حبیب عثمان |
بسکتبال در سال ۱۸۹۱میلادی توسط «مستر جیمزنایس میت مرد کینادین _ امریکن» در سطح جهان به میان آمد و در سال ۱۹۳۹ توسط «مستر فلوکر» امریکائی در لیسه حبیبیه شهر کابل رایج گردید.
فلوکر همکار ورزش در مکتب‌ها بود. او اولین میدان بسکتبال را در لیسهٔ حبیبیه (پل باغ عمومی لیسه عایشه درانی کنونی) مطابق به معیار‌‌های بین‌المللی آن زمان به صورت ابتدائی اعمار نمود. گرچه راپور تائید ناشده نیز حاکی از این است که بسکتبال برای اولین بار سه سال قبل توسط یک افسر مشاور هندی در بالاحصار کابل رایج گردید. اما منابع آن را تائید نمی‌کنند. قرار معلومات فلوکر در این راستا خدمات شایانی نمود. بسکتبال ابتدا در لیسه حبیبیه بعد در لیسه‌‌های نجات و نادریه و بالاخره در سطح معارف رایج گردید.
ورزش بسکتبال از جمله بهترین ورزش‌ها به شمار رفته بازیکنان و طرفداران زیاد در سراسر جهان دارد. این ورزش حدود ۸۰ سال قبل در افغانستان رایج شد. پیشگامان افغان در راستای رشد، توسعه و به شهرت رساندن آن در سطح کشور‌‌های منطقه زحمات زیادی به خرج دادند، که نام‌شان جزء خدمت‌گزاران ورزش افغانستان ماندگار و به شمار می‌رود.
|
داکتر فاطمه صافی می‌گوید: محترم نعیم اوریا یکی از ستاره‌گان پیشگام و چهرۀ شناخته شدۀ ورزش بسکتبال کشور و واقعاً ورزشکار فوق العاده و قابل افتخار و احترام است. زمانی که معاونیت فدراسیون را به عهده گرفت، این جانب معاون فدراسیون در بخش اناث بودم و با کمال صفا و صمیمیت به همه اعضای فدراسیون احترام و حسن نیت داشت و همچنان در مورد پیدایش ورزش بسکتبال، رُشد و انکشاف آن در افغانستان از همان تقریباً چهار دهه قبل اینجانب تلاش نموده بودم و با کمی‌ها به کمک همین پیشکسوتان و سایر اهل مسلک توانستم معلوماتی را نشر کنم که امروز در این دههٔ اخیر از برکت آن انگیزه و یاد‌ها برای سایر استادان مهیا شد و با استفاده از آن نوشتند. محترم اوریا، انسان با حوصله و برده بار، همیشه آماده به کمک و همکاری. خلص اینکه کلمات در وصف‌شان کمی می‌کند. برادر عزیز و مهربان است، آرزو دارم با فامیل عزیزاش در پناه خالق یکتا باشد و عمرش با سلامتی طویل باد. ناگفته نباید گذاشت که بحیث ترینر در تمرین و رشد ورزش بسکتبال دختران در لیسه‌ها هم نقش ارزندهٔ داشت. که من شاهد آن زمان «دههٔ پنجاه» هستم. جناب عظیم افغان‌زاده می‌گوید: نعيم اوريا يكى از چهره‌هاى مشهور بسكتبال كشور و از جمله بنيان گزاران بسكتبال كشور است كه ورزش بسكتبال را از وقتى كه در ليسه غازى متعلم مكتب بود آغاز نمود. با پشت كار و استعداد فوق العادهٔ كه داشت پله‌هاى موفقيت را پشت سر گذاشت. بعدأ عضو تيم پوهنتون كابل و عضويت تيم ملى كشور را کمائی نمود و موفقيت‌هاى زيادى را در رشته بسكتبال بدست آورد. او يكى از پرافتخارترين بسكتباليست‌‌های وطن عزيز ماست. با جناب اوریا چند سفر ورزشی در جمع تیم ملی بسکتبال کشور، در خارج از وطن داشتیم که خاطرات ماندگار و فراموش ناشدنی آن دوره‌ها در ذهن‌‌های ما تاکنون باقی است. آنچه بیشتر از آن وقت‌ها داریم، دوستی، برادری و رفاقت پایدار بین ماست. برایش سعادت، صحت و سلامتی آرزو می‌کنم. جناب نذیر احمدشاه وردک در مورد نعیم اوریا می‌گوید: محترم محمد نعیم اوریا یکی از شخصیت‌‌های بیاد ماندنی تاریخ باسکتبال کشور ما است که در اواسط دههٔ چهل هجری یا اواسط دهه شصت میلادی ظهور کرد. او محصول ترینیگ ترینر ورزیده امیریکن ـ پیسکورپس بنام «مستر جان بریهیل» برآمده از تیم باسکتبال لیسه غازی وقت بوده که تا اواخر دهه پنجاه هجری مطابق به اواخر دههٔ هفتاد میلادی در مرحله رشد و انکشاف قدامت و سیر تکامل باسکتبال در افغانستان با شهرت بی‌نظیری فعال بود. محترم محمدنعیم اوریا با هیکل قوی و بلندی ۶ فوت و ۹ انچ در پوزیشن سنتر فارورد یکی از ملی‌پوشان تاریخ‌ساز باسکتبال کشور بود، که می‌توان گفت؛ نامبرده از جمله اولین دنکیستان بازی باسکتبال و نامش در تاریخ باسکتبال آن مرحله به خط زرین درج است. برعلاوه داشتن اخلاق حمیده ورزشی، دسپلین و کلتور عالی ورزشی محترم اوریا در آماده‌گی‌‌های تخنیکی، فزیکی، تکتیکی و روحی در عرصه بازی و همچنان بخش ترینیگ و کوچینگ فوق‌العاده رسیده بود که فعالیت‌ها، خدمات و محصولات او در هر دو عرصه قابل تذکار و بیاد ماندنی است. او نه تنها که همبازی و دوست صمیمی اینجانب بود، بلکه به صفت یک برادر اکثر اوقات با هم یکجا بودیم. ازین که فزیکلی از هم دور هستیم اما همیشه در قلب‌ها نزدیک می‌باشیم. متأسفم اینکه نتوانستم بصفت یک دوست و برادر صمیمی درین مدت تقریبأ ۳۲ سال از وی و فامیلش جویا و خبر گیر باشم. همیشه در حفظ و پناه ایزد متعال بوده و طول عمر نصیبش گردد. |
یکی از بازیکنان برجسته و شخصیت تاریخ‌ساز بسکتبال کشور ما را به معرفی می‌گیریم که چنان شیفتهٔ این ورزش بود، که مدت‌ها در مهاحرت به این ورزش ادامه و جوانان را آموزش بسکتبال می‌داد. این ستاره درخشان و تابناک ورزش بسکتبال ما،جناب نعیم اوریا ست.
از مدت‌ها بدین سو، تصمیم داشتم تا با ستارهٔ درخشان بسکتبال افغانستان صحبتی داشته باشم، اما نمی‌دانستم در کجا زنده‌گی می‌کند. تا اینکه دوست ارجمندم جناب عظیم افغان زاده که خود نیز بسکتبالیست توانا و مشهور آن وقت‌ها بود، زمینهٔ صحبت ما را فراهم نمود.
ممکن است بگوئید، دوره کاری‌تان در تلویزیون ملی در کدام بخش‌ها و سال‌ها بود ؟
محمد نعیم اوریا: ازسال ۱۹۸۵ الی ۱۹۸۷ مسؤول برنامه‌‌های ورزش تلویزیون بودم. از سال ۱۹۸۷ الی ۱۹۸۸مدت یک سال دورهٔ احتیاط سربازی را در آمریت ورزشی سپورت اردو سپری نمودم و بعد از آن از سال ۱۹۸۸ الی ۱۹۹۲ مدیر برنامه‌‌های اقتصادی و مسؤول بخش ورزش تلویزیون افغانستان.
کی ترک وطن نمودید ؟
محمد نعیم اوریا: در سال ۱۹۹۲بعد از آغاز جنگ‌‌های داخلی که دیگر امکانات زنده‌گی کردن در وطن ما موجود نبود ناگزیر با خانم و دو طفل‌ام، وطن عریزم را مجبورآ ترک کرده، عازم شهر پیشاور پاکستان گردیدم و بعد از گذشت شش ماه در یک پروژهٔ که از طریق آلمانی‌ها تمویل می‌شد شامل کار شدم.
اصلآ در خواب و خیالم نمی‌گنجید، همراه با جناب ذبیح ثبات از تیم لیسه غازی به صفت جوان‌ترین اعضای تیم ملی افتخار عضویت را در اولین تیم ملی باسکتبال کشور بدست آوردیم.
وظایفی را که آنجا در پروژه‌ها انجام داده‌ام:
_ کارمند گروپ سَروی پوهنتون بریمن آلمان به خاطر ارزیابی مؤثریت تربیه مسلکی و ایجاد صنایع کوچک در پیشاور.
_ آمر ارزیابی پروگرام‌‌های تربیوی تخنیکی در پروژه افغان جرمن.
_ مسؤول اداری پروژه افغان جرمن.
_ رئیس سرپرست پروژه افغان جرمن.
شما برای بار دوم هم مهاجرت کردید…
محمد نعیم اوریا: بله. در ماه اکتوبر سال ۱۹۹۶با دریافت یک بورس تحصیلی پوهنتون «بریمن آلمان» در بخش اقتصاد وارد آلمان گردیدم و در مدتی دو نیم سال ماستری دومم را بدست آوردم.
ورزشکار مثبت فکر کند، عقده‌ای و مغرور نباشد، رقابت سالم داشته باشد و …
از اینکه شرایط در وطن برای بازگشت مساعد نبود، ناگزیر که پناهنده شوم. در سال ۱۹۹۹درخواست پناهنده‌گی دادم و بعد از مدتی قبول گردیده و تا حال در شهر «بریمن آلمان» با خانم و سه فرزندم زنده‌گی می‌نمایم.
| درباره محمد نعیم اوریا از زبان خودش
در شهر کابل بدنیا آمدم. مکتب ابتدائیه را در لیسه سپین کلی و دوره متوسطه و لیسه را در لیسه عالی غازی در سال ۱۹۷۵به اتمام رسانیدم. بعد از سپری نمودن یک سال دوره مکلفیت عسکری در ولسوالی نهرین ولایت بغلان و بالاحصار کابل، با سپری نمودن امتحان کانکور شامل پوهنځی ادبیات پوهنتون کابل گردیدم. بعد از گذشت شش ماه تحصیل در پوهنتون کابل با اخذ یک بورس تحصیلی در رشته ژورنالیزم در سال ۱۹۷۸عازم کشور آلمان دیموکراتیک گردیدم و تحصیلاتم را در پوهنتون «کارل مارکس» شهر لایپزیگ آغاز نموده بعد از سپری نمودن موفقنامه دوره تحصیل با اخذ دیپلوم ماستری در سال ۱۹۸۵دوباره به میهن عزیزم باز گشتم و بعد از مدتی به صفت کارمند دولتی در بخش ریاست نشرات تلویزیون ملی تقرر حاصل کردم. گوشهٔ از فعالیت‌هایم در جریان تحصیل بخش ژورنالیزم: ریٔس اتحادیه افغان‌ها متعاقبآ رئیس اتحادیه محصلین آسیا در شهر لایپزیگ آلمان. مسؤول محصلین خارج در لیلیه پوهنتون. کمائی نمودن معاش امتیازی بعد از صنف دوم فاکولته تا ختم تحصیل، بخاطری داشتن نمرات بالا. سپری نمودن امتحانات، نوشتهٔ تیزس ماستری و دفاع از دیپلوم با نمرات اعلی. زمانی که مصروف کار دولتی در تلویزیون ملی بودم: دریافت مدال دولتی غازی محمد ایوب خان دریافت شش تقدیرنامه از ارگان‌ها و مؤوسسات مختلف. تقدیرنامه و جایزهٔ نقدی از جانب اتحادیهٔ ژورنالیستان افغانستان. |
مصروفیت‌‌های کاری و ورزشی‌تان در آلمان چگونه بود؟
از سال ۱۹۹۹ الی ۲۰۰۰ ترینر باسکتبال یکی از کلپ‌‌های شهر بریمن بودم. از سال ۲۰۰۰ الی ۲۰۰۲ عضو هیئت تحریر و مسؤول اخبار یک مؤوسسه دولتی و از سال ۲۰۰۲ الی ۲۰۱۲ ترینر سه تیم باسکتبال کلپ کومیت شهر بریمن آلمان.
در سال ۲۰۱۲ از اثر معاذیر صحی با ورزش باسکتبال عملآ وداع کرده‌ام، اما علاقه خاصم به این بازی همیشه موجود خواهد بود.
بعد از آنکه صحت یاب شدم در سال ۲۰۱۴ کارم را با دفتر کمک به مهاجرین آغاز کردم و در بخشهای مختلف ایفای وظیفه نمودم و از سال ۲۰۱۷ به اینسو به صفت ریس پروژه «هوختینگ» شهر بریمن در ارتباط با مهاجرین مصروف کار استم. باید یادآور شوم که از کارم بی‌نهایت راضی هستم، زیرا هر روزی که برای مهاجرین خدمتی انجام می‌دهم احساس آرامش می‌کنم.
فعالیت‌‌های ورزشی‌تان از کی آغاز شد؟
محمد نعیم اوریا: در آوان جوانی اصلآ علاقه خاصی به باسکتبال نداشتم، تا اینکه روزی یکی از ورزشکاران تیم باسکتبال لیسه غازی محترم «فریدون آزاد زوی» مرا به تیم دعوت کرد که من هم دعوتش را لبیک گفته و تمرینات‌ام را تحت رهنمائی او و ترینران دیگر آن زمان آغاز کردم و علاقه‌مندی‌ام به این بازی بسیار زیاد شد تا اینکه بعد از تمرینات متداوم عضویت تیم را حاصل نمودم.
رهبری بادرایت و مردم‌دوست در یک کشور باعث می‌شود که مردم آن کشور هم هرجائی که بروند از احترام خاص برخوردار می‌باشند.
عضویت در تیم ملی باسکتبال:
بعد از به قدرت رسیدن شهید داوودخان (اولین رئیس جمهور افغانستان) در پهلوی براه انداختن برنامه‌‌های متعدی عام المنفعه، به سپورت و تربیت بدنی هم توجهٔ خاصی مبذول گردید و تقریبا در اکثریت از بخشهای ورزشی برای نخستین بار تیم‌‌های ملی داخل یک چوکات منظم انتخاب و غرض تمرینات مشترک و مسابقات دوستانه به خارج از کشور فرستاده شدند.
تیم باسکتبال از بین تیم‌‌های متعدد طی یک تورنمنت یک روزه توسط دو متخصص امریکائی و یک نفر متخصص افغا ن انتخاب گردید که من هم با وجود اینکه اصلآ در خواب و خیالم نمی‌گنجید همراه با جناب ذبیح ثبات از تیم لیسه غازی به صفت جوان‌ترین اعضای تیم ملی افتخار عضویت را در اولین تیم ملی باسکتبال کشور بدست آوردیم.
| بیشتر بخوانید: |
لطف نموده از افتخارات ورزشی‌تان صحبت کنید؟
محمد نعیم اوریا: نخستین افتخار برای من بصفت یک ورزشکار خیلی جوان عضویت در تیم ملی و معرفت با پیشکسوتان و نخبه‌گان ورزش باسکتبال بود.
تیم باسکتبال لیسه غازی که من هم عضویت آن را داشتم در سطح کشور برای مدت چندین سال حائز مقام قهرمانی بود. افتخار عضویت طولانی در ترکیب تیم ملی کشور و تقریبآ در حدود ۱۲یا ۱۳سفر ورزشی.
زمانی که عضویت تیم ملی باسکتبال کشور را حاصل نمودم یعنی از سال ۱۹۷۴عیسوی، سفر‌‌های متعدد به پاکستان، اتحادجماهیرشوروی وقت، جمهوریت آذربایجان شوروی، قزاقستان، قرغزستان، بلغاریا، قزاقستان، چکوسلواکیا، ازبکستان و … داشتم.
از آغاز ترینری‌تان در کشور آلمان لطفآ صحبت کنید؟
محمد نعیم اوریا: از آن جائی که در کشور عزیزم تجربه کافی ترینری را نیز داشتم، شوق کردم این جا در کنار تحصیل به صفت ترینر فعالیت خویش را آغاز نمایم.
با وجود آنکه تجربه کافی ترینری داشتم ناگزیر بودم تا کورس ترینری را سپری نمایم تا بتوانم به صفت ترینر قبول شده امکان تمرین دادن را بدست آورم. همان بود که شامل کورس ترینگ شدم و بعد از تکمیل نمودن کورس و سپری نمودن امتحان عملی و نظری لایسنس ترینری ابتدائی D را بدست آورده و متعاقبأ به صفت ترینر کارم را در کلپ «کومیت» آغاز نمودم.
بعد از گذشت یک سال کار عملی و نتایج قناعت بخش هر سه تیم علاقمندی‌ام اضا فه گردید و بخاطر بلند بردن درجه لایسنسم اقدام نموده بعد از طی مراحل و سپری نمودن امتحان عملی و نظری لایسنس C را بدست آوردم.
بعد از گذشت یک سال دیگر از طرف اتحادیه باسکتبال شهر بریمن دعوت گردیدم تا لایسنس B و بعداً لایسنس A را هم بدست آوردم تا تیم‌‌های لیگ اول و دوم را تمرین داده بتوانم، که متأسفانه از نگاه اقتصادی در آن وقت نتوانستم این آرزویم را جامه عمل بپوشانم، بنأء با مدرک دست داشته توانستم دو تیم خویش را بعد از گذشت یک سال یک لیگ و بعد از دو سال دو لیگ بلندتر همکاری نمایم.
با کدام تیم‌ها در آلمان کار می‌نمودید؟
محمد نعیم اوریا: در قسمت تیم‌‌های که در آلمان من با آن‌ها کار می‌کردم باید گفت که؛ جمعاً من با سه تیم همکاری داشتم:
۱- تیم جوانان سنین ۱۶ الی ۱۸سال
۲- تیم آقایان
۳- تیم بانوان
در ترکیب تیم‌ها آلمانی‌ها و خارجیان شامل بودند اما فیصدی زیادی را آلمانی‌ها تشکیل می‌دادند، در جمع خارجی‌ها متأسفانه ورزشکار افغان نداشتیم.
هر سه تیم در چوکات کلپ «کومیت» یکی از کلپ‌‌های مطرح شهر «بریمن» فعالیت داشتند.
از نظر شما خصوصیات یک ورزشکار خوب چی است؟
۱- اعتماد به نفس داشته باشد و متردد نباشد.
۲- مثبت فکر کند، عقده‌ای و مغرور نباشد، رقابت سالم داشته باشد و …
۳- حواس آرام و تمرکز بالای هدف داشته باشد.
۴ -به پیش نگاه کند، از باخت مأیوس نگردد، از تجارب سابقه بیآموزد و هدف خویش را دنبال کند.
۵ – استعداد سازماندهی داشته باشد.
زنده‌گی روزمره، تمرینات و مسابقا ت خویش را دقیق تنظیم نماید. علاوه برین از دسپلین خوب، مهارت‌‌های تیمی و از ارادهٔ قوی برخوردار باشد.
هفته را دنبال کنید در: اینستاگرام – تلگرام – توئیتر
و از خاطره جالب و فراموش ناشدنی‌تان چیزی بگوئید؟
محمد نعیم اوریا: در مدت طولانی که باین ورزش سروکار داشتم، خاطرات تلخ و شیرنی زیادی را تجربه کرده‌ام که از خاطرات تلخ صرف نظر نموده صرف دو لحظهٔ که برایم نهایت شیرین بود برای شما شریک می‌نمایم:
اول: اینکه من به صفت یکی از جوان‌ترین باسکتبالیست‌ها افتخار عضویت در اولین تیم ملی انتخابی باسکتبال را بدست آورده و در کنار باسکتبالیست‌‌های نخبه و سرشناس کشور امکان تمرینات و فعالیت منظم ورزشی را آغاز کردم برایم خاطره نهایت شیرین و فراموش ناشدنی است.
دوم: تمام سفر‌‌های ورزشی برایم مملو از خاطره‌هاست مخصوصا خاطره سفر پاکستان را هرگز فراموش نخواهم کرد زیرا تقریباً یک هفته قبل از سفر تیم ملی کُشتی و تیم ملی باسکتبال به قصر صدارت دعوت شدیم و جناب (عبدالمجید) وزیر دولت در زمان شهید محمد داوود خان ما را پذیرفت و پیام جلالتمأب رئیس جمهور را برای ما رسانیده و یا آور شد که به سفارت افغانستان در پاکستان هدایت داده شده که تمام ضروریات تیم‌‌های ما باید به سویه تیم‌‌های اشتراک‌کننده در مسابقات همنوا باشد و هیچ کمبودی احساس نگردد.
واقعاً زمانیکه تیم‌‌های ملی ما به لاهور رسیدند تمام امکانات برای ما آماده گردیده بود. مشاهده طرز برخورد و پذیرایی کشور میزبان (پاکستان) در آن زمان برای ما یک چیز را واضح ساخت و آن اینکه رهبری بادرایت و مردم دوست در یک کشور باعث می‌شود که مردم آن کشور هم هرجائی که بروند از احترام خاص برخوردار هستند، که خودم این حالت را در جریان تمام سفرهایم در زمان زعامت شهید داوود خان عملآ احساس کرده‌ام و از جملهٔ خاطرات خوش در زنده‌گی‌ام ثبت گردیده است.
جناب محمد نعیم اوریا از شما سپاسگزاریم.
