و جایزه اتحادیه ناشران مستقل آمریکا (جایزه بنجامین فرانکلین) را به عنوان بهترین کتاب تاریخی سال دریافت کرده است.

و از دیگر کتاب‌های مهم فرخ می‌توان به «ایران در جنگ؛ از چالدران تا جنگ تحمیلی» اشاره کرد که در اواخر ماه مه ‌سال ۲۰۱۱ منتشر شد.

 

منابع: وب‌سایت شخصی کاوه فرخ، شهربراز، کواد، لانگرا، اکادمیا، پیوند، تیرگان و ایبپا

ارسال نظرات