امین نصیری|
نخستین فیلم بلند سینمایی «نوید دانش» از آن دسته فیلمهایی است که مخاطب آن، طبقهی اهل فرهنگی است که تا حدودی سینما را میشناسد و در تصمیمگیریهایش در دیدن فیلمها منفعل عمل نمیکند.
مخاطب هدف «دوئت» کسانیاند که به دنبال آثاری با رویکردی نوآورانه و تر و تازه هستند و به دیدن هر فیلمی تن نمیدهند و میدانند سینما گاهی میتواند دست روی نقاط بسیار مهمی بگذارد که شاید گفتوگو راجع به آن دشوار، و به راحتی بر زبان جاری نشود اما چنان دردی عظیم اما نیمه آشکار ناگهان به جان آدمی هجوم میبرد و زندگی را گرفتار نوعی از تشنج میکند. «نوید دانش» اینچنین سوژهای را دستمایه ساخت «دوئت» قرار داده تا از دل آن نقبی بزند به روابط بین آدمها در وادی عشق و عواطف.
شخصیتپردازی در «دوئت» به واسطه تقابل و کنشهایی که افراد از خودشان بروز میدهند، موفق از کار درآمده و قابل دفاع است و نوید یک فیلمساز بااستعداد و آیندهدار را میدهد.
چهار شخصیت محوری «دوئت» مواجهشان با بحران ناشی از گذشتهای که به آرامش اکنون رخنه کرده و آن را به مخاطره انداخته، متفاوت و قابل بحث است. کنشی که مینو (هدیه تهرانی) در مواجه با گذشته حامد (مرتضی فرشباف) بروز میدهد اینگونه است که هر چقدر کمتر بداند بهتر است و علاقهای به آگاهی یافتن از جزئیات رابطهی حامد و معشوقه سابقاش یعنی سپیده (نگار جواهریان) ندارد و تا حدودی خنثی و محافظهکارانه عمل میکند.
در ظاهر این نشان میدهد که شاید او زنی است نسبتا بیخیال و برخوردی کاملا منطقی با این موضوع دارد و گذشته را نادیده میگیرد و با چند جمله حامد را دعوت میکند که با گفتوگو کردن و دیدار با سپیده مسئله را حل کند. اما در پشت چهره آرام مینو تنشی فراوان در جریان است که در تنهایی رخ نشان میدهد، درست مانند دقیقهی ابتدایی فیلم که آنقدر در افکارش غرق شده و غمگین است که به سختی متوجه بوق ماشین خانم همسایه میشود یا بخش پایانی فیلم هم گواهی بر رفتار ضد و نقیض مینو است و نحوه نشستن او بر پلههای خانهی فرسوده شدهشان و به طور کلی زبان بدنش در سکانس پایانی آشکار میکند آنچه مینو در ظاهر از آن پیروی میکند به راحتی میتواند دستخوش تغییر شود.
هفته را دنبال کنید در: اینستاگرام – تلگرام – توئیتر
بیشتر بخوانید: |
مسعود (علی مصفا) در نقطهی مقابل مینو قرار میگیرد. او تمام تلاشاش را میکند تا از جزئیات رابطهی حامد و سپیده مطلع شود و با جدیت به دنبال مطلع شدن از گذشتهی همسرش است. یکی از دلایل مصر بودن مسعود در پیگیری ماجرا، خودکشی دوستش ماندانا است زیرا گمان میکند سپیده اکنون در شرایطی قرار دارد که ممکن است دست به خودکشی بزند. گاهی مانند سکانس ملاقات غیرمنتظره مسعود و سپیده در کانکس محل کار مسعود، کارگردان همذاتپنداری تماشاگر با مسعود را کاهش میدهد چرا که بنظر میرسد میخواهد از سپیده اعتراف بگیرد و دارد از او بازجویی میکند. حامد بیش از همه تمایل به گذشته دارد و اوست که آغاز کننده ناآرامیست و درصدد احضار گذشته است و همین نشان میدهد او به لحاظ درونی ضعیفترین شخصیت فیلم است که تاب وضعیت فعلیاش را ندارد و گویا با رفتاری که در پیش گرفته بوده همسرش را آزار داده و بعد تصمیم گرفته میشود شرایط برای دیدار حامد با معشوقه سابقاش مهیا شود تا بلکه زندگی حامد و مینو به روال معمول بازگردد.سپیده به گونهای رفتار میکند که بنظر علاقهای ندارد از گذشته صحبت کند و نمیتواند کمکی به بهبود اوضاع کند و نمیداند در مواجه با حامد چگونه عمل کند و بطور کلی در کنترل کردن شرایط ناکام است.

شخصیتها در دوئت سیاه و سفید نیستند و تماشاگر با آدمهایی واقعی، آشنا و ملموسی روبرو میشود که ویژگیهای پسندیده و ناپسندیدهای را توامان در خود حمل میکنند. اما نکته آن است که تمامی شخصیتها به طرزی منفعلانه رفتار میکنند و توان درمان کردن این زخم را ندارند و آن کنشی که گاه مخاطب انتظار دارد را مرتکب نمیشوند و فیلم بطور آگاهانه با همین روند تا به انتها جلو میرود و در نهایت هم کلنجار رفتن بیش از اندازه با گذشته و زنده کردن خاطرات موجب میشود هیچکدام از شخصیتها رنگ آرامش را نبینند و ضربه بخورند.
در بعضی از موقعیتها دیالوگها بطور عامدانه با مکث و طمانینه گفته میشود که نشان از محتاط بودن شخصیتهایی است که اول حرف را سبک سنگین میکنند و سپس به زبان میآورند. شخصیتهای فیلم که از طبقهی متوسط شهری، اهل فرهنگ و تحصیلکرده جامعه محسوب میشوند تا پایان با احتیاط فراوان عمل میکنند و حرف میزنند تا مبادا دچار مضرت شوند و منفعتهایشان به مخاطره بیافتد و آنچه در تملک دارند از دست برود.
شاید ایدهی اولیه فیلم تازگی لازم را نداشته باشد اما «نوید دانش» از دریچه کمابیش نوآورانهای آن را گسترش میدهد و حاوی ریزهکاریهای متنی و بصری میکند. کوشش کارگردان در جهتی است که بدون گزافهگویی فیلم را به زبان بصری روایت کند و به کمک نشانهگذاریهای تصویری، دکوپاژ، نور،طراحی میزانسن، باند صوتی و اکت و پرفورمنس بازیگرها حس و معنای موردنظر را در صحنهها جاری نماید و کمتر به کلام تعلق خاطر نشان دهد و این کوشش به خوبی بیان میکند که مخاطب در پشت دوربین با کارگردان خوش فکری طرف هست که به درستی درک میکند برای ساخت یک فیلم باید به چه مسائلی دقت کند و آنها را رعایت نماید تا نتیجه کار اثری استاندارد، قابل احترام و مقبول باشد و در جایگاه مناسبی بایستد .