آرمین آریانپور|
چشم‌انداز اقتصادی کانادا در سال جدید میلادی
در سالی که گذشت پاندمی کووید۱۹ جان نزدیک به دو میلیون نفر را در سراسر جهان گرفت و این تنها خسارت جانی این فاجعه بود. در کنار این خسارت جبران‌ناپذیر کشورهای بسیاری متحمل خسارت‌های مالی شدید شدند. شرکت‌های بزرگ و کوچک در سرتاسر جهان که نتوانستند خود را به سرعت با واقعیت جدید بازار وفق دهند طعم شکست را چشیدند. با اینکه کشف واکسن برای مهار بیماری روح تازه‌‌ای در جسم خسته اقتصاد جهانی دمید اما بر خلاف پیش داوری‌‌‌ها جالب است بدانیم تنها ۶۴ درصد کانادایی‌ها، آن هم در صورت اجباری شدن توسط قانون حاضرند واکسینه شوند. این در حالی است که آمریکا با ۵۹ درصد یک پله پایین‌تر است.
در حالی که جهان در آغاز روند بازیابی و احیا به سر می‌برد، برای بسیاری از اقتصاددانان، رهبران دنیای کسب و کار و تحلیلگران مالی این سوال مطرح می‌شود که دورنمای اقتصاد کانادا در سال آتی به چه شکل خواهد بود؟ پیر کلرو، اقتصاددان و قائم مقام بانک توسعه کانادا معتقد است اقتصاد کانادا در سال آینده مشابه اقتصاد سایر کشورهای توسعه یافته است و داشتن بازار بزرگ مصرف کننده به همراه تقویت مجدد صادرات اقتصاد کانادا را متحول خواهد کرد. وی معتقد است چرخه رشد اقتصادی به صورت مستقیم وابسته به روند بهبود و ریشه کن شدن بیماری کروناست.
به عقیده برخی اقتصاددانان، زخمی که این رخداد شوم بر اقتصاد جهان وارد کرد با وجود امیدهایی که پس از یافتن واکسن در جهان شکوفا شد شاید تا پنج سال آینده در همه بخش‌های اقتصادی به طور کامل التیام نیابد. با این وجود باید شکرگزار این بود که در کشوری مانند کانادا، زیرساخت لازم برای تطبیق سریع شرکت‌‌‌ها با روش‌هایی مانند دورکاری و تدریس از راه دور وجود دارد. نبود همین زیرساخت در کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه موجب خواهد شد تا دورنمای اقتصادی کم فروغی در انتظارشان باشد.
تولید ناخالص ملی کانادا که در سال قبل ۵.۶ درصد سقوط کرده بود، پیش‌بینی می‌شود در سال پیش رو حدود ۵.۱ درصد رشد کند. بیشتر سقوط این شاخص مربوط به سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ بود چرا که اقتصاد کانادا و جهان در بهت و ناباوری همه‌گیری بزرگ فرو رفت و چرخه عرضه و تقاضا در کل دنیا دچار سردرگمی و نقص جدی شد. برخی اقتصاددانان با وجود عدم قطعیت در بازار، رشد سالانه متوسطی حدود ۳.۲ درصد در پنج سال آتی را برای کانادا پیش‌بینی کرده‌اند.
بنا بر آمار ارائه شده توسط مارک ویال، استاد اقتصاد دانشگاه مک مستر، به غیر از کبک و انتاریو، سایر استان‌‌‌ها آمار کمتری در مرگ و میر و بیکاری به جای گذاشتند. بازار کار کانادا در سه ماهه دوم ۲۰۲۰ چنان آسیب دید که منجر به افزایش نرخ بیکاری ۶۹.۶ درصدی (نسبت به آمار سال قبل) شد. بیشتر این آسیب‌‌‌ها در بخش خدمات، گردشگری و خطوط هوایی نمایان شدند. با این وجود بازار کار در سه ماهه سوم سال به تدریج خود را بازیافت و از سرعت بیکاری کاسته شد. چنین صدمه‌‌ای مسلما یک شبه جبران نخواهد شد. برای سال ۲۰۲۱ پیش‌بینی می‌شود که این آسیب با روندی معادل ۹.۷ درصد در طی پنج سال آینده بهبود یابد. بنا به نظر میکال اسکوترود، استاد اقتصاد دانشگاه واترلو، خطری که بخش گسترده‌‌ای از افراد بیکار شده در سال ۲۰۲۰ را تهدید می‌کند این است که بخشی از آنان که بیش از شش ماه بیکار بوده‌اند با مشکلات جدی‌تری برای بازگشت به کار مواجه هستند. این امر دلایل متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به ترجیح (یا تبعیض) کارفرمایان به استخدام افرادی اشاره کرد که در سال گذشته به صورت مستمر شاغل بوده‌اند.
شاخص اعتماد مصرف‌کننده یا CCI که شاخصی مهم در علم اقتصاد است در سالی که گذشت حدود ۲۷.۲ درصد نزول کرد. این شاخص که بیان‌گر اطمینان مصرف کننده به بازار است در سه ماهه اول سال و به دنبال تنش نفتی میان عربستان سعودی و روسیه با قوت بیشتر رو به افول گذاشت اما پیش‌بینی می‌شود با بارقه‌های امیدی که از تولید واکسن مشاهده می‌شود این شاخص نیز با روندی معادل ۱۵.۸ درصد در سال ۲۰۲۱ رشد کند و در دوره‌‌ای پنج ساله و با حدود رشد متوسط سالانه ۶.۹ درصد به جایگاه سابق نزدیک شود. از مهم‌ترین عوامل کاهش اعتماد مشتریان و مصرف‌کنندگان قطع زنجیره عرضه و تقاضا در سه ماهه اول سال بود که با توجه به بازگشت تدریجی مشاغل و تطبیق بسیاری از شرکت‌‌‌ها با ترفندهایی همچون دورکاری این اعتماد تا حدی به بازار برخواهد گشت.
در خلال همه‌گیری، بانک مرکزی کانادا نرخی را که اصطلاحا به «نرخ شبانه» معروف است کاهش داد. نرخ شبانه یا overnight rate همان نرخی است که بانک مرکزی بر اساس آن به سایر بانک‌‌‌ها پول قرض می‌دهد. دولت‌‌‌ها معمولا برای ایجاد گردش در اقتصاد و جلوگیری از رکود این نرخ را پایین نگه می‌دارند. پایین بودن این نرخ منجر خواهد شد بانک‌‌‌ها نیز به دنبال آن نرخ بهره وام مسکن را پایین ببرند. این عمل نتیجه‌‌ای جز بالا رفتن تقاضا در خرید خانه ندارد. بنابراین دولت با این کار بر گردش اقتصادی در دوران بحران یا رکود کمک می‌کند. این نرخ در سال گذشته به مقداری حدود ۰.۵۴ درصد کاهش یافت. پیش‌بینی می‌شود این نرخ در سال ۲۰۲۱ با شدتی معادل ۰.۲۵ درصد کماکان کاهش پیدا کند تا نهایتا به نرخ هدف نزدیک شود و تا چهار سال آینده یعنی زمانی که بیکاری به حد مطلوب برسد رشد مجدد نداشته باشد.
هفته را دنبال کنید در: اینستاگرام – تلگرام – توئیتر
| بیشتر بخوانید: |
با وجود شرایط بحرانی اقتصادی در سال گذشته میزان درآمد قابل عرضه خانوارهای کانادایی به مقدار ۷.۴ درصد رشد داشته است. درآمد قابل عرضه درآمدی سرانه است که دولت در زمان بحران به خانوارها و افراد کم درآمد به شکل‌های مختلف از جمله کمک مالی یا بیمه بیکاری اختصاص می‌دهد. این میزان در سال ۲.۲۱ حدود ۴.۷ درصد کاهش خواهد یافت، چرا که مشاغل و بازار به سمت رونق و احیای اقتصادی پیش می‌روند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ سالانه به طور متوسط حدود ۰.۵ درصد کاهش یابد.
کدام بخش‌های اقتصادی در ۲۰۲۱ رشد یا سقوط خواهند کرد؟
طبیعتا بخش‌هایی که متحمل بزرگ‌ترین ضررها شدند در صورت عادی شدن شرایط دوباره به روند صعودی باز خواهند گشت. در ادامه به اختصار صنایعی که شاهد رشد اقتصادی خواهند بود را معرفی می‌کنیم. در آمد صنعت هتلداری در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۲ درصد، صنعت استخراج نفت و گاز حدود ۲۱ درصد، صنعت هواپیما سازی و تهیه قطعات هواپیما حدود ۱۶ درصد، صنعت مبلمان و لوازم خانگی حدود ۱۵ درصد، صنعت دریانوردی و حمل و نقل دریایی حدود ۱۵ درصد از خود رشد نشان خواهند داد. همچنین نرخ بیکاری در این صنایع از ۸.۹ تا ۲۱ درصد نسبت به شرایط مشابه در سال ۲۰۲۰ کاهش خواهد یافت.
اما برای تمام مشاغل در ۲۰۲۱ چنین آینده روشنی پیش‌بینی نشده است. برخی از بخش‌‌‌ها مانند صنعت ارتباطات سیمی (کابلی)، بخش‌های مالی مرتبط با انتقال ارز، نقد کردن چک، مدیریت بدهی و خدمات مالی مشابه، سوپرمارکت‌‌‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی، صنایع تولید و بسته‌بندی میوه‌های کنسرو و یخ‌زده و صنایع تولید تجهیزات پزشکی از جمله بخش‌هایی هستند که با کاهش درآمد روبرو خواهند بود که بررسی دلایل آن‌‌‌ها از حوصله این بحث خارج است. همچنین بخش‌هایی مانند رستوران‌‌‌ها و مراکز تفریحی که در این همه‌گیری بخت با آنان یار نبود هنوز در حال دست و پا زدن و تلاش برای بقا هستند. سرنوشت بدی برای بسیاری از رستوران‌‌‌ها و مشاغل مشابه در میانه سال گذشته رقم خورد ولی آنانی که پشتوانه بهتری داشتند یا با خدمات آنلاین تطابق پیدا کردند به سال جدید امیدوارند.
