پناهیِ غایب در کن برنده شد
گردآوری و تنظیم: انوشه جاوید
سینمای ایران را نمیشود، سینمایی جهانی و بینالمللی قلمداد کرد اما بودند و هستند فیلمسازها و کارگردانانی که با خلق اثری قابل تامل سینمای ایران را در ابعاد جهانی مطرح کردهاند و نام ایران را در دنیای هنر هفتم پرآوازه و با اقتدار دهان به دهان چرخاندهاند. اغلب ما اسکار را یکی از مهمترین و برجستهترین رویدادهای جهان سینما میدانیم اما نباید از یادبرد که جشنوارههای بینالمللی همچون کن، برلین یا برلیناله، بفتا، کارلووی واری، لوکارنو، لندن، ونیز، ساندنس و…. از جمله معتبرترین جشنوارههای بینالمللی بودهاند که فیلمها، کارگردانان و هنرپیشههای ایرانی زیادی در آن درخشیدهاند. امسال نیز جشنواره فیلم کن عرصهای برای درخشش و اعتبار بخشیدن به استعدادهای سینمایی ایران بود.
بسیاری از منتقدان بر این باورند که هفتاد و یکمین جشنوراه بینالمللی فیلم کن سال 2018، یکی از خاصترین دورههای این رویداد بزرگ هنری برای سینمای ایران به حساب میآید، چرا که برخلاف رسم معمول که جشنوراه معمولا با یک فیلم انگلیسی یا فرانسوی افتتاح میشود، این بار کن با نمایش فیلم «همه میدانند» به کارگردانی «اصغر فرهادی» آغاز و با جایزهای که به «جعفر پناهی» برای فیلم «سه رخ» رسید، به کار خود پایان داد.
فیلم ایرانی سه رخ، که در بخش اصلی چشنواره برای دریافت نخل طلا با «همه میدانند» رقابت میکرد، در نهایت بدون حضور پناهی در این مراسم توانست، به طور مشترک با فیلم «لازاروی خوشحال» به کارگردانی «آلیس رورواچر» جایزه بهترین فیلمنامه را از آن خود کند.
فیلمنامه سه رخ، محصول مشترکی است از «نادر ساعیور» و جعفر پناهی که داستان زندگی سه زن بازیگر را روایت میکند. یکی از دوران پیش از انقلاب اسلامی که اجازه فعالیت ندارد، دیگری ستاره روز سینما است و سومی یک بازیگر جوان و جویای نام.
پناهی در حالی این موفقیت را همراه با ساعیور از آن خود کرد که بهرغم درخواستها و پیگیریهای مسئولان کن از مقامات جمهوری اسلامی اجازه خروج از ایران به او داده نشد؛ و به همین دلیل هنگام اکران سه رخ، صندلیاش خالی ماند. این در حالی است که بسیاری از کارگردانان و هنرمندان ایران نیز در نامهای به رئیسجمهور و دیگر مقامات خواستار اجازه خروج پناهی از کشور و برای شرکت در جشنواره کن شده بودند که پاسخی نگرفتند.
در این نامه که از سوی کانون فیلمنامهنویسان ایران منتشر شده، آمده است: «فارغ از جهتگیریهای سیاسی، اعتقاد داریم که پاسداری از منافع ملی ایجاب میکند تا دستاوردهای متنوع اقتصادی فرهنگی این رویداد در تصمیمگیری مدنظر قرار گیرد. عدم حضور ایشان (جعفر پناهی) زمینه را برای تبدیل فرصت به تهدید مهیا میکند. لذا از جنابعالی تقاضا میشود بنابر وظیفه قانونی جهت نیل به این حق مسلم اقدام و دستورات لازم را صادر فرمایید.»
جعفر پناهی، پس از انتشار خبر نمایش فیلمش در بخش مسابقه اصلی کن در یادداشتی نوشت: «امسال براى اولین بار در تاریخ سینماى ایران دو فیلم از دو فیلمساز ایرانى در بخش مسابقهى اصلى کن حضور خواهند داشت. این حضور، خود به خود بیانگر آن است که سینماى ایران زنده و پویاست. مسلما این امر به مذاق کسانى که میخواستند مرگ سینماى مستقلِ ایران را با هر حیله و تهدید جشن بگیرند، خوش نخواهد آمد.»
پس از این بیتوجهی مسئولان «سولماز»، دختر پناهی به نیابت از پدر در جشنواره حاضر شد و پس از اعطای جایزه پیام تشکر پناهی را خواند.
لازم به یادآوری است که جعفر پناهی نخستین بار در سال 1992 «جعفر پناهی» با فیلم «بادکنک سفید» توانست جایزه معتبر دوربین طلایی و جایزه بهترین فیلم بخش دو هفته کارگردانان و جایزه فدراسیون منتقدین بینالمللی سینما را دریافت کند. پناهی در سال 2003 میلادی نیز با فیلم «طلای سرخ» به کن رفت. اثری که با فیلمنامهای از «عباس کیارستمی» ساخته شده بود و جایزه ژوری بخش نوعی نگاه را به خودش اختصاص داد. در سال 2011 میلادی نیز مستند «این یک فیلم نیست» ساختهی مشترک «مجتبی میرطهماسب» و جعفر پناهی در خارج از مسابقه بخش رسمی به نمایش درآمد.
پیشدرآمد 
جشنواره فیلم کن، برای نخستین بار در سال 1939 میلادر در شهر کن در جنوب فرانسه برگزار شد. اما با آغاز جنگ جهانی دوم روند برگزاری و ادامه آن مختل شد. پس از پایان جنگ بار دیگر در سال 1946 برپایی این جشنواره از سر گرفته شد اما مشکلات مالی سبب شد تا این رویداد هنری- فرهنگی با وقفههای متعدد برگزار شود تا اینکه از سال 1955 میلادی جشنواره فیلم کن با معرفی جایزه «نخل طلا» به طور جدی پا به دنیای فستیوالهای سینمایی گذاشت و در سال 1960 میلادی به عنوان رویدادی بینالمللی شناخته شد.
جشنواره بینالمللی فیلم کن، امروز یکی از بزرگترین، باشکوهترین و پرزرق و برقترین جشنواره سینمایی دنیاست که از نوعی تفکر «هنر برای هنر» در دنیای سینما حمایت میکند و محلی برای نخستین نمایش فیلمهای جدید به شمار میآید. این جشنواره را میتوان ویترین فیلمهای مهم اروپا و جهان نامید که نیمی از بودجه برگزاریاش توسط وزارت فرهنگ و نیمی دیگر از سوی شهر کن تامین میشود.
جشنواره بینالمللی فیلم کن، از هفت بخش مهم تشکیل شده است که بخشهای مسابقه، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه فونداسیون (مسابقه فیلمهای کوتاه)، هفته منتقدان، دو هفته کارگردانان و بازار فیلم را شامل میشود. گفتنی است دو هفته کارگردانان که اتفاقا فیلمسازان ایرانی حضور چشمگیری در آن دارند، به صورت مستقل و به موازات جشنواره کن برگزار میشود. این بخش از جشنواره از سال ۱۹۶۹ میلادی توسط انجمن کارگردانان فرانسه پس از اتفاقات ماه می سال ۱۹۸۶ میلادی که به لغو جشنواره کن منتهی شد، شروع به کار کرد.
اما مهمترین و پرافتخارترین جایزه در این میان را جایزه نخل طلایی کن تشکیل میدهد. نخل طلایی کن، از سال 1954 میلادی جای جایزه بزرگ این جشنواره را که تا قبل از این به بهترین فیلم جشنواره داده میشد؛ از آن خود کرد.
در سال ۱۹۵۴ میلادی هیأتمدیره جشنواره کن از جواهرسازان مطرح دنیا دعوت کرد تا دست به طراحی و ساخت نمادی برای این جشنواره بزنند. در میان این عده «لوچینه لازون»، یکی از جواهرسازان بنام فرانسه طرحی را ارائه کرد که در آن برگ نخل به عنوان سمبل شهر کن خودنمایی میکرد. با پذیرفته شدن طرح لازون از سال ۱۹۵۵ میلادی جایزه نخل طلا جایگزین جایزه بزرگ جشنواره کن شد.
جشنواره بینالمللی فیلم کن را باید یکی از مهمترین و اثرگذارترین رویدادهای سینمایی دانست که بیش از 60 سال است به سینمای ایران و محصولات آن فرصت درخشیدن و مطرح شدن داده است. بسیاری از هنرمندان ایرانی با توجه به اهمیتی که این جشنواره در میان نخبگان سینمای جهان دارد، موفق شدهاند با راهیابی به دورههای مختلف کن لیاقت خود را اثبات، جوایز متعددی بدست آورند و حتی پا به عرضههای جدیتر و حرفهایتری از سینما بگذارند.
کوروش کبیر/ مصطفی فرزانه
سینما و سینماگران ایرانی از سال 1958 میلادی، با فیلم کوتاه «مینیاتورهای ایرانی» ساخته «مصطفی فرزانه» به عنوان محصول فرانسه در جشنواره فیلم ونیز حضور پیدا کردند. اما نخستین تجربه سینمای ایران از حضور در جشنواره بینالمللی فیلم کن مربوط به سال 1961 میلادی میشود.
مصطفی فرزانه -بسیاری او را با نام «فری فرزانه» میشناسند- نویسنده و سینماگر 88 ساله ایرانی مقیم فرانسه که به واسطه ارتباط با «صادق هدایت» و نگارش کتابهای متعدد درباره او چهره شناخته شدهای به شمار میآید، موفق شد با ساخت فیلم «کوروش کبیر»، برای اولین بار پا به بخش مسابقه فیلمهای کوتاه جشنواره فیلم کن بگذارد. فرزانه اولین سینماگر ایرانی است که در سه جشنواره مهم کن، ونیز و لوکارنو (زن و حیوان- 1962)، اولین حضور یک سینماگر ایرانی را با فیلمهایش رقم زده و جایزه بهترین فیلم کوتاه هنری لوکارنو را هم گرفته است.
طلوع فجر/ احمد فاروقی قاجار
پس از فرزانه، «احمد فاروقی قاجار» با فیلم «طلوع فجر» در سال 1964 میلادی به بخش مسابقه فیلمهای کوتاه جشنواره بینالمللی فیلم کن راه یافت.
فاروقی قاجار که از نوادگان احمدشاه قاجار است، در رشته سینما در فرانسه و آمریکا تحصیل کرده بود و مدتی هم با استودیو فاکس کار کرد. او پس از بازگشت به ایران با اداره هنرهای زیبا همکاری داشت و در همان ایام هم نخستین فیلمش به نام «تهران امروز» را ساخت و سپس با دومین فیلمش در جشنواره سینمایی کن، برنده جایزه شد.
شب قوزی/ فرخ غفاری
همزمان با موفقیت فاورقی قاجار، اولین فیلم بلند ایرانی «شب قوزی» ساخته «فرخ غفاری» نیز در بخش هفته منتقدان جشنواره بینالمللی فیلم کن (1964) به نمایش درآمد.
این فیلم که سومین ساخته فرخ غفاری است بر اساس یکی از داستانهای هزار و یک شب نوشته و ساخته شد و اگرچه در اکران عمومی در تهران با اقبال چندانی روبهرو نشد؛ اما توانست در جشنوارههای کن، کارلویواری و بروکسل تحسین همگان برانگیزد.
گاو/ داریوش مهرجویی 
پس از شش سال غیبت سرانجام در سال ۱۹۷۱ میلادی، «داریوش مهرجویی» موفق شد با فیلم «گاو» در بخش جنبی دو هفته کارگردانان، جشنواره بینالمللی فیلم کن حضور یابد. این اتفاق برای مهرجویی بسیار نیک رقم خورد و او سال بعد نیز با با چهارمین فیلم کارنامه سینماییاش به نام «پستچی» دوباره به کن سفر کر و و باز هم در همان بخش حضور یافت ولی نتوانست جایزهای به دست آورد. پستچی، در آن زمانی یکی از موفقترین کارهای مهرجویی به شمار میآمد که ستارههایی همچون «علی نصیریان» و «عزتالله انتظامی» در آن ایفای نقش میکردند.
داریوش مهرجویی در سال 2002 میلادی با «بمانی» به بخش نوعی نگاه کن رفت، اما رهآوردی از این حضور بدست نیاورد.
شهر خاکستری/ فرشید مثقالی
در سال ۱۹۷۳ میلادی، انیمیشن «شهر خاکستری» ساخته «فرشید مثقالی» توانست به عنوان نخستین انیمیشن ایرانی در بخش دو هفته کارگردانان جشنواره بینالمللی فیلم کن، حضور پیدا کند. این اثر هفت دقیقهای داستانی که نویسندگی، کارگردانی و پویانماییاش را مثقالی برعهده داشت روایتگر داستان مرد سبزی بود که به شهري بدون رنگ میرود که ساكنانش هرگز گلي نديدهاند و هیچگاه حاضر نمیشوند تن به گلكاري دهند…
شازده احتجاب/ بهمن فرمانآرا
فیلم «شازده احتجاب» که اقتباسی است از رمانی به همین نام به قلم «هوشنگ گلشیری»، به کارگردانی «بهمن فرمان آرا» را باید آخرین حضور ایران در جشنواره بینالمللی فیلم کن تا پیش از انقلاب ایران قلمداد کرد. فرمانآرا فیلم اولین بار در سال ۱۹۷۵ میلادی با این فیلم در بخش دو هفته کارگردانان کن حضور یافت و پس از آن برای دومین بار همزمان با وقوع انقلاب ایران با فیلم «سایههای بلند باد» در بخش هفته منتقدین کن حاضر شد.
در همان سال (1975) دومین انیمیشن ایرانی در کن حضور پیدا کرد. این بار «نورالدین زرینکلک» راه فرشید مثقالی را ادامه داد و با فیلم انیمیشن «تداعی»در بخش دو هفته کارگردانها شرکت کرد.
چریکه تارا/ بهرام بیضایی
فیلم «چریکه تارا» نه تنها اولین تجربه «بهرام بیضایی» برای حضور در جشنواره بینالمللی فیلم کن (1980 میلادی) به شمار میآید بلکه به عنوان نخستین فیلم بعد از انقلاب اسلامی به جشنواره کن راه یافته، نیز در یادها مانده است. این فیلم البته عنوان نخستین فیلم توقیفی پس از انقلاب را نیز با خود یدک میکشد که جایزه بهترین فیلم جشنواره بینالمللی فیلم وایادولید را از آن خود کرده است.
البته نباید از یاد برد که «سهراب شهید ثالث» نیز با فیلم «نظم» یا «همه چیز رو به راه است» که پیش از این در سال 1979 میلادی نامزد جایزه هوگو طلایی از جشنواره شیکاگو شده بود، همراه با بیضایی در کن حضور داشت. گفتنی است تهیه کننده این فیلم شهید ثالث به نام کشور آلمان ثبت شده است.
دفاع از خلق/ رافق پویا
در سال 1981 در بخش دو هفته کارگردانان، «رافق پویا» با فیلم «دفاع از خلق» که محصول ایران و آمریکا به شمار میرود، در جشنواره بینالمللی فیلم کن حضور پیدا کرد. در همین سال «قاسم ابراهیمیان» فیلم «خواستگاران» را به عنوان محصولی از کشور آمریکا در جشنواره کن شرکت داد.
در کوچههای عشق/ خسرو سینایی
«خسرو سینایی» با ساخت فیلم «در کوچههای عشق»، آغازگر موج تازهای در سینمای نوین شد. فیلم در کوچههای عشق در سال 1991 میلادی با حضور در بخش نوعی نگاه جشنواره بینالمللی کن راه را برای تازه نفسهای سینمای ایران باز کرد؛ به طوری که فیلم «قلب» به کارگردانی «سعید مجاوری» در بخش مسابقه فیلمهای کوتاه (1992 میلادی)، «بدوک» به کارگردانی «مجید مجیدی» در بخش دو هفته کارگردانها (1992 میلادی)، «ده انیمیشن کوتاه» با حضور هفت کارگردان در بخش سینمای جاودان (1992 میلادی) و «زینت» به کارگردانی «ابراهیم مختاری» در بخش دو هفته کارگردانان (1994 میلادی) کن حضور یافتند.
گفتنی است، به پشتوانه این موفقیتها و حضور پیاپی فیلمسازان ایرانی بود که بنیاد سینمایی فارابی پا به بازار فیلم کن گذاشت.
اولین داور ایرانی کن
«عباس کیارستمی» در سال 1992 میلادی با ساخت فیلم «زندگی و دیگر هیچ» توانست در بخش نوعی نگاه، دو جایزه معتبر «روسلینی» و «بهترین فیلم بخش نوعی نگاه» را دریافت کرد.
پس از این اتفاق بزرگ، کیارستمی به عنوان اولین داور ایرانی در سال 1993 میلادی در جشنواره بینالمللی فیلم کن حضور پیدا کرد و یک سال بعد بار دیگر با فیلم «زیر درختان زیتون» در بخش مسابقه جشنواره کن شرکت کرد.
طی سالهای بعد کیارستمی هشت بار دیگر در بخشهای مختلف جشنواره کن شرکت کرد و
در سال ۱۹۹۷ میلادی جایزه نخل طلای کن را به خاطر فیلم «طعم گیلاس»، از آن خود کرد و نامش را به عنوان اولین فیلمساز ایرانی که این جایزه را کسب کرده است، به ثبت رساند. البته نباید از یاد برد که نخل طلای جشنواره به طور مشترک با فیلم «مار ماهی» ساخته «شوهیایمامورا» از ژاپن به کیارستمی داده شد.
در سال 2001 میلادی، کیارستمی در بخش خارج از مسابقه جشنواره کن با فیلم «ای.بی.سی آفریقا» حضور داشت. او در سال 2002 میلادی با فیلم «ده»، در بخش رقابتی حاضر شد و در برابر «الکساندر پین»، »مایک لی»، «مایکل مور»، «برادران داردن»، «پل توماس اندرسون»، «الکساندر سوکوروف»، «دیوید کراننبرگ»، «کن لوچ»، «رومن پولانسکی» و… قرار گرفت.
عباس کیارستمی در سال 2010 میلادی با فیلم فرانسوی-ایتالیایی «رونوشت برابر اصل» در بخش مسابقه کن حضور یافت و نامزد دریافت نخل طلای و نامزد بهترین فیلم خارجی زبان کن شد. او به خاطر این فیلم برنده جایزه جوانان جشنواره بینالمللی فیلم کن نیز شد و «ژولیت بینوش» نیز به خاطر بازی در این فیلم جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد.
کیارستمی برای آخرین بار در سال 212 میلادی با فیلم «مثل یک عاشق» پا روی فرش قرمز جشنواره کن گذاشت. اثری که به عنوان نماینده ژاپن به این جشنواره آمد.
لازم به یادآوری است که در سال 2017 میلادی با اینکه فیلمی از ایران در بخش اصلی مسابقه کن پذیرفته نشد اما در بخش خارج از مسابقه، فیلمی از عباس کیارستمی به نام «۲۴ فریم قبل و بعد از لومیر» به نمایش درآمد. این مجموعه بر مبنای ۲۴ فیلم چهارونیم دقیقهای که کیارستمی در چند سال گذشته کارگردانی کرده، گردآوری شده است. هر فیلم از یک صحنه ثابت بر مبنای پنج نقاشی و ۱۹ عکس تشکیل شده و برای جان بخشیدن به صحنه از تکنیکهای پرده آبی استفاده شده است.
کن و مخلمبافها 
در سال 1995 «محسن مخملباف» با دو فیلم «نوبت عاشقی» و «سلام سینما» در بخش نوعی نگاه شرکت کرد. او در سال 1996 دومین تجربه حضور خود در کن را با فیلم «گبه» تکمیل کرد و سپس در سال 2001 با فیلم «سفر قندهار» در بخش مسابقه جشنواره کن جایزه جنبی «کلیسای جهانی» را دریافت کرد.
«سمیرا مخملباف» دختر محسن مخملباف در ۱۷ سالگی فیلم سینمایی «سیب» را ساخت و در ۱۸ سالگی به عنوان جوانترین کارگردان جهان در بخش رسمی فستیوال کن (۱۹۹۸) حضور یافت. این فیلم ظرف دو سال به بیش از ۱۰۰ فستیوال بینالمللی دعوت شد و در بیش از ۳۰ کشور جهان اکران شد.
سمیرا در سال 1999 میلادی با ساخت فیلم سینمایی «تخته سیاه» موفق به دریافت جایزه داوران بخش مسابقه جشنواره بینالمللی فیلم کن شد. موفقیت تحتهسیاه موجب شد تا او یک بار دیگر در سال ۲۰۰۰ میلادی، به عنوان جوانترین کارگردان جهان در بخش مسابقه فستیوال کن حضور یابد و جایزه ویژه هیئت داوران را از آن خود کند. سومین ساخته سمیرا مخملباف به نام «پنج عصر» در سال ۲۰۰۳ میلادی در بخش مسابقه اصلی کن پذیرفته و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره کن را از آن خود کرد.
زمانی برای مستی اسبها/ بهمن قبادی
در سال 2000 میلادی بهمن قبادی با فیلم «زمانی برای مستی اسب ها» در جشنواره بینالمللی فیلم کن حاضر شد و دو جایزه فیپرشی و دوربین طلایی را از آن خود کرد. جایزه دوم البته مشترکا به این فیلم و فیلم «جمعه» ساخته «حسن یکتاپناه»، دیگر فیلم ایرانی بخش نوعی نگاه کن رسید.
قبادی در سال 2002 میلادی در بخش نوعی نگاه با فیلم «آوازهای سرزمین مادریم» به کن رفت و جایزه فرانسوا شاله را از آن خود کرد.
وی در سال 2009 میلادی فیلم «کسی از گربههای ایرانی خبر ندارد» را بدون مجوز و در مورد موسیقی زیر زمینی کشورمان ساخت و به بخش نوعی نگاه جشنواره کن فرستاد و توانست جایزه ویژه این بخش را نیز به خود اختصاص دهد.
زیر نور ماه/ سید رضا میر کریمی
فیلم «زیر نور ماه» ساخته «سیدرضا میرکریمی» در سال 2001 میلادی توانست به یکی از بخشهای جنبی جشنواره بینالمللی فیلم کن راه پیدا کند و جایزه هفته منتقدان را هم به خودش اختصاص دهد. جایزهای که سال قبلش به «عشق سگی» کاری از «الخاندرو گونسالس اینیاریتو» رسیده بود.
یک شب/ نیکی کریمی
در پنجاه و هشتمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم کن (2005 میلادی)، «نیکی کریمی» برای اولین بار در قامت کارگردان حاضر شد و فیلم «یک شب» را به بخش نوعی نگاه به نمایش آورد. اگرچه نخستین ساخته نیکی کریمی بدون کسب افتخار خاصی به کشور بازگشت؛ اما همین حضور اما کافی بود تا کریمی را در سال 2007 میلادی داور بخش سینفاندیشن جشنواره کن کند.
پرسپولیس/ مرجانه ساتراپی
سال 2007 میلادی، یکی از معدود سالهایی است که پای انیمیشنها به بخش اصلی مسابقه جشنواره کن باز شده است. در این سال است که انیمیشن «پرسپولیس» ساخته «مرجانه ساتراپی» جایزه هیئت ژوری را هم به خودش اختصاص میدهد. این اثر که با تحسین فرانسویها روبهرو شد از روی کمیک بوک «پرسپولیس» که ساتراپی آن را بر اساس زندگی خود و خانوادهاش در روزهای انقلاب، طراحی کرده، ساخته شده است.
پرسپولیس در همان سال نامزد اسکار بهترین انیمیشن هم شد اما جدال را به «رتاتویی»، شاهکار جذاب دیزنی و پیکسار واگذار کرد.
به امید دیدار/ محمد رسولاف
«محمد رسولاف» در سال 2005 میلادی با فیلم «جزیره آهنی» در بخش دو هفته با کارگردانها شرکت کرد. او که پس از حوادث انتخابات ریاستجمهوری سال 1388 ایران ممنوعالخروج شده بود، در سال 2011 میلادی فیلم «به امید دیدار» را به عنوان تنها نماینده ایران در بخش نوعی نگاه جشنواره بینالمللی فیلم کن راهی این جشنواره کرد و فیلم توانست جایزه بهترین کارگردانی بخش نوعی نگاه را از آن خود کند.
رسولاف، البته یکبار دیگر در سال 2013 میلادی با فیلم «دست نوشتهها نمیسوزند» در بخش نوعی نگاه جشنواره بینالمللی فیلم کن حاضر شدد و توانست جایزه فیپرشی را هم به خودش اختصاص دهد.
گذشته/ اصغر فرهادی
اولین حضور «اصغر فرهادی» در بخش اصلی کن (2013 میلادی) با اولین ساخته خارجی زبانش، پس از جایزه اسکار در شصت و ششمین دوره این جشنواره رخ داد. او با «گذشته» تا مرز نامزدی دریافت نخل طلا رفت و در نهایت هم جایزه کلیسای جهانی کن را دریافت کرد. فیلمی که به عنوان محصول مشترک فرانسه و ایتالیا شناخته میشود. «برنیس بیژو»، بازیگر نقش اول زن فیلم، از جشنوارهای که استیون اسپیلبرگ ریاست آن را بر عهده داشت، جایزه بهترین بازیگر زن را برد. ساخته فرهادی در نهایت تا نامزدی در بخش بهترین فیلم خارجی زبان گولدن گلوب هم پیش رفت اما نتوانست جایزه را به خودش اختصاص دهد. بعدها شایعاتی شنیده شد که نخل طلای کن تا لحظات آخر برای «گذشته» کنار گذاشته شده بود اما سیاستهای کن باعث شد فیلم «آبی گرم ترین رنگ است» جایزه را به خانه ببرد.
فیلم «فروشنده» فرهادی در کن 2016 نیز حسابی سر و صدا به پا کرد و فرهادی جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره بینالمللی فیلم کن را برای این فیلم بدست آورد. «شهاب حسینی» نیز برای بازی در فیلم فروشنده توانست جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد شصتونهمین جشنواره فیلم کن را دریافت کند.
ناهید/ آیدا پناهنده 
فیلم «ناهید» ساخته «آیدا پناهنده» با کسب جایزه ویژه بهترین فیلم اول بخش نوعی نگاه جشنواره بینالمللی فیلم کن (2015 میلادی) پناهنده را تبدیل به یکی از نامهای پر سر و صدای آن روزهای جشنواره کن کرد. اگرچه پناهنده این جایزه را به طور مشترک با یک فیلم هندی به خودش اختصاص داد، اما نباید از یاد برد که منتخب بیش از سی جشنواره فیلم جهانی است در فوریه 2016 در بیش از پنجاه سینمای کشور فرانسه، اسپانیا و یونان اکران شده و حق نمایش آن به بیش از پانزده کشور آسیاسس، اروپایی و آمریکای جنوبی فروخته شده است.