نگین پرورنده|
بیست و چهارم سپتامبر سال ۲۰۱۹ یعنی سه روز پیش از راهپیمایی بزرگی که در حمایت از آب و هوا در مونترال برگزار شد، جاستین ترودو برای جامه عمل پوشاندن به یکی از مهم‌ترین وعده‌‌های کارزار انتخاباتی خود تعهد کرد تدابیر و سیاستهایی به اجرا گذارد که کانادا بتواند تا نیمه قرن حاضر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صفر برساند.
دولت جاستین ترودو در نظر دارد با تصویب و اجرای لایحه C-1 که جاناتان ویلکینسون Jonathan Wilkinson وزیر محیط زیست کانادا ارائه کرده است، همه دولت‌های آتی فدرال را به تلاش برای تحقق اهدافی که در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا رسیدن به کربن خنثی تعیین شده است، ملزم نماید و آنها را مکلف کند هر پنج سال یک بار گزارشی جامع و مستند درباره تلاش‌هایی که در این عرصه انجام داده و نتایجی که حاصل کرده‌اند، منتشر کنند. به این ترتیب هر دولت فدرال که تا سال ۲۰۵۰ روی کار بیاید موظف خواهد بود در هر مرحله ارزیابی دقیقی از عملکرد خود به مجلس عوام و سنا ارائه نماید.
به گفته ترودو قانون مسئولیت‌پذیری در رابطه با کربن خنثی نه تنها امکان به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای به شکلی کاملا شفاف را امکان‌پذیر خواهد کرد بلکه اقدامی بنیادین در مسیر احیای پایدار رشد اقتصادی خواهد بود.
در همین لایحه تشکیل یک نهاد مشورتی پیش‌بینی شده است که وظیفه‌اش ارائه توصیه‌‌های کارشناسی شده و مشورت‌های لازم به وزارت محیط زیست در مسیر رسیدن به کربن خنثی است. علاوه بر این کمیسر محیط زیست و توسعه پایدار کانادا دست کم هر پنج سال یک بار باید چگونگی اجرای تدابیر تصویب شده توسط دولت فدرال و نتایج آنها را راستی آزمایی کند. در همین راستا وزارت دارایی نیز باید گزارش سالانه‌ای درباره تدابیر اصلی اجراشده توسط دولت در مسیر کاهش آلاینده‌‌‌ها تهیه کند تا بتواند خطرات، خسارات یا فرصت‌های مالی مرتبط با تغییرات اقلیمی را به درستی مدیریت کند.
اما از دیدگاه جاستین ترودو، آزمون واقعی این لایحه زمانی خواهد بود که شهروندان برای انتخابات به پای صندوق‌های رای خواهند رفت.
ترودو تاکید کرد: «ما در یک نظام دموکراتیک زندگی می‌کنیم و در نهایت این شهروندان هستند که باید دولت‌هایی را انتخاب کنند که در مبارزه با تغییرات اقلیمی جدی هستند.»
در سه دهه اخیر کانادا اهداف متعدد و مختلفی برای کاهش انتشار آلاینده‌‌‌ها تعیین کرده اما نتوانسته است آنها را محقق کند.
فعالان و حامیان محیط زیست از این ابتکار دولت لیبرال استقبال کرده‌اند چرا که معتقدند ملزم کردن دولت‌ها به حرکت در مسیر تحقق یک رشته اهداف مشخص در زمینه مبارزه با آلاینده‌‌‌ها این ضمانت را ایجاد خواهد کرد که با تغییر دولت‌ها در اتاوا هدف «کربن‌خنثی» به عنوان یک اولویت فدرال محو یا تضعیف نخواهد شد.
مارک-آندره ویو Marc-André Viau مدیر روابط دولتی در سازمان زیست محیطی Équiterre می‌گوید: «مهم‌ترین بخش قضیه این است که دولت فدرال از این پس به ضرورت مسئولیت‌پذیری، ارائه گزارش و شفافیت عملکرد در بحث مبارزه با تغییرات آب و هوایی اذعان دارد. از سال‌ها پیش کمبود چنین قانونی در کانادا کاملا ملموس بود و گروه‌های حامی محیط زیست بر ضرورت آن تاکید داشتند. اما نمی‌توان انکار کرد که لایحه C-1 نیز خالی از نقص نیست.»
پرفسور انی شالو Annie Chaloux استاد دانشگاه شربروک و متخصص سیاست‌های آب و هوایی کانادا و کبک می‌گوید: «مجموعه‌ای از اهداف میانی که دولت کانادا باید در زمینه کاهش آلاینده‌‌‌ها در سال‌های ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ ، ۲۰۴۰ و ۲۰۴۵ محقق کند، به اتاوا که در گذشته همواره از رسیدن به اهداف درازمدتش در این زمینه ناکام بوده است، کمک خواهد کرد تا به تعهداتش نزدیک شود.»
خانم شالو ادامه داد: «تعهداتی که دولت فدرال در مبارزه با تغییرات آب و هوایی برای خود تعیین کرده، اتاوا را مجبور خواهد کرد به سازوکارهای مناسبی مجهز شود تا به شکل جدی‌تری بتواند در این مسیر حرکت کند.»
وی افزود: «اهداف میانی که دولت کانادا باید برای تحقق اهداف درازمدت خود محقق کند، سیاستهایی است که به کارشناسان و فعالان جامعه مدنی این امکان را خواهد داد که هر زمان دولت فدرال در این مسیر قدم اشتباهی بردارد، به سرعت واکنش نشان دهند.»
خانم شالو با اشاره به این که دولت ترودو برای حرکت در مسیر صحیح و عمل به تعهدات خود یک کمیته کارشناسی تشکیل داده است، تاکید کرد این موضوع را باید به فال نیک بگیریم چرا که نشان می‌دهد اتاوا در این عرصه قصد دارد تا حد ممکن از تصمیم‌گیری‌های سیاسی اجتناب کند و اقدامات خود را با اصول و مبانی علمی و دیدگاه‌های کارشناسان منطبق نماید.
| بیشتر بخوانید: |
همه باید حساب پس دهند
سازمان زیست‌محیطی Équiterre لایحه کربن خنثی را که دولت فدرال تحت عنوان C-1 ارائه کرده، یک «پیشرفت چشمگیر» توصیف کرد و از این که اتاوا در تهیه این سند شفافیت لازم را به خرج داده و بخش‌ها و صنایع مختلف را به پس دادن حساب ملزم کرده است، ابراز خرسندی کرد.
امیل بوآسو-بوویه Émile Boisseau-Bouvier تحلیلگر امور آب و هوا در سازمان Équiterre می‌گوید: «متعهد کردن وزیر دارایی کانادا به تهیه و ارائه یک گزارش سالانه درباره خطرات مالی مرتبط با تغییرات آب و هوایی، از آن دست ابتکارهایی است که دوست داریم در همه بخش‌ها و نهادهای دولتی به اجرا گذاشته شود.»
پاتریک بونن Patrick Bonin مسئول پویش آب و هوا-انرژی در سازمان Équiterre نیز با تاکید بر این که لایحه کربن خنثی یک گام رو به جلو مهم توسط اتاوا در مقابله با تغییرات آب و هوایی محسوب می‌شود، تصریح کرد: «سازمان صلح سبز کانادا نیز از دولت فدرال خواسته است اجرای تدابیر و مقررات پیش بینی شده در لایحه کربن خنثی را از شرکت دولتی که در حال ساخت خط لوله ترانس مانتین Trans Moutain است، شروع کند.»
«شبکه اقدام آب و هوایی» RACC کانادا نیز از لایحه کربن خنثی استقبال کرده و آن را گامی صحیح در مسیری درست توصیف کرده و ابراز اطمینان کرده است که این لایحه می‌تواند کاری کند که تغییرات آب و هوایی و مبارزه با گرمایش زمین دیگر برای سیاست‌های حزبی یک موضوع ثقیل و ناخوشایند نباشد.
کارولین بروئییت Caroline Brouillette تحلیلگر امور سیاسی در RACC ضمن ابراز خرسندی از این که قرار است تعهد دولت فدرال برای رسیدن به کربن خنثی تا سال ۲۰۵۰ در قالب قانون درآید و برای این کار از توصیه‌‌‌ها و مشورت‌های یک کمیته کارشناسی استفاده شود، خاطر نشان ساخت قطعا اقدام دولت ترودو گامی بزرگ در مسیر صحیح است با این حال لازم است که لایحه ارائه شده تقویت شود.
نقائصی که باید برطرف شود
تقریبا همه تحلیلگرانی که لاپرس با آنها درباره لایحه کربن خنثی مصاحبه کرد از این که در این سند هیچ هدف میانی برای سال ۲۰۲۵ تعیین نشده است، ابراز تاسف کردند. کارشناسان شبکه اقدام آب و هوا معتقدند که تعیین چنین هدفی می‌تواند دولت را به تلاش هر چه بیشتر برای تحقق اهداف بلندپروازانه کوتاه مدت خود ترغیب کند.
«سال‌های آینده برای مقابله با شرایط اضطراری آب و هوا از اهمیتی حیاتی برخوردار است. بخش‌های مسئول نباید برای ارائه گزارش و تشریح عملکرد خود تا سال ۲۰۳۰ صبر کنند بلکه این کار باید هر چه زودتر آغاز شود.» ( مارک-آندره ویو، Marc-André Via مدیر روابط دولتی سازمان Équiterre )
لایحه C-12 هدف بلندپروازانه کربن خنثی را برای سال ۲۰۵۰ مد نظر قرار داده است با این حال تدابیر ملموسی که برای تحقق این هدف باید اتخاذ شوند، در طرحی که قرار است دولت در آینده ارائه کند، تعیین خواهند شد. این مسئله برای نورمان موسو Normand Mousseau استاد دانشگاه مونترال و مدیر موسسه انرژی تروتیه Trottier وابسته به دانشگاه پلی تکنیک مونترال هم تاسف بار و هم سوال برانگیز است.
بسیاری از کارشناسان دیگر نیز از این مسئله ابراز تاسف می‌کنند که لایحه کربن خنثی در زمینه نتایجی که باید حاصل شود، هیچ سازوکار الزام‌آوری پیش‌بینی نکرده است. در حالت کنونی این احتمال وجود دارد که دولت به هر علتی نتواند به اهدافی که در این لایحه تعیین شده است دست پیدا کند با این حال این شکست هیچ پیامد و عواقبی نیز برای دولت نداشته باشد جز این که مجبور شود به نحوی این ناکامی را توجیه کند و تدابیر جبران‌کننده یا اصلاحی اتخاذ نماید.
هفته را دنبال کنید در: اینستاگرام – تلگرام – توئیتر
اما خانم انی شالو Annie Chaloux این موضوع را چندان مهم نمی‌داند چرا که معتقد است دولت قبول کرده است که عملکردش در این زمینه همواره زیر ذره‌بین قرار داشته باشد ضمن این که دولت فدرال به خوبی می‌داند که با گنجاندن تعهدات و اهداف مد نظر خود در یک قانون، در صورت عمل نکردن به وظایفش خود را در معرض خطر پیگرد قانونی قرار خواهد داد.
«انجمن مبارزه با آلایندگی جوی کبک» AQLPA نیز معتقد است لایحه کربن خنثی پر از ابهام و خالی از جنبه‌‌های الزام آور است و نشان می‌دهد که دولت کانادا از سال ۲۰۱۵ در این عرصه کار چندانی انجام نداده است. «انجمن مبارزه با آلایندگی جوی کبک» از این مسئله ابراز تاسف کرد که لایحه C-1 برای سال ۲۰۲۵ اهداف میانی تعیین نکرده و به همین علت برای این که مشخص شود آیا کانادا در مسیر تحقق اهداف مدنظر قرار دارد، باید تا سال ۲۰۳۰ صبر کنیم.
آندره بلیسل André Bélisle رئیس AQLPA تاکید کرد: «انتظار داشتیم که دولت کانادا در این زمینه تعهدات جدی‌تر و مسئولانه‌تری بدهد اما لایحه پیشنهادی اتاوا همه را ناامید کرد.»
احزاب مخالف نیز یکی پس از دیگری نسبت به لایحه‌ای که از یک سال پیش همه انتظارش را می‌کشیدند، ابراز دلسردی کردند.
آنامی پل Annamie Paul رئیس حزب سبز کانادا تاکید کرد متاسفانه دولت ترودو از فرصتی که داشته به نحو احسن استفاده نکرد. لایحه پیشنهادی دولت انتظارات را برآورده نکرد و حزب سبز قطعا به لایحه C-1 در شکل کنونی‌اش رای نخواهد داد.
حزب نیودموکراتیک نیز واکنشی مشابه به این لایحه داشت. لورل کالینز Laurel Collins نماینده این حزب تاکید کرد: «اهداف مد نظر در لایحه C-1 کافی نیست و ما به لیبرال‌ها فشار خواهیم آورد تا آن را اصلاح کنند و برای پنج سال آینده نیز هدف مشخصی تعیین نمایند.
حزب محافظه‌کار نیز ترودو را متهم کرد که به تعهد خود در زمینه محیط زیست عمل نکرده است. دان آلباس Dan Albas سخنگوی این حزب در امور زیست محیطی از ترودو خواست برای تحقق هدف کربن خنثی شفافیت بیشتری داشته باشد. وی تاکید کرد شهروندان بیم آن دارند که مالیات بر کربن به طرز قابل توجهی افزایش یابد.»
آلباس افزود: «پیش بینی‌‌های دولت لیبرال نشان می‌دهد که تعهدات فعلی خود را نیز نمی‌تواند محقق کند با این حال اهداف بلندپروازانه‌تر در درازمدت تعیین کرده است. مدیر بودجه پارلمان نیز اذعان کرده که لیبرال‌ها در تحقق تعهدات خود در زمینه کاهش آلاینده‌‌‌ها تا سال ۲۰۳۰ ناکام خواهند بود. در ناتوانی لیبرال‌ها برای عمل به تعهداتشان در این عرصه همین بس که بدانیم آنها از دو میلیارد درختی که قول کاشت آن را در انتخابات قبلی دادند، هنوز حتی یک درخت هم نکاشته‌اند.»
عدم انسجام
با این حال به گفته انی شالو و نورمان موسو، لایحه C-1 موجب پدیدارشدن برخی ناپیوستگی‌‌‌ها و ناهماهنگی‌‌‌ها در دولت فدرال شده است چرا که اتاوا همزمان با ارائه لایحه کربن خنثی، همچنان به اختصاص یارانه به انرژیهای فسیلی ادامه می‌دهد و همین اواخر نیز بار دیگر بر حمایت خود از پروژه خط لوله انتقال نفت کیستون ایکس ال تاکید کرده است.
این دو کارشناس معتقدند که لایحه C-1 در عرصه مبارزه با تغییرات آب و هوایی که از جمله تعهدات مهم دولت فدرال است، اعتبار چندانی به دولت ترودو نمی‌بخشد.
نورمان موسو تاکید کرد: «تا زمانی که واقعا شاهد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشور نباشیم، آن چه دولت به عنوان هدف برای خود تعیین کرده است همچنان در حد یک آرزوی دیرینه باقی می‌ماند.»
هم شالو و هم موسو متفقا بر این عقیده‌اند که میزان موفقیت لایحه کربن خنثی که اتاوا ارائه کرده است، تا اندازه زیادی به استان‌ها و میزان تعهد و اراده آنها برای اجرای مفاد این لایحه بستگی دارد. به همین علت آنها معتقدند حکمی که قرار است دیوان عالی کانادا درباره حق اتاوا برای وضع مالیات کربن صادر کند، تاثیر زیادی بر لایحه C-1 خواهد داشت چرا که مشخص خواهد کرد آیا دولت فدرال این اجازه را دارد که در زمینه مبارزه با تغییرات اقلیمی تدابیر مورد نظر خود را به دولت‌های استانی تحمیل کند.
واکنش‌های دیگر
ژونوویئو ریشار Geneviève Richard وابسته مطبوعاتی بونوآ شارت Benoit Charette وزیر محیط زیست و مبارزه با تغییرات آب و هوایی کبک تاکید کرد: «ما نیز در عرصه تلاش برای دستیابی به هدف کربن خنثی تا سال ۲۰۵۰ خود را سهیم می‌دانیم و منتظر هستیم ببینیم دولت فدرال چه تدابیر ملموسی برای تحقق این هدف در مهلت زمانی تعیین شده و همچنین کمک به روند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در استان کبک اتخاذ خواهد کرد.»
گولدی هیدر Goldy Hyder، رئیس شورای تجارت کانادا نیز گفت: «اهداف مد نظر دولت فدرال در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از اهمیتی اساسی برخوردارند اما روند ارزیابی پیشرفت‌هایی که در مسیر تحقق این اهداف نیز انجام می‌شود، اهمیت زیادی دارد. تعیین خطوط هدایتگر روشن و مشخص، ایجاد یک چارچوب سیاسی قابل پیش بینی و فراهم کردن یک محیط مساعد برای سرمایه گذاری می‌تواند تسریع‌کننده و تسهیل‌کننده تلاش‌هایی باشد که نهادهای مختلف در مسیر رسیدن به این اهداف انجام می‌دهند.»
صبا خان Sabaa Kha مدیر کل بنیاد دیوید سوزوکی David Suzuki در کبک و آتلانتیک نیز گفت: «لایحه C-1 می‌تواند شرایط را برای کاهش خطرات تغییرات آب و هوایی فراهم سازد، مشاغل پایدار ایجاد کند و سلامت جوامع را در درازمدت تضمین نماید. در شرایطی که همه ما اولویت خود را مقابله با پاندمی کرونا قرار داده ایم، اجرای این لایحه می‌تواند سدی محکم در برابر دومین بحران بزرگی که کانادا با آن روبرو است، ایجاد کند.»
منابع: وب سایت خبری لاپرس و شبکه خبری رادیو کانادا
