نظام آموزش عالی دربرابر چالش های کرونایی

برگزاری آنلاین‌‌‌ کلاس‌های‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها به علت بحران کرونا در سال جدید تحصیلی می‌تواند چالشی جدی برای انگیزه دانشجویان و استادان باشد

سال تحصیلی جدید‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها که در بحبوحه بحران کووید۱۹ و محدودیت‌های ناشی از آن آغاز می‌شود، قطعا با تغییرات اجتناب‌ناپذیری همراه خواهد بود.‌‌‌ کلاس‌های‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها که تقریبا به طور کامل به صورت‌ آنلاین برگزار خواهد شد الزاما به معنای آن نیست که مجازی بودن‌‌‌ کلاس‌ها کیفیت آموزش‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد اما برخی استادن‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها معتقدند این مسئله می‌تواند بیشتر از هر چیز بر روی انگیزه دانشجویان و در کل دانشگاهیان تاثیرگذار باشد و دقیقا همین مسئله است که باید بر آن نظارت لازم صورت گیرد.

استفان ویلنوو Stéphane Villeneuve استاد ادغام فنون دیجیتال در روند آموزش در دانشگاه کبک مونترال (UQAM) می‌گوید‌‌‌‌: «خودداری از دنبال کردن‌‌‌ کلاس‌های از راه دور در میان دانشجویان می‌تواند، چالش پیش روی‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها در سال تحصیلی جدید باشد به همین علت لازم است که‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها توانایی و ابزار لازم را برای ترغیب دانشجویان به آموزش و فراگیری آنلاین داشته باشند‌.»

ویلنوو در عین حال درباره کیفیت آموزش از راه دور در دوره پاندمی چندان نگران نیست با این حال تاکید دارد که‌‌‌ او و همکارانش باید روش‌های آموزشی خود را با شرایط جدیدی که بر فعالیت‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها حاکم شده است، منطبق کنند.

هفته را دنبال کنید در: اینستاگرام – تلگرام

تیئری کارسانتی Thierry Karsenti نیز که استاد دانشگاه مونترال و دارنده کرسی پژوهش در زمینه فناوری دیجیتال در عرصه آموزش است، دیدگاه مشابهی در این زمینه دارد. او می‌گوید‌: «بزرگ‌ترین اشتباه این است که بخواهیم همان کاری را که به صورت حضوری در‌‌‌ کلاس‌های درس انجام می‌دادیم، در‌‌‌ کلاس‌های آنلاین نیز انجام دهیم. این کار ساده است اما درست نیست.»

ژاد مارسیل Jade Marcil رئیس اتحادیه دانشجویان کبک نیز تصور‌ نمی‌کند که با تغییر روش آموزش از حضوری به مجازی، کیفیت آموزش و و ارزش مدارک تحصیلی به خطر بیفتد. او حتی معتقد است که شیوه آموزش مجازی دقت و تلاش بیشتر استادان را می‌طلبد. مارسیل تصریح کرد استادان و مدرسان‌‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها الزاما تخصص حرفه‌‌ای در زمینه آموزش ندارند. آن‌ها غالبا حرفه‌ای‌های رشته و تخصص خودشان هستند به همین علت لازم است که برای تغییر روش آموزش خود از حضوری به مجازی بیشتر تلاش کنند و شاید برای این کار مجبور شوند با فنون جدیدی آشنا شوند.

انطباق با آموزش از راه دور

یکی از امتیازات آموزش از راه دور امکان ایجاد تنوع در شیوه‌‌‌های پخش‌‌‌ کلاس‌های درس مجازی است. به عنوان مثال‌‌‌ کلاس‌های درس را هم می‌توان به صورت مستقیم برای دانشجویان پخش کرد و هم این که آن‌ها را به کلیپ‌‌‌های ویدئویی کوتاه تقسیم کرد.

استفان ویلنوو می‌گوید‌: «رمز موفقیت این است که بتوانیم آموزش از راه دور به دانشجویان را در شیوه‌‌‌های متنوع ارائه کنیم. اگر قرار باشد یک روش آموزش ثابت و مشخص در‌‌‌ کلاس‌های آنلاین دنبال کنیم، ممکن است در درازمدت و با طولانی شدن این روند شیوه آموزش برای دانشجویان و حتی برای استادان خسته کننده، یکنواخت و ملال آور شود‌.»

«درست مثل این می‌ماند که ما هر روز در وعده‌‌‌های غذایی مختلف یک غذا مشابه بخوریم، این غذا هر اندازه هم خوشمزه باشد در نهایت موجب دلزدگی ما خواهد شد. این وضعیت برای آموزش نیز صدق می‌کند و اگر بخواهیم در آموزش آنلاین یک روش ثابت را دنبال کنیم، برای همه خسته کننده خواهد شد‌.» (استفان ویلنوو استاد ادغام دیجیتال در روند آموزش در دانشگاه کبک مونترال UQAM)

مارسیل ژاد معتقد است آموزش از راه دور که دانشجویان را از زندگی و تجربه اندوزی در دانشگاه محروم می‌کند، می‌تواند در درازمدت بر اراده و پشتکار آن‌ها تاثیرگذار باشد. به گفته ژاد، حضور در دانشگاه درست مثل زندگی در یک جامعه شرایط و فرصت‌های جدیدی برای تحصیل و کسب تجربه برای دانشجویان فراهم می‌کند. اما آموزش آنلاین این فرصت را از آن‌ها می‌گیرد.

تیئری کارسانتی نیز همین نظر را دارد.‌‌‌ او می‌گوید‌‌‌‌: «بدیهی است که آموزش مجازی‌ نمی‌تواند برای فعالیت‌هایی که دانشجویان در شرایط عادی در‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها انجام می‌دهند، جایگزین مناسبی باشد. رویارویی با این شرایط و تحمل این محدودیت‌ها قطعا برای دانشجویان سال اول که مسلما بی‌صبرانه منتظر آغاز سال تحصیلی و ورود به دانشگاه بودند اما در آموزش مجازی چاره‌‌ای ندارند جز این که بیشتر وقت خود را برای دنبال کردن‌‌‌ کلاس‌های آنلاین به صفحه رایانه‌‌‌های خود چشم بدوزند، به مراتب دشوارتر خواهد.»

تیئری کارسانتی نیز درست مثل استفان ویلنوو بر این باور است که استادان و مدرسان‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها باید برای ترغیب دانشجویان به مشارکت هر چه بیشتر در‌‌‌ کلاس‌های مجازی روش‌ها و فنون مختلفی را به کار گیرند. کارسانتی تاکید کرد‌: «باید از دانشجویان بخواهیم هر چه بیشتر فعال باشند تا کلاس پویاتر شود. نباید سه ساعت حرف بزنیم آن گاه آن‌ها را خطاب قرار دهیم و از آن‌ها سوال بپرسیم بلکه باید مرتب به روش‌های مختلف آن‌ها را در کلاس مشارکت دهیم و در طول برگزاری کلاس از آن‌ها بخواهیم این کار و آن کار را انجام دهند‌.»

نقش و سهم دانشجویان

در بحران کرونا این فقط‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها و استادان نیستند که باید برای ایجاد انگیزه در دانشجویان روش‌های آموزشی خود را با شرایط و محدودیت‌های جدید سازگار کنند بلکه دانشجویان نیز باید برای موفقیت این روش آموزش آمادگی لازم را در خود ایجاد کنند.

رئیس اتحادیه دانشجویان کبک می‌گوید در شرایط آموزشی جدید لازم است که همه بردباری،‌ تحمل و سعه صدر بیشتری داشته باشند.

در همین راستا استفان ویلنوو به دانشجویان توصیه می‌کند در زمان آموزش آنلاین از انواع و اقسام سرگرمی‌های که تلفن یا اینترنت در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، پرهیز کنند تا آموزش نتایج مطلوب را به همراه داشته باشد.

تیئری کارسانتی نیز انجمن‌‌‌های دانشجویی را ترغیب می‌کند در صورت ممکن طیف گسترده‌‌ای از فعالیت‌های اجتماعی مجازی به راه اندازند تا یک نوع حس تعلق و وابستگی میان دانشجویان و استادان ایجاد شود.

کارسانتی تاکید کرد‌: «در شرایط آموزشی جدید و استثنایی که تحت تاثیر بحران کرونا شکل گرفته است، هر کس به نوبه خود موظف است که تلاش کند. به جای این که بخواهیم دانشگاه‌‌‌، مسئولان دانشگاه و استادان را ملامت کنیم بهتر است ببنییم که در این بستر جدید به عنوان یک دانشجو چه کاری می‌توانیم انجام دهیم که برای ارتقای شرایط آموزشی جدید موثر واقع شود‌.»

چالش ارزشیابی

ارزشیابی‌‌‌های از راه دور یکی دیگر از‌‌‌‌‌‌ چالش‌هایی است که جامعه دانشگاهی باید در دوره کرونا با آن روبرو شود.

استفان ویلنوو می‌گوید‌: «در آموزشگاه‌های عمومی فنی و حرفه‌‌ای شاهد افزایش تقلب بودیم. اگر بخواهیم از حقه‌بازی و تقلب در‌‌‌ کلاس‌های مجازی جلوگیری کنیم، لازم است که در روش‌های ارزشیابی نیز تغییر و تحولاتی ایجاد شود‌.»

ویلنوو خاطر نشان کرد که برخی موسسات و‌‌‌‌‌‌ دانشگاه‌ها برای نظارت بر دانشجویان در زمان ارزشیابی و امتحان از نرم افزارهای خاصی استفاده می‌کنند.

اما ژاد مارسیل از این روش نظارت به شدت انتقاد می‌کند و می‌گوید‌: «این‌ها نرم افزارهایی هستند که ممکن است به رایانه‌ها نفوذ کنند و موجب نشت اطلاعات و داده‌‌‌های فردی دانشجویان شوند. وانگهی استفاده از این نرم‌افزارها می‌تواند فشار روانی و اضطراب دانشجویان را تشدید کند‌.»

برای جلوگیری از توسل به چنین روش‌هایی، توصیه رئیس اتحادیه دانشجویان کبک این است که استادان برای ارزشیابی دانشجویان خود به جای استفاده از روش‌هایی که مبتنی بر بازنویسی آموخته‌‌‌های آن‌هاست از روش‌هایی استفاده کنند که مبنای آن درک و فهم دانشجویان از درس است. او تاکید کرد‌: «‌‌‌‌دانشگاه‌های زیادی هستند که ابزارهای بسیار موثری در اختیار استادان خود قرار داده‌اند تا ارزشیابی دانشجویان را به کارها و روش‌های عملی تغییر دهند‌.»

منبع: رادیو کانادا