نویسنده: عابدین فیلو؛ abedinfl@gmail.com
از جمله مشکلات مهاجران در جهت تطبیق با سرزمین جدید، تفاوت در سیستم‌های اداری و دولتی و عدم تناظر یک به یک در مورد نوع مشاغل، دسترسی به خدمات این نوع مشاغل و فعالیت در این زمینه‌ها است. این تفاوت در زمینه علوم انسانی و علی‌الخصوص خدمات روانشناختی و آموزشی مشهودتر است. از این رو در این متن به بررسی اجمالی تفاوت‌های فعالیت در زمینه خدمات روانشناسی بین ایران و استان کبک می‌پردازیم.
در ایران عمده فعالیت روان‌شناسان تحت نظر سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بوده و دانش‌آموختگان تمام زیر شاخه‌های روانشناسی و مشاوره با مدارک فوق‌لیسانس و دکترا می‌توانند جهت اخذ پروانه اقدام کنند که در کنار مدارک تحصیلی موارد دیگری مانند دوره‌های کارآموزی و کارگاه‌های آموزشی یا ورکشاپ از مراکز مورد تایید این سازمان نیز جهت اخذ پروانه درخواست می‌شود. طی سالیان اخیر تنوع و میزان ساعات این مدارک متغیر بوده، هم‌چنین برخی مراکز نیز تحت‌نظر سازمان بهزیستی به ارایه این نوع خدمات می‌پردازند.
در استان کبک اما نظام‌ها یا درخواست‌های متفاوتی در زمینه خدمات روانشناختی، درمانی و مشاوره فعالیت می‌نمایند. مهم‌ترین آن‌ها ordre des psychologies du Quebec است. برای عضویت در آن مدرک دکترا و در برخی موارد خاص کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی الزامی است. نکته مهم در مورد مدرک مورد قبول برای عضویت در این نظام این است که فقط فارغ‌التحصیلان دکتری از دانشگاه‌های کبک شاملMontréal, McGill, Laval, Sherbrook, Concordia, Uqam می‌توانند مستقیما به عضویت این نظام درآیند و فارغ‌التحصیلان مراکز دیگر کشورها و حتی استان‌های دیگر تحت شرایط خاص بسته به واحدهای گذرانده شده و زبان محل تحصیل باید واحدهای مورد نظر این سازمان را در مراکز مورد تایید این سازمان گذرانده و در آزمون زبان فرانسه شرکت کنند. اعضای این نظام می‌توانند به ارایه خدمات مشاوره و درمان بیماری‌های روانشناختی اقدام نموده و تحت نظر بیمه فعالیت نمایند. اما در کنار این نظام نظام‌های دیگری نیز در زمینه خدمات روانشناختی فعالیت دارند. البته زمینه کاری آن‌ها محدودتر بوده و مجاز به دخالت در تمامی زمینه‌های درمانی نیستند. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به Ordre des conseillers d’orientation, ordre de travailleurs sociaux du Québec, Ordre professionnel des sexologues du Québec, اشاره کرد.
عضویت در اکثریت این نظام‌ها منوط به داشتن مدرک دکترا و یا کارشناسی ارشد همراه با سابقه کار است. جهت اخذ عضویت برای هریک از این نظام‌ها باید مدارک مربوطه و هزینه بررسی پرونده به این سازمان‌ها ارسال گردد. هزینه هر کدام جهت بررسی بین پانصد تا نهصد دلار کانادا است. پس از عضویت نیز حق عضویت سالیانه باید پرداخت گردد.
اما نکته مهم در مورد پروانه‌های کار ایران و تفاوت آن با استان کبک که همواره مورد بحث کارشناسان بوده، بدین ترتیب است. کلی بودن نوع پروانه‌های ایران بدون توجه به رشته متقاضی فعال، برای مثال فارغ‌التحصیلان رشته‌هایی مانند آموزش کودکان استثنایی، روانشناسی تربیتی و یا سنجش می‌توانند برای پروانه اقدام نموده و به فعالیت‌هایی مانند درمان بیماری‌های روانشناختی، مشاوره ازدواج و یا تست هوش اقدام نمایند. این رویه به هیچ وجه در کبک مورد قبول نیست و بسیاری از مهاجران ایرانی که با مدارک ذکر شده سال‌های طولانی در ایران مشغول فعالیت بوده‌اند در استان کبک نمی‌توانند به عنوان درمان‌گر فعالیت نمایند. ایشان می‌بایست با توجه به رشته خود زمینه‌های دیگری را برگزینند.
هم‌چنین دارندگان مدارک روانشناسی از جمله روانشناسی تربیتی به تعداد کثیری در نظام آموزشی ایران فعالیت دارند اما در استان کبک نمی‌توانند به عنوان آموزگار یا enseignant مشغول فعالیت شوند.
نکته مهم دیگر که پرسش بسیاری از فعالان روانشناسی پیش از مهاجرت است اعتبار کارگاه‌های آموزشی یا ورک‌شاپ‌های رایج در ایران پس از مهاجرت و یا گذراندن ورکشاپ در کانادا است. در این زمینه باید عنوان نمود این دوره‌ها هیچ ارزشی در سیستم کبک نداشته و اساسا این نوع کارگاه‌ها در کشور کانادا وجود ندارند پس بهتر است مهاجران هزینه و وقت خود را صرف این کارگاه‌ها برای بهره‌مندی در کانادا ننمایند.
و در آخر باید اضافه نمود که نداشتن عضویت در نظام‌های کبک به معنای عدم برخورداری از حق کار نیست و دانش‌آموختگان این گونه رشته‌ها می‌توانند به عنوان Intervenant در بسیاری از مراکز خدماتی و توانبخشی فعالیت نمایند. در این حالت زمینه کاری محدودتری نسبتا به روان‌شناسان ثبت شده داشته و مسلما از دستمزد پایین‌تری برخوردار خواهند بود.
این صفحه توسط گروه تلگرامی «به مونترال خوش آمدید» حمایت شده است
